LAATSTE NIEUWS :
SCHAAL
ALLES IS BIOLOGIE
DE BLAUWE PLANEET II : EEN NIEUWE KIJK IN VERBORGEN DIEPTEN
HET BOSBOEK
DEINING IN DE RUIMTETIJD
JAARBOEK STERRENKUNDE 2018
OVER DE REGENBOOG
ANWB-PADDENSTOELENGIDS
ANWB-BLOEMENGIDS
ANWB-VLINDERGIDS
BASISGIDS SLAKKEN
VELDGIDS VLEERMUIZEN VAN EUROPA
VUUR : HET PLEZIER VAN VONKEN, VLAMMEN EN SMEULEN
WANDELEN MET GEGARANDEERD ONREGELMATIG
NATIONAL PARKS OF EUROPE
ULTIEME BESTEMMINGEN : DE LONELY PLANET TOP 500 VAN BESTE PLEKKEN OP AARDE
ATLAS OBSCURA : 1000 PLEKKEN OM TE ONTDEKKEN
DE ACHT BERGEN
ALS DE LAATSTE BOOM GEVELD IS, ETEN WE ONS GELD WEL OP
GEUR- EN CHEMICALIËNOVERGEVOELIGHEID (MCS) : EEN MILIEUZIEKTE IN OPMARS
TINY HOUSES : MINDER HUIS, MEER LEVEN
KEMPENATLAS
SCHEURKALENDERS 2018
FILMS
AN INCONVENIENT SEQUEL : TRUTH TO POWER
Regisseurs namens Al Gore : Bonni Cohen/Jon Shenk. Paramount Pictures, 2017 : 99 min.
Naar het nieuwe boek van Al Gore, zie hieronder (Milieu).
De eerste film van Gore, An inconvenient truth,was een bioscoophit in 2006 : de film kreeg twee Oscars en Gore mocht een jaar later de Nobelprijs voor de Vrede delen met het IPCC, het klimaatpanel van de VN. Die eerste film was een vertaling van Gore’s alarmerende Powerpoint over de klimaatopwarming, de tweede geeft een blik achter de schermen van het internationale lobbbywerk. Veel draait wel rond Gore, maar er gaat toch ook een grote overtuigingskracht van uit.
NIEUWE BOEKEN 2017
KINDERBOEKEN
VAN WIE IS DAT SKELET ?
Henri Cap, Raphael Martin & Renaud Vigour. Oorspr.titel A qui est ce squelette? Uitg.Gottmer, Haarlem : 40 blz. Prijs 14.99 €. ISBN 9789025767433.
Een leuk, overal vertaald kinderboek met 25 uitklapflappen over skeletten, door een bioloog van het Natuurhistorisch Museum te Toulouse. Kijken onder de huid. Zoekplaatjes over skeletten van mensen en andere dieren. En een vrolijke stortvloed aan weetjes en feiten : wat is bvb het sterkste bot in ons lichaam ?
Zie ook :
Spelen (onderaan deze rubriek)
(00) SPECIAAL : NIEUWE BOEKEN OM CADEAU TE DOEN EN DGL
Toevallig 3 boeken over het Waddengebied, of niet toevallig ? Zoveel leden van Natuur 2000 hebben daar tijdens zomerkampen (het eerste in 1970, daarna in elk paar jaar !) hun hart verloren…
HEEL SPECIAAL :
HET WAD TE VOET
Tekst Eveline Poll, fotografie Henk Postma. Uitg. De Marne, Leen. Prijs 24,95 €. Te bestellen via www.wad-mooi.nl. ISBN 9789492052292.
Van de Groningse kust liepen vele N2’ers al sedert 1970 bij laag water naar Schiermonnikoog : te voet over de zeebodem langs slikvelden, prielen, geulen en zandbanken. Elk jaar doen massa’s mensen tegenwoordig een wadlooptocht. Een informatief boek over de oversteek naar de eilanden of een andere wadloopbestemming was nooit echt voorhanden. Dus maakten wadloopgidsen Poll en Postma die. Het resultaat werd een ode aan het wadlopen over de magische modder, een indrukwekkend beeldend boek, het mooiste dat we ooit zagen.
AANBEVOLEN !
EILANDGEVOEL : VERHALEN OVER DE NATUUR VAN SCHIERMONNIKOOG
Koos Dijksterhuis. Uitg.Bornmeer, Gorredijk (Friesland), 2017 : 208 blz. Prijs 15 €. ISBN 9789056154059.
Het paradijs bestaat niet, maar Schiermonnikoog komt in de buurt. Sedert 1967 (toen Schier bij ons zelfs in natuurstudiekringen terra incognita was) heeft Natuur 2000 honderden leden dit unieke Waddeneiland leren kennen. Velen zijn er daarna nog teruggekeerd en teruggekeerd. Over Schier gaat dit boekje en het is niet het eerste het beste. Dijksterhuis schreef de afgelopen jaren duizenden “Natuurdagboeken” voor de Nederlandse krant Trouw. Daarin speelde Schiermonnikoog een grote rol en een selectie van deze stukjes werd gebundeld in het voorliggend boek.
