Laatste Nieuws:
Vislood verbieden
Scharrelkip = Fijnstof
Actie tegen hfk’s (opvolger cfk’s)
Minister wil mooie en veilige oude liften kapot
Dierenleed : België Europees koploper
Waterverspilling door douchen
Plastic : Eet geen mosselen !!
FAIRE LE POINT : PLASTIC – DE DRIJVENDE EILANDEN OFTE FLOATING LANDFILLS
In zijn ondertussen beroemde TV-toespraak van 30.11.2016 over het verlies van vertrouwen en de verwoesting van de aarde zei de Nederlandse oud-minister Jan Terlouw : “Op vijf plekken in drie oceanen drijft een plasticmassa ter grootte van duizenden vierkante kilometers”. Hij had het dan over de zgn. Plastic Soup en over de 5 grote concentratiegebieden voor drijvend afval of “gyres”, zeegebieden die onder invloed van de wind in langzame werveling zijn en die drijfvuil naar hun centrum voeren.
Het probleem zit echter wel ingewikkelder in elkaar. In de Nederlandse krant NRC van 24 december 2016 vergeleek medewerker Knip een aantal recente artikelen hierover.
Om te beginnen is het zo dat er steeds meer plastic van stranden en uit rivieren de zee inspoelt, vooral vanuit China en Indonesië (Science, 13.02.2015).
Maar toch neemt de plasticconcentratie in de hogere oceaanlagen niet toe. De Plastic Soup bestaat nl. vooral uit stukjes plastic van een paar millimeter groot. Het zijn de resten van verpakkingsplastic dat ooit groter was (Physics Today, feb.2015 en PLOS ONE, 10.12.2014).
Die brokjes zijn wel gevaarlijk : ze absorberen chemicaliën, worden opgegeten en fungeren als transportmiddel voor mariene flora en fauna die zo op plekken terechtkomt waar dit niet moet..
Er wordt aan gedacht om plastic in zee op te vegen. Student Boyan Slat wil reusachtige drijvende vangarmen (zoals ingezet bij olierampen) het plastic doen concentreren als ze in een V-vorm worden opgehangen. Men verankert de armen aan de zeebodem en laat de gyre-stroming de V instromen. In de punt van de V vist men het concentraat met een machine uit het water.
Toch bestaat er twijfel over zo’n constructie die aan kabels van duizenden meters moet komen te hangen.
Die kan bovendien veel zeeleven wegvangen. het is ook een end-of-pipe oplossing. Sommigen willen het plastic liever opvangen waar het de zee in gaat ofwel vissers een premie geven voor het verzamelen van grof plastic zoals losgeslagen visnetten.
Maar waar blijft uiteindelijk al het plastic dat wel degelijk de zee inging en dus moeilijk in het zeewater wordt teruggevonden ? De kans is groot dat het door aangroei van algen en kleine diertjes zwaarder wordt en naar de bodem zakt. In sedimentmonsters is al veel plastic teruggevonden (Lucy C.Woodall cs, Royal Society Open Science, 2014).
APART : MILIEUDOENERS
In de rubriek Actualiteit van deze Nieuwsbrief hadden we het al over Plastic Soup Surfer Merijn Tinga. Een bioloog, kunstenaar en surfer die het gehad heeft met de plasticafval, zeker met deze die zich in zee ophoopt. Het grootste deel komt van land en is verpakkingsmateriaal of plastic voor eenmalig gebruik : 94% hiervan van komt op de zeebodem terecht, naar schatting is er daar zowat 70 kg plastic aanwezig per vierkante kilometer (zie verder in deze rubriek Milieu). Een van de grootste en alsmaar groter wordende uitdagingen van onze tijd. Tinga wou zijn kunstenaarschap met zijn milieubewustzijn en met zijn passie voor surfen combineren. Met een mal, een gasbrander, een strijkijzer en een berg op stranden en op het water verzameld plastic maakte hij in 2014 een surfboard. Daarmee surfte hij langs de Nederlandse kust en de Oostzeekust. Hij deed ook onderzoek naar microplastic. Begin september 2016 maakte hij met zijn petflesjesboard een Noordzee-oversteek naar Lowestoft (177 km). Daarna startte hij een burgerinitiatief om statiegeld op petflessen ingevoerd te krijgen, kwestie van het zwerfafval tot 80% te verminderen.
P.S. In Nederland bestaat wel statiegeld op grote, maar niet op kleine flessen. Bij ons bestaat niets,
de politiekers (minister Schauvliege als laatste in de rij) doen de belastingbetalers opdraaien voor het ene na het andere dure onderzoek en uiteindelijk durven zij niets ondernemen…
MONUMENTENZORG : ATLANTIKWALL
De Atlantikwall was een 2685 km lange verdedigingslinie (moest 5000 km worden), door de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog gebouwd om de vijand buiten West-Europa te houden. De linie liep van Noorwegen tot de meest zuidwestelijke punt van Frankrijk. Zij bestond uit een reeks forten, bunkers, mijnenvelden e.a. verdedigingswerken.
Er zijn al boekenkasten over vol geschreven en tijdens N2000-excursies vonden N2’ers er meerdere sporen van terug : het Prins Karel-domein te Raversijde-Oostende, de Wassermannbunker op Schiermonnikoog, de bunkers van Cap Gris Nez enz.
Ook dichter bij Antwerpen zijn er overblijfselen van de Atlantikwall te vinden, in het strategisch belangrijke achterland van Nederlands West-Brabant. Die zijn te zien bij Dintelsas, Benedensas, De Heen, De Kladde, ten westen van Halsteren en in Bergen op Zoom, waar een oude antitankwal langs de Zoom loopt. Bij Moerdijk waren er evengoed veel bunkers. Die behoorden tot het Stutzpunkt Moerdijk, ze waren bedoeld om de bruggen over het Hollands Diep te verdedigen maar strikt genomen maakten ze geen deel uit van de Atlantikwal.
De belangstelling voor dit stuk Europees erfgoed neemt toe en die wordt beantwoord door een aantal interessante nieuwe initiatieven. Zo wil de Nederlandse Stichting Militair Erfgoed bvb een speciale wandelroute uitzetten van Noorwegen tot Frankrijk. De bouwwerken van de Atlantikwall zijn nl. kwetsbaar, heel wat ervan zijn al verdwenen en interesse van het grote publiek is dus welkom.
Info : Merel van der Linden (29), ruimtelijk ontwerper : info@merelvanderlinden.
P.S. De hierboven vermelde bunker Benedensas in De Heen (Stutzpunkt XXXVI) krijgt een houten trap boven zich : een uitzichtpunt over de Dintelse Gorzen en de Heense Slikken bij het Volkerak. Die bunkertrap is in zekere zin “familie” van de fameuze loopgraafbrug van Fort de Roovere in Halsteren.
P.P.S. Samen met het groeiend “bunkertoerisme” neemt ook de reeds vernoemde literatuur toe. In ons blikveld verschenen de laatste maanden alvast 3 interessante werken :
. Frank Philippart : Atlantikwall, Bunkers uit de Tweede Wereldoorlog in België (Witsand Uitgevers).