DAG LIEF FIJN EILAND : 23 SCHRIJVERS OVER TEXEL
Arnold en Erik van Bruggen (red.). Uitg. Brandt, Amsterdam, 2017 : 256 blz. Prijs 18,50 €. ISBN 978942037572.
Toevallig verscheen bijna gelijktijdig dit boekje over dat andere veelgeprezen Waddeneiland, Texel : ook al 50 jaar geliefd bij N2’ers. Ook hier komen mensen steeds weer terug als ze er eenmaal waren. In 23 odes aan Texel geven schrijvers en dichters, zowel Texelaars als overkanters uiting aan hun gevoelens voor het “onsterfelijk mooie Texel” (scripsit Jan Wolkers).
(01) NATUURWETENSCHAPPEN ALGEMEEN</stro
OBER, ER ZIT NATUURKUNDE IN MIJN SOEP : NATUURKUNDE BEGRIJPEN AAN DE HAND VAN HET DAGELIJKS LEVEN.
Helen Czerski. Oorspr. titel Storm in a Teacup : The Physics of Everyday Life. Uitg.Maven Publishing, Amsterdam, 2017 : 336 blz. Prijs 22 €. ISBN 978492493132.
WE HEBBEN GEEN IDEE ?!
Jorge Cham en Daniel Whiteson. Oorspr. titel We Have no Idea : A Guide to the Unknown Universe. Uitg.Spectrum, Houten, 2017 : 391 blz. Prijs 17,50 €. ISBN 9789000351732.
Op humoristische wijze behandelen de auteurs alle grote wetenschappelijke vragen waarvan je zou verwachten dat we ze nu al wel beantwoord kregen, maar die nog openstaan, waarvan we eigenlijk niets vanaf weten. Na het lezen van het boek weet je tenminste waarom we geen idee hebben.
SCHAAL : DE UNIVERSELE WETTEN VAN GROEI, INNOVATIE, DUURZAAMHEID EN LEVENSCYCLI VAN ORGANISMEN, STEDEN, ECONOMIEËN EN BEDRIJVEN
Geoffrey West. Oorspr.titel Scale : The Universal Law of Growth, Innovation, Sustainability and the Pace of Life in Organisms, Cities, Economies and Companies. Uitg. Spectrum, Houten, 2017 : 508 blz. Prijs 39.99 €. ISBN 9789000321384.
Op een andere manier naar de werkelijkheid kijken. Een spectaculaire Theory of Everything op grond van schaalverhoudingen in de natuur. Waarom kunnen we eventueel 120 jaar worden maar geen 1000 ? Waarom leven muizen maar 2-3 jaar en olifanten 75 ? Hoe komt het dat bedrijven zich als die muizen gedragen, zijn ze allemaal voorbestemd om dood te gaan ? Hebben mensen, steden en bedrijven een vooraf bepaalde, natuurlijke levensduur ?
ALLES IS BIOLOGIE : VAN DNA EN HERSENEN TOT DIERENRIJK EN NATUUR
Sara van Duijn. Uitg. Uitgeverij Q, Amsterdam/Antwerpen, 2017 : 204 blz. Prijs 15 €. ISBN 0789021404905. NUR 410.
Biologie : uren door de natuur lopen met een verrekijker, in een lab naar cellen kijken? Eigenlijk is alles biologie. In dit boek gaat het evengoed over evolutiebiologie, over techniek, over alle dieren en planten op de wereld, over de verschillen en overeenkomsten tussen man en vrouw en mens en dier. Over het complexe mechanisme in de mens en over het evenwicht in de wereld en nog veel meer. Biologie is een wetenschap in beweging. Ik geef hier mijn interpretatie, mijn mening en vertel over onderwerpen die ik interessant vind (biologe van Duijn in haar voorwoord).
ANATOMIE EN FYSIOLOGIE : COMPACTE GIDS VAN HET MENSELIJK LICHAAM
Prof. Ken W.S. Ashwell. Oorspr.titel Pocket Anatomy and Physiology. Uitg. Librero, Kerkdriel,2017 : 432 blz. Prijs 9,95 €. ISBN 9789089988607.
Een compacte maar goede biologische kijk op de bouw en de werking van de verschillende stelsels van het menselijk lichaam op macroscopisch en microscopisch niveau.
(02) NATUUR
(02.01) NATUURBESCHERMING
LANDSCHAPSPIJN : OVER DE TOEKOMST VAN ONS PLATTELAND
Jantien de Boer. Uitg.Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2017 : 111 blz. Prijs 14,99 €. ISBN 9789045033907. NUR 940/900/901.
Hoogleraar Theunis Piersma gebruikte deze term in zijn voorwoord van een boek over de toekomst van het Friese platteland. Toen hij na 25 jaar in het verre buitenland terugkeerde naar zijn Friese geboortegrond zag hij dat de slootjes waren gedempt en de bloemrijke weilanden waren veranderd in steriele groene landerijen. Het moderne boerenland doet pijn, door de teloorgang van bloemen, planten, vogels en insecten. Onze lentes worden stiller en stiller. Jantien de Boer schrijft over de groeiende kloof tussen landbouwers en burgers. Kunnen er nog bruggen gebouwd worden ?
NATUUR ALS MISVERSTAND : THOREAU OP TIENGEMETEN
Samenstelling & Redactie Jelle Reumer. Uitg. Historische Uitgeverij, Groningen, 2017 : 167 blz. Prijs 18,50 €. ISBN 9789065540249. NUR 410/730/900.
In Vlaanderen moeten we inzake natuur al blij zijn dat we nog wat restjes hebben, zoals bvb de Kalmthoutseheide. Dat danken we niet aan vooruitziende politiekers (die zullen er hier nooit zijn), maar aan natuurbeschermingspioniers. In Nederland is de situatie iets beter, diezelfde pioniers uit het begin van de vorige eeuw kregen er meer aanhang. Zoals bij ons konden zij toen nog dromen van ongerepte natuur, schilderachtige landschappen en woeste wildernis. Herauten van die romantische natuurbeleving, zoals de redder van het Naardermeer Jac.P. Thijsse (maar ook Tachtiger-schrijver dr.Frederik van Eeden), lieten zich vaak inspireren door de Amerikaanse natuurdenker Henry David Thoreau. In dit boekje, aan Thoreau opgedragen, verdiepen mensen met een biologische , filosofische en cultuurhistorische achtergrond zich in de achtergrond van dat dromen en verlangen. Samensteller, natuurschrijver en bioloog Reumer zonderde zich van zijn kant zes weken af op het tot “nieuw” natuureiland gecultiveerde Tiengemeten (Haringvliet,zie Google), wandelde er in peace and solitude zoals Wordsworth en vraagt zich in zijn verslag daarover af wat Thoreau ervan zou hebben gevonden : Thoreau met de beroemde zin uit zijn lecture “Walking” (1851): In wildness is the preservation of the world.
P.S. De Nederlandse vertaling van Thoreau’s bekendste werk Walden (met natuurobservaties gekoppeld aan bedenkingen over onze vervreemding van de natuur door de industrialisatie) werd uitgegeven door Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam/Antwerpen.
(02.02) NATUUR ALGEMEEN
HET BEGIN VAN ALLES IN TWEEHONDERD PAGINA’S (MIN OF MEER)
David Bercovici.Oorspr.titel The Origins of Everything in 100 Pages (More or Less). Uitg. Prometheus, Amsterdam, 1017 : 128 blz. Prijs 16.99 €. ISBN 9789044632965.
Van de oerknal tot de komst van de menselijke beschaving : 13,8 miljard jaar. Zegt deze prof geologie en geofysica van Yale : De geschiedenis van het universum kan misschien wel het best achterstevoren geschreven worden. Hij heeft het ook over het Planck-tijdperk, de periode direct na de Big Bang : die duurde de eerste tien tot de min 43ste seconden ofte 0,00000000000000000000000000000000000000000001 seconden.
DE OORSPRONG VAN (BIJNA) ALLES
Graham Lawton. Oorspr.titel The Origin of (almost) everything. Uitg. New Scientist/VEEN Media, 2017 : 256 blz. Prijs 29.99 €. ISBN 8789085715825.
De oorsprongboeken boomen. Van de oerknal naar waar het leven begon en nog vele andere antwoorden van telkens een dubbele pagina. Prachtige infografieken, voorwoord door Stephen Hawking. Voor de betere boekenkast, om regelmatig in te grasduinen schreef een recensent.
DE OPSTAND VAN DE NATUUR : EEN GESCHIEDENIS VAN DE KLEINE IJSTIJD (1570-1700) EN HET ONTSTAAN VAN HET MODERNE EUROPA
Philipp Blom. Oorspr.titel Die Welt aus den Angeln. Uitg.De Bezige Bij, Amsterdam/Antwerpen, 2017 : 314 blz. Prijs 29.99 €. ISBN 9789023448228.
In de Kleine IJstijd (ca.1570-1700) was het gemiddeld zo’n twee graden kouder dan nu, met bitter koude en lange winters. De schilderijen uit die tijd tonen diepgevroren stromen met markten en ijspret. De gevolgen gingen verder dan klimaat, weer, mislukte oogsten en veel honger onder de toen overwegend agrarische bevolking. Via persoonlijke en geweldig vertelde verhalen vanuit die periode wil Blom de lezer aan het denken zetten over de gevaren van de huidige klimaatverandering (winters die gemiddeld twee graden warmer zullen zijn, met alle gevolgen) en van onze lamme reactie daarop.