. Gert-Jan Mellink : De Atlantikwall in Nederland en België (eigen uitgave)
. George Forty cs : Hitlers Atlantikwall van Zuid-Frankrijk tot Noord-Noorwegen (Rebo International)
AFVAL : RUIMTEAFVAL
Zowat 7000 ton (!) aan ruimteafval zweeft er momenteel rond de aarde, restanten van vroegere ruimtemissies en raketlanceringen. Het gaat om miljoenen objecten, grote van enkele tientallen meters tot verfschilfers van één millimeter. Het grootste deel stamt uit de tijd van de Koude Oorlog, toen de VSA en de SU zowat 130 lanceringen per jaar uitvoerden.
De constante dreiging die hiervan uitgaat voor mensen die zich naar de ruimte begeven wordt onderschat : die afval beweegt zich in alle richtingen rond de aarde voort met een snelheid van zowat 28.000 km/uur. Als er niets tegen gedaan wordt gaat de aarde binnenkort omcirkeld zijn met ruimteafval. Oude satellieten zouden van brandstof voorzien kunnen worden, voornoemde grote objecten zouden richting aarde kunnen geduwd worden zodat ze opbranden, maar op de kleine heeft men geen vat. Het Britse Surrey Space Centre maakt zich nu sterk dat het in 2017 een speciaal ruimtetuig kan lanceren dat -met een groot net en een harpoen – zwerfvuil uit de ruimte gaat plukken : het RemoveDebris-project. W8&c…
(www.surrey.ac.uk)
ELEKTRISCHE AUTO’S : HONDERD JAAR
In eigen land komt het gebruik van elektrische auto’s en taxi’s maar traag op gang : vooral door gebrek aan interesse en zelfs tegenwerking (regering di Rupo !) van de kant van de politiek. In buurland Nederland is de toestand een stuk beter. Alleen in Amsterdam al wemelt het van de laadpalen en rijden er niet alleen Tesla- en Prius-taxi’s rond, maar ook honderden particuliere auto’s – hybride of helemaal op stroom. Amsterdam knoopt daarbij aan op een voorgeschiedenis. Al in 1909 reed de ATAX (Amsterdamsche Taxameter-Automobiel Maatschappij) daar, naar het voorbeeld van New York en Berlijn, met elektrische Kriéger-auto’s : hoge koetsachtige rijtuigen met 4 zitplaatsen en de chauffeur op de bok. Iedereen was er best tevreden mee, het stadsbestuur voorop, want die elektrische auto’s hadden geen brandstoflekkages die het asfalt aanvraten. Voor haar taxi-vloot beschikte de ATAX over laadstations waar binnen enkele minuten verse accu’s konden worden gemonteerd en waar gebruikte accu’s ’s nachts met goedkope stroom konden worden opgeladen. Zolang de benzinewagens dienden aangezwengeld (vuile handen !) bleven de elektrische auto’s een normaal alternatief, maar in de jaren 1920 worden de benzine-auto’s een stuk goedkoper en komt bovendien de elektrische startmotor op de markt. Bij een vervanging van de ATAX-vloot in 1922 beslist de directie daarom over te stappen op benzinewagens van het Franse Citroën en in 1923 worden in Nederland voor het laatst elektrische auto’s geïmporteerd…
BATTERIJEN
Waar is de tijd dat we in aansluiting met onze actie In Kringloop Leven (1974) ook ijverden voor het hergebruik van batterijen ? Thomas Leysen die mee voornoemde actie runde is nu o.m. baas van Umicore en volgens wat die vertellen zouden nikkelcadmiumbatterijen vandaag voor 75% gerecycleerd worden, de andere voor 50%. Uit de ingeleverde batterijen worden stoffen als zink, ijzer, nikkel, mangaan, lithium en kobalt herwonnen; daar worden wel geen nieuwe batterijen van gemaakt maar fietsen, pannen, bestekken, dakgoten enz. Ondertussen is het leven aardig op weg om draadloos te worden, in een gemiddeld huishouden vind je tegenwoordig tegen de 120 batterijen tegen een 70 amper 10 jaar geleden. Hoe duurzaam is dat allemaal ? Voor het milieu blijft het beter om zo min mogelijk batterijen te gebruiken. Batterijen zijn zeker vervuilender dan netstroom, het blijft verkieslijk en ook goedkoper om een apparaat met een draadje te kopen. Oplaadbatterijen zijn duurzamer, maar t.o.v. netstroom leggen zij het ook af : bij het opladen nemen zij niet alle gebruikte stroom op. De meerprijs van een herlaadbare batterij verdien je na zowat 6 keer opladen wel terug en over de gehele levensduur gezien kan je per oplaadbare batterij tientallen euro’s besparen t.o.v. wegwerpbatterijen. Wat dan met apparaten zoals een tuinlamp die gevoed worden door een zonnepaneeltje ? Een zonnepaneel verdient zichzelf terug : de productie van de ingebouwde batterij kost grondstoffen en energie, maar hij brengt bij langdurig gebruik een veelvoud op. Een cruciale factor daarbij is wel hoe lang je die tuinlamp gebruikt, is dat korter dan 15 jaar dan blijkt een lamp op netstroom beter.
BEVOLKING : BIJNA 10 MILJARD
Volgens het Amerikaanse Popûlation Reference Bureau lopen er in 2050 tegen de 10 miljard mensen rond op de aardbol, eventjes 1/3 meer dan de huidige 7,4 miljard en minder dan een mensenleven geleden waren dat er nog 2,5 miljard… India zal met 1,7 miljard het meest bevolkte land zijn (nu 1,329 miljard) , gevolgd door China met 1,344 miljard (een daling tegenover de 1,378 miljard van nu) en de VSA met 398 miljoen (nu 324 miljoen). Terwijl de populatie in Afrika zou verdubbelen, zou de bevolking in Europa afnemen. België zou in 2010 niettemin 1,5 miljoen inwoners meer tellen…
BOSBRANDEN = CO2
De grote bosbranden zijn de laatste jaren niet meer uit het nieuws te krijgen. Die branden veroorzaken enorm veel koolstofdioxide (CO2). Door de jaarlijks terugkerende branden heeft bvb Indonesië zich bij de wereldtop van luchtvervuilers gevoegd. Alleen al met de – veelal aangestoken ! – bosbranden op Sumatra en Borneo belastte Indonesië de atmosfeer meer dan Duitsland in een heel jaar. Geschat wordt dat het om bijna 10% van de jaarlijkse wereldwijde emissies gaat. Specifiek bij de branden op Sumatra en Borneo komen meer broeikasgassen vrij dan bij de meeste andere bosbranden, omdat die Indonesische bossen op veengrond staan en de bomen ook in brand geraken. Behalve CO2 komt bij bosbranden verder veel fijnstof vrij – meer dan bij de verbranding van fossiele brandstoffen.
DIERENLEED : BELGIË EUROPEES KOPLOPER QUA ONVERDOOFD SLACHTEN
Schandelijk zijn de percentages van de consumptiedieren die in dit land en vooral in Vlaanderen geslacht worden door keling zonder voorafgaande verdoving ! Het gaat van 94% van alle geslachte schapen tot 48% van de kalveren en 21% van de runderen. Wetenschappers hebben al gewezen op de helse pijnen die de dieren daarbij moeten uitstaan. Het straffe is dat de moslims (die dit allemaal weten door te duwen) slechts bepaalde delen van de onverdoofd geslachte dieren eten, de rest wordt ons allen tegen onze wil opgedrongen. Waar in massa’s andere “beschaafde” landen geen enkele slachting mogelijk is zonder verdoving, is België Europees koploper qua onverdoofd slachten. En dat terwijl soliede peilingen in opdracht van dierenrechten-organisatie Gaia aantonen dat maar liefst 85% van de kiesgerechtigde Vlamingen vindt dat er zonder verder uitstel een verbod moet komen, ook 8 op de 10 CD&V-kiezers (CD&V = de christendemocraten, de vroegere CVP) en 92% van de N-VA-kiezers. En toch vegen de politiekers weer eens arrogant hun voeten aan de wensen van de kiezers, de CD&V-voorzitter Wouter Beke voorop. Die saboteerde eind mei een stemming in het Vlaams Parlement. Zijn drijfveer : de stemmen van zijn moslimkiezers. Zielig en schandelijk. Bij volgende gelegenheden niet meer voor de CD&V stemmen mensen. Maar ook andere partijen laten zich kennen : door politiek ellenbogenwerk van Antwerps SP.A-kopstuk Tom Meeuws, die burgemeester hoopt te worden, bekwamen de Antwerpse moslims van het Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen dat er in het al slecht befaamde oude stedelijke slachthuis (we gingen er ooit de slachtmethoden bestuderen, samen met prinses Elisabeth de Croÿ en HKH Mw Anabela Singh, Maharani van Mewar-Udaipur) een zonder verdoving-slachterij voor schapen komt. Zo hielp de SP.A de moslims het verbod op tijdelijke slachtvloeren omzeilen. Bij de Groen-partij, geleid door een Turkse moslima, is het al even erg. In die partij zat één van onze weinige bekwame en eerlijke politiekers, ir.Hermes Sanctorum, die van bij zijn verkiezing in 2009 strijd voerde voor een verbod op het onverdoofd slachten. Door de overheersende moslimgezinde fractie bij Groen werd hij daarbij zo tegengewerkt dat hij begin september opstapte. En wat tenslotte ook nog zijn negatieve duit in het zakje doet is het omstreden Belgische gerecht dat haast elke week in opspraak komt in de media. Niet toevallig de Limburgse burgerlijke rechtbank liet Gaia weten niet van plan te zijn om de Limburgse zonder verdoving-slachthuizen te Beringen en te Genk te verbieden…
WEESFIETSEN
In fietsland Nederland maar ook in Vlaanderen worden er deze tijden nogal wat fietsen gewoon achtergelaten : bij treinstations, maar ook gewoon op straat. Dat zijn de zgn. weesfietsen. Blijkbaar draait de fietsenverkoop goed. Maar waarom kan je je oude fiets niet achterlaten bij de fietsenman? Voor huishoudapparaten is de winkel wettelijk verplicht jouw oude toestellen terug te nemen, je betaalt daar ook voor. De fietsverkopers doen echter of hun neus bloedt, de meesten vinden dat de gemeenten maar moeten opdraaien voor de recycling en de kosten daarvan : dat opsporen, transporteren en afvoeren kost de gemeenschap dan wel stukken van mensen. En werkt die gemeentelijke tussenkomst wel goed ? Op niet weinig plaatsen struikel je tegenwoordig bijna over verlaten fietsen die zelfs te slecht zijn om te stelen. Volgens de Fietsersbond zijn het vooral studenten die deze achterlaten. Nu en dan worden ze door de overheid bestickerd en daarna losgemaakt en afgevoerd. Maar er zijn evengoed plaatsen waar men ze jarenlang laat verroesten. Van hun kant beweren de bezitters dat ze niet weten waar ze met hun afgedankte rijwiel heen moeten. Een kringloopwinkel of een containerpark ligt precies te ver van hun bed… In Nederland bestaan er bedrijven zoals Fietspunt en Recycle Bike die van meerdere wrakken één goede fiets maken.Er wordt daar ook gepleit voor een “verwijderingsbijdrage”, een soort statiegeld op je fiets. En eventueel ook “ruimrondes”. Zodat weesfietsen en wrakken niet langer veel plaatsen zouden bezet houden in fietsstallingen.
FIJNSTOF : OOK ELEKTRISCHE AUTO’S BRON VAN FIJNSTOF !
De positieve effecten van elektrische auto’s op de luchtkwaliteit worden helaas overschat.
Uit een studie, gepubliceerd in Atmospheric Environment van juni 2016, blijkt dat wanneer auto’s met een brandstofmotor massaal vervangen zouden worden door voertuigen met elektrische aandrijving, de hoeveelheid fijnstof in de lucht maar beperkt zou afnemen! Een van de redenen : de “non-exhaust emissions” ofte de fijnstofuitstoot afkomstig van de banden en de kleine deeltjes die opwarrelen door passerende auto’s. Die non-exhaust bronnen zorgen voor 90% van de PM10 en 85% van de PM2.5 afkomstig van het verkeer (PM = Particulate Matter, deeltjes met een aerodynamische diameter kleiner dan 10 resp. 2,5 µm; 1 µm = 1 duizendste van 1 mm)…
Nu zijn elektrische auto’s zowat 25% zwaarder dan vergelijkbare voertuigen met een verbrandingsmotor.
Daardoor slijten banden en wegen een stuk sneller.
Door hun grotere massa zouden elektrische auto’s ook meer opwarrelend stof door passerend verkeer veroorzaken, maar dat wordt bestreden : elektrische auto’s zijn onderaan helemaal plat en dat doet volgens bepaalde wetenschappers die hoeveeheid opwarrelend stof juist afnemen…
Elektrische auto’s scoren verder beter waar het het slijtagestof van de remmen betreft : ze remmen grotendeels af op de motor.
Hoe dan ook zijn de PM10-emissies van de elektrische auto’s vergelijkbaar met deze van de moderne verbrandingsmotor-auto’s en de PM2.5-emissies liggen slechts 1 à 3% lager.
En het ziet er naar uit dat de verhoudingen meer uit elkaar gaan drijven naarmate de uitstootregels voor de verbrandingsmotor-auto’s strenger worden en het gewicht van de elektrische auto’s nog zou stijgen.
Een goed milieubeleid zou zich meer moeten focussen op standaardwaarden voor “non-exhaust”-uitstoot en op het nastreven van lichtere wagens, ten einde de PM-uitstoot door het verkeer significant te reduceren.