SPIEGELZEE : DE ZEESPIEGELGESCHIEDENIS VAN DE MENS
Salomon Kroonenberg. Uitg. Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2017 : 272 blz. Prijs 21,99 €. ISBN 9789045032962. NUR 910.
In het themapark Historyland bij Hellevoetsluis (we passeren regelmatig in de buurt op ganzenexcursie) staat het Spiegelzeepaviljoen : een idee van twee Delftse aardwetenschappers, die er aan het publiek willen laten zien hoe de zeespiegel wereldwijd is veranderd in de laatste 120.000 jaar. Toen, in de zgn. Eemienperiode, stond die spiegel 6 m hoger dan vandaag. Maar 18.000 jaar geleden, tegen het einde van de laatste ijstijd, stond ie eventjes 120 m lager dan nu. De laatste 6000 jaar is onze zeespiegel redelijk stabiel. Kroonenberg, oud-prof aan de TU Delft, gaat hier op in en staat ook stil bij wat ons te wachten staat. Alles bij elkaar blijft hij nogal (te?) optimistisch m.b.t. de klimaatverandering…
(02.03) NATUUR IN DE WERELD
WADDEN IN BEELD 2016 : SIGNALEN VANUIT HET BEHEER
Uitgave van het Kernteam Basismonitoring van de Samenwerkingsagenda Beheer Waddenzee, 2017 : 80 blz. Staat online op www.waddenzee.nl.
Een jaarlijkse rapportage over de ontwikkelingen die zich voordoen in de natuur en in het gebruik van het waddengebied. De Basismonitoring levert gegevens die nodig zijn voor de duurzame instandhouding ervan. Echt een must read voor wie in dat waddengebied geïnteresseerd is ! Je leest er bvb in dat het in het Nederlandse waddengebied goed gaat met de trekvogels, maar dat de broedvogelpopulaties achteruitgaan. De broedvogels slagen er niet in om voldoende jongen groot te brengen.Vooral bij de scholekster, de kluut, de kokmeeuw en de noordse sten is de trend negatief. Je leest er ook over de zeehonden. Veertig jaar geleden werden in de Nederlandse Waddenzee nog maar 500 gewone zeehonden geteld. Grijze zeehonden kwamen als uitheemse soort zelden in het gebied. Nu worden er ruim 8000 gewone zeehonden en meer dan 3600 grijze zeehonden geteld. Beide soorten foerageren vooral in de kustgebieden binnen 100 km , maar sommige grijze zeehonden zoeken het verderop en maken zelfs tochten tot aan de Orkney Eilanden boven Schotland.
AFSCHEID VAN HET IJS : HET LOT VAN DE NOORDPOOL
Peter Wadhams. Oorspr.titel A Farewell to Ice. Uitg.Veen Media, Amsterdam, 2017 : 228 blz. Deel 137 van de Wetenschappelijke Bibliotheek. Prijs 42,50 €. ISBN 9789085715894. NUR 912.
(02.04) BIOTOPEN
DE BLAUWE PLANEET II : EEN NIEUWE KIJK IN VERBORGEN DIEPTEN
James Honeyborne en Mark Brownlow. Oorspr.titel Blue Planet II. Uitg. Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, 2017 : 312 blz. Prijs 29.99 €. ISBN 9789021566702. NUR 410.
Voor de BBC tv-serie Blue Planet II werd met de nieuwste Ultra-HD-filmtechnieken het leven onder water vastgelegd. David Attenborough in het voorwoord : Met de ademautomaat, een hulpstuk in WO2 uitgevonden door de Franse marineofficier Jacques Cousteau, kon een zwemmer geconcentreerde lucht inademen uit een cilinder op zijn rug. Gecompleteerd met een duikmasker en zwemvliezen kwam er opeens een heel nieuwe wereld binnen het bereik van iedereen die een beetje conditie had. Zo kon een jonge Oostenrijkse (en niet Vietnamese : haastfout van de vertaalster) mariene bioloog Hans Hass met financiële steun van de BBC een eerste onderwaterserie realiseren : Unternehmen Xarifa anno 1954, Rode Zee. In de 60 jaar na die gedenkwaardige opnamen is er veel veranderd inzake techniek … Daarvan getuigen ook de prachtige foto’s in dit mooie boek, dat wel veel meer is dan gewoon een fotoboek. De tekstinformatie over o.m. de getijdenzone, het koraalrif, de kelpwouden, de diepe oceaan staat in degelijke balans met de illustratie. Maar met onze oceanen is ver van alles oké. Ze verkeren momenteel door de schuld van veel mensen zonder meer in een crisis. Het laatste hoofdstuk is gewijd aan de plasticsoep, overbevissing, kwallenplagen, de moeilijke bescherming van bvb de walvishaai, de klimaatopwarming, de spookriffen, de verzuring… En de finale boodschap van het boek (en de tv-serie) is dan ook : stop die vernieling, doe er mee tegen wat je kan.