Lit.: Victor Timmers/Peter Achten, Non-exhaust PM emissions from electric vehicles.
Atmospheric Environment, Vol.134, June 2016, pp.10-17.
DOI:10.1016/j.atmosenv.2016.03.017
FIJNSTOF DOOR SCHARRELKIPPEN
Scharrelkippen woelen de grond om, met fijnstof als gevolg. Daardoor hebben boeren en mensen in de omgeving van scharrelkipbedrijven veel meer last van longklachten. Anders dan het fijnstof van kleine roetdeeltjes uit verkeer en industrie, is het opgescharrelde stallenstof een allegaartje van mest, veren, huidschilfers en voer vermengd met houtkrullen. Allerlei bacteriën en micro-organismen (endotoxinen) kunnen met dat fijnstof meeliften en gezondheidsschade berokkenen. Onderzoek van Albert Winkel van de Wageningse unief wees ook uit dat de hoeveelheid fijnstof in de lucht daar met 90% daalt wanneer de kippen op stok gaan… Scharrelkippen zijn dus slechter voor de gezondheid van pluimveehouders en omwonenden dan legbatterijkippen. Het is nu kwestie van stallen te ontwerpen die voldoen aan de eisen voor dierenwelzijn, arbeidsomstandigheden en gezondheid van omwonenden.
ACTIE TEGEN FLUORKOOLWATERSTOFFEN (HFK’s, HFC)
Fluorkoolwaterstoffen werden een tijd beschouwd als een alternatief voor freon (cfr aantasting ozonlaag !). Ze worden gebruikt als koelmiddel in koelkasten en in aircondtioning. Ze zijn ozonvriendelijker dan hun voorgangers de cfk’s maar ze zijn ook veel krachtiger als broeikasgassen : 15000 x zo sterk als CO2. Met het oog op de komende 28ste Meeting of the Parties van het Montreal Protocol on Substances that Deplete the Ozone Layer (Kigali, Ruanda, 8-14 oktober) drongen op 22 september een 105 landen op een bijeenkomst in New York aan op een spoedig en wereldwijd verbod op het gebruik van die hfk’s.
DE EU EN DE KANKERVERWEKKENDE HERBICIDE ROUNDUP
Glyfosaat is een organische fosforverbinding die als niet-selectieve systemische herbicide zeer ruim toegepast wordt : om spoorwegen en snelwegen onkruidvrij te houden, om invasieve plantensoorten te bestrijden enz. Boeren spuiten het intensief op hun velden om geen last te krijgen van ongewenste plantgroei. De Amerikaanse agrogigant Monsanto, ’s werelds meest gehate multinational, bracht het product in de jaren 1970 op de markt onder de naam Roundup. Glyfosaat wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie WHO en het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek IARC als waarschijnlijk kankerverwekkend beoordeeld. De situatie is vergelijkbaar met deze van het dodelijke insecticide DDT, dat pas verboden werd nadat de wetenschappelijke bewijsvoering onmogelijk verder kon worden genegeerd. Milieugroepen wezen al op de hormoonverstorende werking ervan. Vandaar dat er ook al aan Europese aanbevelingen werd gewerkt om glyfosaat van speeltuinen en openbare plaatsen te bannen en om het sproeien op akkers net voor de oogst (dat gebeurt !) te verbieden. In de EU verstrijkt de vergunning op 30 juni 2016. Er is onvoorstelbaar gelobbyd (o.m. op de EU-voedselautoriteit EFSA, Monsanto mocht zelfs de EU-aanbeveling schrijven !) en vooralsnog zijn de lidstaten het weer eens oneens over de toekomst van de onkruidverdelger. Ook binnen de staten : in het invloedrijke Duitsland zijn de christendemocaten van Angela Merkel voor een toelating, maar de socialistische coalitiepartner verzet zich. De bewezen beïnvloedbare Europese Commissie stelde al voor om het middel opnieuw te vergunnen, maar daartegen rees groot protest bij milieu- en gezondheidsorganisaties. Ondertussen werkt de Antwerpse Monsantofabriek aan de Schelde 24 uur per dag om de hele wereld van Roundup te kunnen blijven voorzien en blijft spoorbeheerder Infrabel onder het goedkeurend oog van mobiliteitsminister Bellot (MR) het goedje meer dan ooit op de spoorbermen spuiten : meer dan 4 ton per jaar !
P.S. Einde juni 2016 slaagde de omstreden Europese Commissie er voor de vierde keer niet in om een meerderheid van EU-landen achter een voorstel te krijgen om glyfosaat in onkruidbestrijders alvast 18 maanden langer toe te laten, tot er zgz een nieuw advies is. Het maneuver is doorzichtig. En dat op een moment dat de Brexit (het uittreden van het VK uit de EU na het volksreferendum van 24/6) de al dan niet corrupte Europese politiekers toch meer dan duidelijk maakt dat ze maar beter eens terug naar de burgers luisteren.
KERNCENTRALES : GEVAAR
Om 01:23 u op 26 april 1986, dertig jaar geleden, ontplofte reactor 4 van de Lenin-kerncentrale te Tsjernobyl (Noord-Oekraïne). In de tijd voor deze grootste kernramp in de geschiedenis tot dusver had de nucleaire industrie beweerd dat zoiets niet kon gebeuren… DE Sovjet-Unie vertikte het 18 dagen om de ramp bekend te maken en terwijl de reactor 2 weken in brand stond kwam de grootste ongecontroleerde hoeveelheid radioactief materiaal ooit terecht in de atmosfeer : de straling bereikte 42% van het Europese grondgebied. Vandaag is de kernreactor van T. nog steeds niet ontmanteld (er zit nog 180 ton uranium in), nog steeds lopen er radioactieve rendieren rond in Noorwegen (door radioactieve paddenstoelen), wordt er evengoed bij ons nog steeds abnormaal veel schildklierkanker vastgesteld, enz.
Destijds was de overheid ook in België helemaal niet voorbereid op zulke ramp. Het gestuntel van de betrokken ministers Miet Smet en Wivina Demeester was gewoon ergerlijk. Ook zij lieten iedereen dagen in het ongewisse en ze waren niet in staat om de gepaste maatregelen te nemen. Ze verboden weerman Armand Pien zelfs om de Vlaamse bevolking te waarschuwen. Even ergerlijk is dat ze hun totale onbekwaamheid toen tot vandaag toe blijven minimaliseren. En vandaag zijn we er met de politiekers van nu misschien nog erger aan toe. In 2016 staan we nl nog geen stap verder, het risico van de Doelcentrales is ondertussen huizenhoog geworden. En wat zien we : de “bevoegde” ministers Marghem en Jambon stuntelen nog straffer. Er bestaat nauwelijks een noodplan, terwijl N-VA-leider De Wever het openhouden van genoemde centrales door dik en dun blijft verdedigen, tegen alle vroeger genomen, wijzere beslissingen in…
P.S. Ondertussen is er in Doel en Tihange nu al plaats tekort om gebruikte brandstofstaven op te slaan en er ligt 3.260 ton uranium gestockeerd waarover nog altijd niet beslist is wat ermee moet gebeuren. Ook van enig plan voor een definitieve berging van langlevend hoogradioactief afval is vooralsnog geen sprake.
SJOEMELSTAAL IN KERNCENTRALES DOEL EN TIHANGE
Tal van componenten van de kerncentrales in Doel en Tihange komen van de Franse kerncentralebouwer Areva (voordien Le Creusot) : van het reactorvat van Tihange 1 uit de jaren 1970 tot het reactorvatdeksel dat in 2015 werd geïnstalleerd bij Doel 4. De werknemers van Areva/Le Creusot stonden er destijds om bekend dat ze het niet nauw namen met de regels. Als stalen onderdelen niet aan de normen voldeden, werden de gegevens gewoon weggelaten of vervalst om wel binnen de toegelaten grenzen te blijven. Areva moest onlangs opbiechten dat bij 400 onderdelen ‘onregelmatigheden’ werden vastgesteld en het gaat dan om gigantisch grote stalen stukken. Een 50-tal componenten met dat sjoemelstaal zit in Franse reactoren, een ander groot deel in buitenlandse. De omstreden nucleaire waakhond FANC is sinds kort met de zaak bezig, er werd al uitleg gevraagd aan Areva.
(De Tijd, 14 mei 2016)
DUURZAME LEVENSMIDDELENFABRIKANT
Volgens de ontwikkelingsorganisatie Oxfam is Unilever (hoofdkantoor : Rotterdam) de meest duurzame van de 10 grootste levensmiddelen- en drankenfabrikanten ter wereld. Voor zijn ranglijst analyseert Oxfam de prestaties van de bedrijven op 7 aandachtsgebieden, o.m. klimaat en water. Unilever heeft veel aandacht voor de klimaatverandering en voor de ontbossing bij de productie van palmolie. Na Unilver volgen Nestlé, Coca-Cola en Kellogg’s. Kellogg’s staat voor o.m. cornflakes, de vraag is hoe secuur Oxfam bij zijn onderzoek te werk ging : zie hieronder, de bijdrage over minerale oliën in ons voedsel .
LICHTVERVUILING : DE MELKWEG WORDT ONZICHTBAAR !
Door de lichtvervuiling kan 1/3 van de mensheid de Melkweg niet meer zien, van de Europeanen heeft zelfs 60% het zicht op de lichte band aan de sterrenhemel verloren en bij ons is het 80 % ! Dat blijkt uit een nieuwe wereldkaart van de lichtvervuiling, gemaakt door onderzoekers en vrijwilligers o.l.v. de Italiaanse specialist Fabio Fachi ; de meetgegevens komen van waarnemingen op m.d. 20.000 plaatsen. De kaart laat o.m. zien dat er in Europa en de V.S. nauwelijks nog duister te vinden is. De zwaarste lichtvervuiling kennen Singapore en de rijke Arabische Golfstaatjes. Maar ook de Benelux is een van de grootste nachtloze gebieden ter wereld : op de kaart kleuren ze rood. Daar groeien nu generaties op die de Melkweg nooit zullen zien. Lichtvervuiling schaadt de gezondheid en de verstoring van het dag- en nachtritme heeft even ernstige ecologische gevolgen. Er komt overigens nog een nieuw groot probleem bij : de led-lamp. Die verlichting is zuiniger, maar ook een stuk feller. Het belooft het ergste voor de toekomst. Wat gedaan ? Eenvoudig : doe de lampen uit of scherm ze minstens af richting hemel. Voor het idee dat licht wegen veiliger maakt bestaat geen wetenschappelijke basis : goed verlichte wegen nodigen juist uit tot harder rijden.
Lit.: Fabio Falchi cs. The new world atlas of artificial night sky brightness.
Science Advances, 10 June 2016 : vol.2.n° 6.e.1600377.
DOI: 10.1126/scieadv.1600377.
(www.scienceadvances.org)
LIFTEN BEDREIGD DOOR BELOBBYDE KRIS PEETERS
De liften met de houten liftkooien en de open harmonicadeuren, we hebben het niet over de gevaarlijke modernisatie-draken uit de jaren tachtig. In hoeveel oude batimenten stonden of staan ze nog, getuigen van vaak interessantere tijden dan de huidige : The Time of the Elevator. Die liften veranderden de wereld, voor het eerst kon er hoog gebouwd worden. Ze waren niet alleen een vervoermiddel maar ook een sociaal gebeuren. Na de oktober-beurscrash van 1929 werden ze meer functioneel, maar bleven ze toch het verhaal van hun tijd vertellen. Zelf ken ik vele, maar een speciale herinnering bewaar ik aan de indrukwekkende Jugendstil-Fahrstuhl in het oude, nu verpoolste Kaufhaus Zeeck aan de vroegere Stephansplatz in Stolp (nu Slupsk), het Klein-Parijs van Pommeren. Die lift doorstond de Brandfackel anno 1945 en de bezetting van de Sovjets en de Polen zo goed als onbeschadigd, moet nu ver 100 jaar oud zijn en werkt nog altijd. Allemaal zijn ze eigenlijk voor de eeuwigheid gebouwd en ze hebben bewezen het veiligste vervoermiddel te zijn. Maar de kleine liftonderhoudsfirma’s werden ondertussen in stilte kapotgemaakt door multinationals die mikken op enkele gestandardizeerde, banale en “gemakkelijkere” modellen. Deze grote maatschappijen zijn dan gaan lobbyen bij de politiekers en die waren er natuurlijk rap bij om tegen de gebruikelijke “bedankjes” hun drogredenen te geloven en de eigenaars van oude liften te verplichten om over te schakelen op de niet noodzakelijk betrouwbaardere liften van voornoemde grote liftmaatschappijen. De lobbyïsten blijken ook doorgedrongen te zijn tot de onwillige ambtenarij, de diensten voor onroerend erfgoed doen duidelijk niet de minste moeite : de bevoegde commissie ligt al jaren stil, in Vlaanderen zijn hooguit 20 liften beschermd ! En dat terwijl er methoden bestaan om oude liften te redden, de methode-Kinney bvb die het esthetische karakter van de lift behoudt. Maar de mensen die deze methode willen toepassen worden schandalig tegengewerkt door o.m. de controlemaatschappijen, hoewel die wettelijk zouden moeten meewerken. Zoals dat in dit land meer gebeurt wordt er duidelijk onder één hoedje gewerkt met de liftmaatschappijen, terwijl de omstreden minister van liften Kris Peeters (CD&V) en de ambtenaren weer eens de andere kant uitkijken. De nieuwe lift-wetgeving is in feite één cadeau aan die controlemaatschappijen en weer eens nauwelijks iemand die protesteert tegen al dat slinks gedoe. Tegen einde 2016 moeten alle 80.000 liften in dit land die gebouwd werden na 1 januari 1958 “gemoderniseerd” zijn. De 3000 liften die ouder zijn krijgen nog respijt tot 2022, hun “modernisering” kost ook fortuinen.