STRANDVONDSTEN : EEN PRAKTISCHE VELDGIDS
Hans De Blauwe. Fotografie : Misjel Decleer. Uitg. Stichting Kunstboek, Oostkamp, 2017 : 336 blz. Prijs 29.95 €,incl.verzending. ISBN 978905856709.
Samenwerking tussen een zeekenner en een begaafde natuurfotograaf (moeten we Misjel nog voorstellen ?) resulteerde in een uniek geïllustreerde veldgids voor ruim 400 verschillende strandvondsten. En de Stichting Kunstboek stond in voor een bijzonder verzorgde uitgave…
HET BOS : HET HANDBOEK VOOR ELKE BOSWANDELAAR
Peter Wohlleben. Oorspr.titel : Der Wald.Eine Entdeckungsreise. Uitg. Lev.Uitgevers, Amsterdam, 2017 : 256 blz. Prijs 18.99 €. ISBN 9789400508934.
Boswachter Wohlleben is al bekend van Het verborgen leven van bomen en van Het innerlijke leven van dieren . Dit boek is een ode aan de 1200 ha Eifelbos die hij al jaren beheert en waar hij regelmatig mensen rondleidt.
HET BOSBOEK
Sarah De Vos. Uitg.M-Books/WPG Uitgevers België, Antwerpen, 2017 : 168 blz. Prijs 24.99 €. ISBN 9789022333853. NUR 410.
Sarah tikte en tekende een leuke laagdrempelige bos-natuurgids voor iedereen in elkaar. Een boek vol weetjes en tips om al dan niet alleen van een boswandeling een avontuur maken. Door het bos de bomen zien : iets wat meer mensen zouden moeten doen. Op het einde van het boek staat een tabel van beste momenten.
(02.05) ASTRONOMIE
ASTROPHYSICS FOR PEOPLE IN A HURRY
Neil de Grasse Tyson. Uitg. W.W.Norton & Cy, New York, 2017 : 222 blz. Prijs 19.99 €. ISBN 978039360939
Door een New Yorkse astrofysicus en hoofd van het Hayden Planetarium.
Slaagt er in de kosmos in korte, bevattelijke hoofdstukken aan de leek uit te leggen.
DEINING IN DE RUIMTETIJD
Govert Schilling. Uitg. Fontaine Uitgevers, Hilversum, 2017 : 366 blz. Prijs 24.95 €. ISBN 9789059567603.
Schilling is één van de bekendste Nederlandse wetenschapsjournalisten op het gebied van de sterrenkunde. Hij reisde de wereld af om het verhaal van de ontdekking van de zwaartekrachtgolven (minieme rimpelingen in de ruimtetijd, pas eind 2015 voor het eerst gemeten) op te tekenen. Daarnaast vertelt hij ook alles over de relativiteitstheorie, de oerknal en de zwarte gaten.
EXOPLANETEN IN 100 PAGINA’S : DE ZOEKTOCHT NAAR NIEUWE WERELDEN
Joris Janssen. Uitg. NewScientist (Veen Media), Utrecht : 104 blz. Prijs 10 €.
Verschijnt in 2018, Zie Nieuwsbrief 2018 !
(Zie ook rubriek Actualiteit : 22 februari 2017)
JAARBOEK STERRENKUNDE 2018
Govert Schilling. Uitg. Fontaine Uitgevers, Hilversum, 2017 :64 blz. Prijs 17.95 €. ISBN 9789059567917. NUR 917.
Maandelijkse ronde sterrenkaarten voor halverwege de maand, een zonkalender, info over de zichtbaarheid van de planeten, de hemelverschijnselen per dag, enz.
(Volg Schilling ook op www.allesoversterrenkunde.nl)
(02.06) METEOROLOGIE
OVER DE REGENBOOG : REGENBOGEN EN ANDERE LICHTVERSCHIJNSELEN AAN DE HEMEL, NATUURKUNDIG VERKLAARD VOOR IEDEREEN
Janneke Schenk. Uitg. Fontaine Uitgevers, Hilversum, 2017 : 288 blz. Prijs 14.95 €. ISBN 9789059568006. NUR 410.