(www.comite-liften-ascenseurs.be/nl)
LOOD : VISLOOD VERBIEDEN !
Hengelsporters durven zich soms natuurvrienden noemen. Forget it. Achter die zgn. natuurvriendelijke hobby schuilt er iets extreem natuurvijandig : lood. Ga een hengelwinkel binnen en je verdwaalt in een labyrint van loodsoorten. Al dat lood wordt kwijtgespeeld. Elke dag verdwijnen bergen lood in het water en het milieu. Vertrekkend van zowat 500 gram lood per visser per jaar geeft dat voor een land als het onze ettelijke tientallen tonnen ! Die stapelen zich op op de bodem van kust- en binnenwateren. En dat wordt een serieus probleem wanneer het lood gaat oxideren. Het loodoxide wordt opgenomen door planten en bodemdieren, schelpdieren en vissen – waarna het in onze voedselketen kan belanden. Reken maar dat zulks gebeurt met een 100 ton van voornoemde tientallen, met alle (verzwegen) gezondheidsrisico’s van dien en dat zijn er ontzettend veel. Daarom precies is benzine destijds loodvrij gemaakt, is de verkoop van verftubes met loodwit aan banden gelegd, wordt er toegezien op plezierjacht met loodkorrels. Maar vissers mogen ongestraft lood rondstrooien. Terwijl er alternatieven bestaan, die acht men echter commercieel niet zo rendabel. Het wordt hoog tijd dat bvb sportvisserijfederaties, politiekers en ambtenarij eens eindelijk wakker worden. Want elk jaar groeit het loodprobleem, te schuchtere promotieacties voor loodvrij vissen bleken in het verleden evenveel slagen in het water. Het lozen van vislood moet gewoon verboden worden…
LUCHTVERVUILING : HOEVEEL MENSEN STERVEN ER JAARLIJKS AAN DE GEVOLGEN VAN LUCHTVERVUILING ?
Per miljoen inwoners :
In China 954
In India 565
In België 532
In Nederland 406
In de VSA 357
In Frankrijk 276
In Noorwegen 46
(Knack, 4/5/16)
LUCHTVERVUILING : UITSTOOT DIESELBUSJES TE HOOG
Dieselbusjes stoten 6 x zoveel schadelijke stoffen uit als de limiet van 280 mg per km. Dat wees een bedrijfswagenstest op de weg uit, uitgevoerd door de gereputeerde Nederlandse Organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO). Vooral de Opel Vivaro, de Mercedes Sprinter en de Renault Traffic kwamen slecht uit die test… Maar met de oudere dieseltuffers is het nog erger gesteld. Door de populariteit van het onlineshoppen worden de wegen er bovendien door overspoeld. Momenteel rijden er 431.000 bestelbusjes rond op de Vlaamse wegen, 70% daarvan met een eurnorm van 4 of lager : met alle fijn stof vandien.
MINERALE OLIËN IN ONS VOEDSEL
Velen willen gewoon niet weten wat we vanwege gewetenloze voedselfabrikanten en dito supermarkten allemaal aan rotzooi binnenkrijgen. Veel levensmiddelen (rijst, pasta, cornflakes, koekjes, toastjes …) bevatten bvb aromatische koolwaterstoffen uit minerale oliën. Die komen in dat voedsel “gelekt” via bedrukte verpakkingen van gerecycled krantenpapier en de Europese voedselveiligheidsautoriteit EFSA vermoedt dat ze kankerverwekkend zijn en erfelijke mutaties veroorzaken. Wetenschappers klagen dit al sinds 1991 aan, maar al wie er wat aan kan/moet doen kijkt weer de andere kant uit. Voedselwaakhond Foodwatch is daarom een petitie-actie gestart naar de EU-politiekers toe om een strenge maximumgrens te bekomen voor de hoeveelheid minerale oliën e.a. schadelijke stoffen uit verpakkingen in ons voedsel. De gevaarlijke aromatische KWS uit minerale olie, de MOAH’s (Mineral Oil Saturated Hydrocarbons) in voedsel zouden gewoon helemaal moeten verboden worden. Maar eigenlijk zou voedsel moeten verpakt worden in nieuw karton, waarvan de bedrukking niet gebeurd is met ongezonde inkten. Of zouden we beter losse producten kopen om thuis in glazen potten te bewaren…
(www.foodwatch.org)
KRIMPT GAT OZONLAAG ?
Cruciaal voor het leven op aarde is onze ozonlaag, die de uv-stralen van de zon filtert. Ze strekt zich op 10 tot 50 km boven het aardoppervlak uit over een dikte van kilometers (vlak bij het aardoppervlak zou dat maar 4 mm zijn !). Het zgn. Gat, o.m. ontstaan door schadelijke drijfgassen in spuitbussen ofte CFK’s (chloorfluorkoolwaterstoffen) is in feite een gevaarlijk lage ozonconcentratie die zich jaarlijks boven de Zuidpool voordoet. Het “Gat” vormt zich vanaf augustus, groeit tot oktober en verdwijnt terug in december. In 1987 probeerden 196 landen hier iets tegen te doen via het zgn. Montreal-protocol, dat CFK’s gefaseerd uitbande. Anno 2000 had het Gat met 30 miljoen km² de omvang van Afrika. In oktober 2015, weliswaar na een uitbarsting van de Chileense Calbuco-vulkaan, waren dat er toch nog 28,2 km². Niettemin nemen onderzoekers aan dat het Gat de voorbije 15 jaar een stuk kleiner is geworden. Sinds 2000 zou de gemiddelde grootte met 4,4 miljoen km² gekrompen zijn. De metingen gebeurden wel telkens in september (wanneer het Gat dus niet op zijn grootst is), het bewijs zou sterker zijn wanneer de krimp ook in oktober kon vastgesteld worden. Maar dat ligt moeilijk : de weersomstandigheden zijn dan een stuk minder stabiel. Indien voornoemde daling zich effectief zou doorzetten, zou het Gat hoe dan ook dicht moeten kunnen geraken tegen 2050…
Lit. Susan Solomon et al., Emergence of healing in the Antarctic ozone layer
Science 30 June 2016
DO:10.1126/science.aae0061
PLASTIC UND KEIN ENDE : PLASTIC IN ZEE
Van al het plastic dat in de oceanen terechtkomt , eindigt 94% op de zeebodem : gemiddeld 7O kg plastic per vierkante kilometer. Dit werd berekend door de Britse onderzoeksorganisatie EUNOMIA, Bristol (www.eunomia.co.uk). Meer dan 80% van die oceaanplastic komt van het land : plasticflessen e.a. verpakkingsmateriaal, naast microplastics uit verven, cosmetcia, textiel, voertuigbanden of plastic pellets (de grondstof waarvan plastic voorwerpen worden gemaakt). De andere 20% komt van de visserij : afgedankt vismateriaal en dgl. Het blijft helaas een gewoonte bij veel vissers om alle afval overboord te kieperen, we konden dat destijds zelfs constateren op Greenpeace-schepen zoals de Saint-Antoine. Hoe dan ook belandt er jaarlijks 12,2 miljoen ton (!) plastic in de wereldzeeën en die plastic er uit halen is vandaag zo goed als onmogelijk : slechts 1% of 1 kg/km² blijft drijven, tenzij in de North Pacific Gyre waar je 18 kg/km² vindt. Er is wel een duidelijke uitwisseling tussen afval in zee en die op het strand : op de stranden wordt 2000 kg plastic per vierkante kilometer gevonden…
PLASTIC : EET GEEN MOSSELEN MEER !!