Verneem ( als je het niet meer weet) hoe zonlicht op een waterdruppel kan leiden tot het zien van een regenboog aan de hemel. Er komt daar meer bij kijken en er valt daar meer over te vertellen dan je denkt, vertrekkend van breking, reflectie en kleurscheiding. Met die weet kan je o.m. makkelijk bedenken waar je een regenboog mag verwachten : zelfs in de waterdruppels van een fontein. Er zijn ook de dubbele regenbogen, de overtallige bogen en de mistbogen. Daarnaast verklaart Schenk nog andere licht- en kleurverschijnselen zoals de corona, de glorie, de heiligenschijn (licht om de schaduw van het eigen hoofd) en de haloverschijnselen inclusief de bijzonnen. Zij is een biologe die grafisch vormgever werd. Het boekje is dan ook bijzonder mooi verzorgd.
(02.07) ARCHEOLOGIE, PALEONTOLOGIE
EEN PALEIS VOOR DODEN : OVER HUNEBEDDEN, DOLMENS EN MENHIRS
Herman Clerinx. UItg.Athenaeum-Singel, Amsterdam, 2017 : 352 blz. Prijs 24,99 €. ISBN 9789025307103. NUR 683.
Drie jaar geleden publiceerde wetenschapsjournalist Clerinx Romeinse Sporen, een van de meest lezenswaardige boeken over de oude geschiedenis van de Lage Landen. Ook in het hier gesignaleerde boek geeft ie informatie en vindplaatsen in de Benelux en de omringende landen. Hij doet tevens een poging om te verklaren wat mensen 5000 jaar geleden bewoog tot het oprichten van deze monumenten. Serieuze bibliografie.
P.S. Toevallig publiceerde National Geographic Historia in zijn zomernummer (2017/3) ook een artikel over het Europa van de Megalieten door dr.Michael Gantley (Oxford University), wel meer gericht op Groot-Brittannië en Ierland. En W Books publiceerde dit jaar een tweede druk van van der Sanden’s Gids voor de hunebedden in Drenthe en Groningen.
(02.08) PLANTEN
BRILJANT GROEN. DE INTELLIGENTIE VAN PLANTEN.
Stefano Mancuso & Alessandra Viola. Oorspr.titel Verde brillante. Sensibilita e intelligenzia del mondo vegetale. Uitg.Cossee, Amsterdam, 2017 : 176 blz. Prijs 22.99 €. ISBN 9789059367098.
Sedert het verschijnen van Het verborgen leven van bomen door Peter Wohlleben is duidelijk het ‘publieke’ besef toegenomen dat bomen geen objecten zijn, maar levende wezens. Dat besef verdienen alle planten. Ondanks hun schijnbare onbeweeglijkheid beschikken planten over verbazingwekkende vaardigheden en zelfs over intelligentie : behalve de 5 zintuigen van de mens hebben ze er nog minstens 15 andere. Zonder beweeglijke organen hebben zij een vorm van “zwermintelligentie” ontwikkeld die hun overleven veilig stelt. Wetenschappers zetten planten op dezelfde evolutionaire trede als dieren. Bomen en planten kunnen heel goed zonder ons, omgekeerd zou de mens zonder hen geen week overleven. Prof.Mancuso (unief Florence, specialist in plantengedrag en -intelligentie) en Alessandra Viola (wetenschapsjournaliste) vinden dat de mens als een olifant door de porseleinkast van moeder Natuur stapt, elk jaar sterven duizenden plantensoorten uit. Zij pleiten voor een minder onachtzaam omgaan met planten.
DE DIKKE ALG : HOE ALGEN DE WERELD GAAN REDDEN
Peter Mooij. Uitg. Lebowski, Amsterdam, 2017 : 256 blz. Prijs 19.99 €. ISBN 9789048829712.
Mooij vertelt waarom microalgen een essentiële rol speelden in de ontwikkeling van leven op aarde, waarom ze ook nu nog de belangrijkste levende organismen zijn en vooral hoe algen de wereld kunnen redden. Vergeet niet dat de algen de echte longen van de aarde zijn, ze produceren de helft van alle zuurstof…
ANWB-PADDENSTOELENGIDS : ALLES OVER HET VINDEN, HERKENNEN, VERZAMELEN EN GEBRUIK.
Markus Flück. Oorspr.titel Welcher Pilz ist das ? Uitg. Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, 2017 : 413 blz. Prijs 29.99 €. ISBN 9789021566672? NUR 420.
Door een Zwitsers paddenstoelenliefhebber en -fotograaf. Organiseert ook trainingen voor bosbouwers en kooklessen. Hij is er op uit om de samenhang van paddenstoel, boom en habitat over te brengen. Na een 100 blz inleiding volgen 200 blz soortbeschrijvingen : per kleur ingedeeld voor een hoedonderzijde met buisjes, met lichte lamellen, met donkere lamellen, met lamellen plus ongeringde of geringde steel en voor paddenstoelen zonder buisjes of lamellen.
ANWB-BLOEMENGIDS OP KLEUR, MET MEER DAN 2000 TEKENINGEN
Margot Spohn, Marianne Golte-Bechtle, Roland Spohn. Oorspr. titel Was blüht denn da ? Uitg.Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, 2017 : 493 blz. Prijs 29.99 €. ISBN 9789021566689. NUR 420.