Tegen 2050 zwemt er allicht meer plastic dan vis in de zee. Alleen in de Noordzee wordt er jaarlijks zo’n 20.000 ton (!) afval gedumpt, vnl plastic. De mosselen weten er nu al van. Uit onderzoeken door de UGent en de VU Amsterdam blijkt dat je bij een gemiddelde portie mosselen vlug tot 600 deeltjes plastic binnenkrijgt, mogelijk zelfs enkele duizenden . Volgens de VU bevat 1 gram mossel tussen 19 en 105 deeltjes plastic. Wie een halve kilo mosselen eet verorbert dus ook tot duizenden plasticdeeltjes… Het Federaal Agentschap voor Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) staat zoals meer gebeurt met zijn mond vol tanden : “Er bestaat geen regelgeving voor deze recente problematiek”. Het Europees Voedselagentschap (EFSA) wacht op bijkomend onderzoek, waar hebben we dat nog gehoord; het ESA waarschuwt wel voor de effecten van nanoplastics (niet alleen in schaaldieren, maar ook in bier, honing, cosmetica, scrubproducten, tandpasta, enz) op de menselijke fysiologie.
(Bron : dr.Heather Leslie, Instituut voor Milieustudies, VU Amsterdam, heather.leslie@vu.nl)
VERGELEKEN MET PLASTIC : PAPIEREN TAS OOK NIET ZO DUURZAAM
De gratis plastic tas geraakt out. Maar het papieren alternatief is niet bepaald duurzamer…
Uiteindelijk was de bedoeling van het uitbannen van plastic tasjes het zwerfvuil op straat en in zee (er zit zowat 9% aan plastic tasjes in het zwerfafval in zee !) tegen te gaan en verspilling van grondstoffen te voorkomen. Ook sommige stevigere “papieren” tassen van bvb. kledingszaken worden geviseerd : die zijn nl. voorzien van een laagje laminaat en dat maakt ze niet-recycleerbaar. Het probleem dat zich nu stelt is dat de papieren tasjes die de winkeliers voortaan meegeven even slecht zijn voor het milieu als de plastic tassen, zelfs als het om gerecycleerd papier gaat. De reden : voor papieren tassen is aanzienlijk meer papier nodig om dezelfde draagkracht te geven, ze gaan ook niet lang mee. En hoewel een kilo papier minder broeikasgassen en grondstoffenuitputting veroorzaakt dan een kilo plastic, is er wel heel veel land nodig voor de productiebossen.
De conclusie blijft dus : neem ajb je eigen boodschappentas mee naar de winkel of de supermarkt !
P.S. Ondertussen lijkt het verbod op de gratis plastic tas succes te boeken : in Nederland constateert de Raad Nederlandse Detailhandel alvast een afname van 50 %.
(Zie ook rubriek Milieu van Nieuwsbrief 2015 en rubriek Actualiteit 22/6 van deze Nieuwsbrief 2016)
PLASTIC : PLASTICETENDE BACTERIE
Japanse wetenschappers van de unief te Kyoto ontdekten een bacterie, de Ideonella sakaiensis 201-F6, die plasticafval zoals PET-flessen (PET = polyetheentereftalaat, synoniem : polyethyleentereftalaat) kan verteren door gebruik te maken van twee enzymen. De onderzoekers “voerden” stukjes petfles aan honderden monsters van vuilstortplaatsen totdat de bacteriën toehapten : die hechten zich aan het plastic en besproeien het met een enzym dat de moleculen opsplitst. Wat overblijft zuigen ze op om dat met behulp van een tweede enzym af te breken tot niet-milieuschadelijk tereftaalzuur en ethyleenglycol. Zo slaagden de Japanners er ook in, een plasticfolie in zeven weken te laten afbreken. Het doet ons terugdenken aan de jaren 1980, toen Natuur 2000 waarschuwde tegen de opkomende PET-golf.Er werd destijds door de producenten en de distributiesector hoog opgegeven over de vele recyclagemogelijkheden. Dat bleek grotendeels gelogen : wereldwijd wordt tot vandaag amper 14% van het plasticafval gerecycleerd ! De ontdekking van deze bacterie biedt o.m. kansen voor het aanpakken van de zgn. plasticsoep (jaarlijks belandt eventjes 8 miljoen ton plastic in zee), al zal de afbraak in de oceaan wel langzamer verlopen dan in het lab. In principe zouden de bacteriën wel in labo’s gekweekt kunnen worden om dan in de natuur en in zee de afvalberg te lijf te gaan. De ontdekking komt hoe dan ook op tijd, want het Wereld Economisch Forum (WEF) becijferde nog onlangs dat tegen 2050 de oceanen meer plasticafval zullen bevatten dan vis…
Lit.: Shosuhe Yoshida et al. A bacterium that degrades and assimilaties polyethylene terephtalate.
Science, 11 Mar 2016 : vol.351, issue 6278, pp.1196-1199.
DOI : 10.1126/science.aad6359.
Info : kmiyamoto@bio.keio.ac.jp
VOETBALVELDEN VAN PLASTIEK : 1 MILJOEN KILO PLASTICKORRELS PER JAAR
Al jaren maken milieufreaks zich zorgen over de kunstgrasvoetbalvelden die meer en meer in de mode komen. En nog meer over de korrels van versnipperde autobanden waarmee die velden bestrooid moeten worden voor een soepeler “gebruik”. Zo’n autobanden bevatten overigens kankerverwekkende chemicaliën zoals nitrosamine, dat de voetballers dus inademen en die het grondwater vervuilen, maar geen betrokkene die zich daar wat van aantrekt. Wat de korrels zelf betreft, die moeten regelmatig worden aangevuld, want ze verdwijnen : meegedragen in kleding (ze gaan er in de was maar moeilijk uit !), achtergelaten in kleedkamers en kantines, enz. Een voetbalveld van 8000 m² dient daarom jaarlijks te worden bijgevuld met 500 kg kunststof. In landen zoals het onze en Nederland betekent dat vlug een korrelmassa van 1 miljoen kilo per jaar… Allemaal ‘microplastics’ die via riool en grondwater in zee komen en daar de plasticsoep aandikken. En de overheid doet weer niets. Hier en daar is er wel een moedige politieker of een groene jongen/meisje die natuurlijke alternatieven voorstelt zoals bvb kurk, maar daar wordt niet eens naar geluisterd. “De risicoperceptie is matig” heet dat in de milieurapporten. Hierrond is dus dringend actie nodig !