Bijzondere plantenportretten, gids stelt goed te zijn voor 870 soorten. Indeling volgens de bloemkleur : rood, wit,blauw, geel en groen/bruin. Achteraan hoofdstukken over naaldbomen, loofbomen en struiken,grassen.
ORCHIDEEËN VAN EUROPA
Bo Mossberg/Henrik Aerenlund Pedersen. Uitg. Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, 2017 : 208 blz. Prijs 27.50 €. ISBN 9789021565507. NUR 435.
Een praktische veldgids, door twee experten, voor bijna 200 Europses orchideeën. Maar ook een kunstboek : de aquarellen van Mossberg zijn gewoon schitterend. Aangepast voor Nederland en België i.s.m. Floron en de KNNV.
(02.09) DIEREN
VLINDERS/LEPIDOPTERA
ANWB-VLINDERGIDS : DAG-EN NACHTVLINDERS, HUN RUPSEN EN WAARDPLANTEN
Heiko Bellmann. Oorspr.titel Der neue Kosmos Schmetterlingsführer. Uitg. Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, zesde druk 2017 : 445 blz. Prijs 29.99 €. ISBN 9789021564777. NUR 528.
Voor dit gewaardeerde vlinderboek van Bellmann (+ 2014) verzorgde Rainer Ulrich een geactualiseerde uitgave (bvb nomenclatuur, verspreiding, vliegtijden, beschermingsstatus), ook de Nederlandse Vlinderstichting liet zich in met een aanpassing voor de actuele situatie in Nederland en Vlaanderen. Praktisch : meer dan 300 vlinders en hun rupsen, kleurgeordend (micro’s, spinners en pijlstaarten, dagvlinders, eenstaartjes en spanners, tandvlinders en uilen, donsvlinders en beren) en daarna 200 soorten waardplanten – alles voorzien van de nodige kleurenfoto’s.
NACHTVLINDERS : DE NIEUWE VELDGIDS VOOR NEDERLAND EN BELGIË
Paul Waring en Martin Townsend. Ill.Richard Lewington. Oorspr.titel Field Guide to the Moths of Great Britain and Ireland. Uitg. Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, februari 2017, 3de druk : 447 blz. Prijs 39,99 €. ISBN 9789021564470. NUR 432.
Pas in 2006 verscheen de eerste echte veldgids voor alle macronachtvlinders in het Nederlandse taalgebied, onder impuls van vnl. de Nederlandse Vlinderstichting en de Vlaamse Vereniging voor Entomologie. In deze nieuwe Nederlandstalige editie is een nieuwe taxonomische indeling doorgevoerd, is er waar nodig geactualiseerd en aangepast. Verder is er wat info m.b.t. bedreiging verwerkt. In het redactieteam zat o.m. ons oudlid Wim Veraghtert. Wat het gebruik betreft ben je wel best al wat op de hoogte van de systematiek en de families, zodat je weet in welk deel van de gids je je vlinder moet zoeken. Kom je bvb uit bij de Gamma-uil/Autographa gamma, dan vind je onder die naam uitleg over de kenmerken, gelijkende soorten, vliegtijd en gedrag, levenscyclus, waardplanten, habitat, voorkomen in NL en Be. Plus een verwijzing naar de afbeeldingen (hier en daar staan in de tekst ook een 100-tal foto’s en tekeningen van rupsen).
VLIESVLEUGELIGEN/HYMENOPTERA
VELDGIDS BIJEN VOOR NEDERLAND EN VLAANDEREN
Steven Falk. Ill. Richard Lewington. Oorspr.titel Field Guide to the Bees of Great Britain and Ireland. Uitg. Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, 2017 : 432 blz. Prijs 39.99 €. ISBN 9789021564371.
Een gids voor 275 soorten wilde bijen die in Nederland en Vlaanderen te vinden zijn, met 700 kleurenfoto’s en m.d. 1000 tekeningen voor de details.
EEN VERHAAL MET EEN ANGEL
Dave Goulson. Oorspr.titel A Sting in the Tale. Uitg.Olympus-Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2017, 7de druk : 317 blz. Prijs 15 €. ISBN 9789046706091. NUR 922.
Het aardigste natuurboek van het jaar volgens Midas Dekkers.
Dave Goulson (°1965) is prof biologie aan de University of Sussex.
DE VLUCHT VAN DE HOMMEL
Dave Goulson. Oorspr.titel Bee Quest. Uitg. Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2017 : 303 blz. Prijs 24.99 €. ISBN 9789045032894. NUR 922.
Goulson, elf jaar geleden oprichter van de Bumblebee Conservation Trust, schreef tot nu 3 boeken over hommels, waarvan dit het recentste is. Hij placht ’s nachts over hommels te dromen, maar de laatste tijd werden het nachtmerries. ‘Als er niets gebeurt, kan de wereld ons over 40 jaar niet meer voeden’ zegt hij.