(Jeroen Trommelen deed hiervoor een oproep in de Volkskrant van 27/2/2016)
ZWEMBROEK UIT PLASTIC AFVAL ?
Dat beweert het Amerikaanse watersporty kledingmerk O’Neill, maar het vergroenen van de collectie staat in feite toch nog maar in de kinderschoenen. Natuurlijk wordt niemand vaker geconfronteerd met plasticafval in zee en op het strand dan (wind)surfers en O’Neill papte onlangs dan ook aan met Bionic Yarn, een bedrijfje dat een garen heeft ontwikkeld uit een mix van conventioneel polyester en 30-50% gerecycleerd plastic. Men probeert een groter percentage gerecycled plastic in de stof te verwerken zonder kwaliteit te verliezen, maar zover staat men nog niet. Het initiatief van O’Neill lijkt dus vooralsnog een bewustwordingscampagne rond plasticafval, want van een volwaardige duurzame ecocollectie is nog geen sprake.
SCOOTERS STOTEN VEEL MEER SCHADELIJKE STOFFEN UIT DAN MAG
N-VA-leider Bart De Wever, momenteel burgemeester van Antwerpen, heeft het gemunt op oudere dieselwagens en dgl. en denkt met wat stuntelige maatregelen de kwaliteit van het Antwerps leefmilieu te redden. Twijfelachtig. Hij heeft alvast geen aandacht voor andere luchtvervuilingsbronnen, zoals de scooters. Net als bij auto’s voor het uitbreken van het dieselschandaal is het duidelijk dat er iets niet klopt met de scooter-uitstoot, maar naar serieuze weet van de toestand op scootergebied heeft men precies geen zin. Zijn de officieel goedgekeurde scooters eigenlijk wel dezelfde als die bij de klant belanden ? Als ze de fabriek verlaten voldoen ze aan alle eisen, maar na wat gesleutel lijken ze op de weg veel te veel uit te stoten. Over hoeveel scooters gaat het, hoeveel stoten die samen uit, hoe slecht is dat voor de gezondheid ? Wat wel bekend is over scooters rechtvaardigt nochtans dringend verder onderzoek. In Nederland screende TNO (Nederlandse Organisatie voor Toegepast-Natuurwetenschappelijk Onderzoek, Den Haag) SYM- en Piaggio-scooters : de ene stootte 18 x de (toch al ruime) norm voor koolmonoxide uit, de andere 1,7 x de norm voor koolwaterstoffen. Koolwaterstoffen bevorderen de vorming van schadelijke deeltjes in de lucht en benzeen, een koolwaterstof, is kankerverwekkend…
EXIT STEENKOOLCENTRALES
In de stroomcentrale van Langerlo (Genk, Limburg) werden begin april 2016 de laatste tonnen steenkool verstookt. Daarmee wordt een zwart geschiedenisboek gesloten over de steenkoolindustrie hier te lande, die begon t.t.v. de Romeinen en die piekte in de 19de eeuw. In 1992 sloot de laatste steenkoolmijn, nu dus ook de laatste steenkoolcentrale. Amper enkele jaren geleden wilden de politiekers nochtans nog een nieuwe kolencentrale bouwen in de Antwerpse haven. Helemaal is de milieustrijd rond dit soort centrales eigenlijk nog niet gestreden. “Men” wil nl de centrale van Langerlo alsnog ombouwen tot een biomassacentrale met houtpellets, die voor het opwekken van elektriciteit een even grote uitstoot zou hebben als een steenkoolcentrale…
UITSTOOT VLIEGVERKEER
De wereldwijd onstuimig groeiende luchtvaart wist decennialang buiten iedere klimaatafspraak te blijven. Na de VN-klimaatconferentie van Parijs (december 2015) waar 191 landen afspraken maakten over beperking van de CO2-uitstoot was dat niet langer houdbaar. Begin 2016 besloot de ICAO, de internationale luchtvaartorganisatie, de CO2-uitstoot tussen 2020 en 2040 met 650 miljoen ton te verminderen. Op een milieutop dd 15 april 2016 hebben de EU-lidstaten ook besloten dat er zuiniger en stiller gevlogen moet worden. Voor de uitstoot van broeikasgassen gaat de luchtvaartsector moeten betalen : daarvoor dient een emissiehandel opgezet, analoog aan die voor de industrie. Groei is na 2020 nog wel mogelijk, maar alleen als die gecompenseerd wordt. Met deze inzet trekt de EU in oktober naar de ICAO Assembly te Montreal, Canada, over de aanpak van de CO2-uitstoot door de luchtvaart.
GROEN TEGEN ONGEZONDE VOEDING
Een op zes Vlaamse jongeren tussen 11 en 18 kampt met overgewicht. Zoals de Nederlandse Alliantie Stop Kindermarketing Ongezonde Voeding vindt de partij Groen daarom dat TV-BV’s ook bij ons niet langer producten met te veel suiker, vet of zout mogen aanprijzen. De partij viseert als voorbeeld de koeken van kabouter Plop of de chips van K3. Maar de ex-VRT-speaker en nu Studio 100-baas Gert Verhulst krijgen de groenen niet mee : bij gezonde producten is het veel moeilijker om winst te maken. De politieke tegenstrevers gaan nog heftiger te keer, de N-VA noemde het Groen-voorstel gewoon onzin en de minister van volksgezondheid Maggie De Block wilde er niet op ingaan. En zelfs onze decadente pers deed haar anti-duit in het zakje. Bart Eeckhout van De Morgen (7 mei) vond dat mensen (ook kinderen ?) de vrijheid moeten hebben “om van het rechte pad af te wijken”, we “moeten niet elke valstrik uit het leven proberen te bannen”. Het doet denken aan de onverschilligheid en zelfs de tegenkantingen die de eerste milieuverdedigers einde de jaren 1960-begin de jaren 1970 van de media ondervonden…
TEGEN WATERVERSPILLING DOOR DOUCHEN
Allicht dezelfde soort gasten die op de zomerfestivals al die rotzooi achterlaten staan belachelijk lang onder de douche. Gemiddeld een kwartier per dag, goed voor zowat 80 liter warm water. Van meerdere kanten probeert men daarop te sensibiliseren. Zandlopers, douchetimers, douchedeuntjes. Ze streven naar een gedragsverandering die net zo moeilijk ligt als een zak chips uitdelen met de vraag : eet er 4 op en bewaar de rest voor morgen… Een Australische start-up lanceert daarom een Water Recycling Shower. Deze douche vangt het warme water op in het doucheputje en leidt het terug naar de douchekop. Filters en een verhittingssysteem zorgen ervoor dat het water terug schoon is. De makers denken zo 70% water en 70% energie te besparen…