SLAKKEN
BASISGIDS SLAKKEN : HUISJESSLAKKEN EN NAAKTSLAKKEN
Bert Jansen. Uitg. KNNV Uitgeverij, Zeist, 1ste druk 2017 : 136 blz. Prijs 21.95 €.
ISBN 8789050116275. NUR 412.
Een compacte versie van het deel Landslakken van de Veldgids Slakken en Mosselen (2015, zelfde auteur : slakkenverzamelaar van zijn 14de af). Afgestemd op gebruik in de praktijk. Je neemt de “Soortenwijzer Huisjesslakken” of de “Soortenwijzer Naaktslakken”, in combinatie met de “Matenwijzer Huisjesslakken” of de “Matenwijzer Naaktslakken”. Dat moet het vinden van de juiste soort versnellen. Voor iedere soort is er dan een korte beschrijving en vooral veelzeggende foto’s. Value for money.
VOGELS
VOGELS OP DE CM²
PeteMüller en Tom Loorij (samenstelling). Uitgeverij Müller, Den Haag, 2017 : 552 blz. Prijs 49,50 €.
Nogal wat lezers van onze tijdschriften hielden c.q. houden er grotere of kleinere verzamelingen postzegels op na, meestal thematische : met dieren of vogels als thema. Daarom mocht dit speciale boek niet ontbreken in deze rubriek. Je vindt er 266 broedvogels van de Lage Landen bijeen op postzegels uit 109 landen. Het lijkt op een vogelgids met beschrijvingen in een alfabetische volgorde, maar er wordt natuurlijk ook aandacht geschonken aan de postzegels : vaak producten van grote ontwerpers. Loorij is ornitholoog en filatelist, vandaar. Uitgever/vogelkunstliefhebber Müller zorgde voor een prachtig uitgegeven, feestelijk boek. Ook een ideaal geschenk voor een natuur- en boekenliefhebber/liefhebster die je nauw aan het hart ligt…
ALLE VOGELS
Koos Van Zomeren. Uitg.De Arbeiderspers, Amsterdam/Antwerpen, 2017 : 884 blz. Prijs 49,99 €. ISBN 9789029510622. NUR 435.
Vogels zijn al 40 jaar het specialisme van Van Zomeren, die grote bekendheid kreeg als literaire natuurschrijver, bvb. met zijn miniaturen in de Nederlandse krant NRC Handelsblad. Kenmerkend is de nuchtere toon : niet sentimenteel en toch gevoelig.
Bijna alles wat hij over vogels schreef werd bijeengezet in dit boek.
Prachtige, speciaal voor het boek gemaakte penseeltekeningen van Erik van Ommen.
Omdat hij ‘in zijn eentje het natuurschrijven naar een nieuwe dimensie tilde’ kreeg de 70-jarige van Zomeren op 1 oktober de allereerste Jan Wolkers Oeuvreprijs.
PETERSONS VOGELGIDS VAN ALLE EUROPESE VOGELS
R.T.Peterson, G.Mountfort en P.A.D. Hollom. Oorspr.titel Field Guide to the Birds of Britain and Europe. Uitg. Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, 2017, 31ste druk : 261 blz + verspr.kaartjes en registers. Prijs 35 €. ISBN 9789021564807. NUR 435.
Bij Natuur 2000 gebruiken en volgen we deze klassieker al sedert de 6de druk (1962; de eerste druk verscheen in 1954). Het concept bleef al die jaren grotendeels hetzelfde : per vogelsoort de veldkenmerken, de gelijkende soorten, het geluid, het voorkomen. De beroemde Peterson-kleurplaten met de kenmerkstreepjes staan nu in het midden, de verspreidingskaartjes achteraan… In het totaal worden 526 soorten beschreven en als ‘dwaalgasten’ nog eens 170 voor Europa zeldzame vogels. Een stuk inleiding (o.m. over vogelstudieverenigingen) wordt druk na druk klakkeloos overgenomen en is niet meer up to date.
ANWB VOGELGIDS VAN EUROPA
Lars Svensson. Oorspr.titel Fagelguiden Europas och Medelhavsomradets fagler i falt. Uitg. Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, 2017, 7de druk : 445 blz. Prijs 34.99 €. ISBN 9789021565958. NUR 435.
Voor Roots de meest complete vogelgids van het moment : alle ruim 770 vogelsoorten in Europa (tot aan de Oeral en de Kaspische Zee), inclusief Noord-Afrika en grote delen van het Midden-Oosten.
In 1954 verscheen de eerste Nederlandse editie van de eerste ‘echte’ Europese vogelgids van Roger Tory Peterson. Sinds de ‘Petersongids’ en zijn vele herdrukken verschenen in het Nederlands meerdere andere vogel-veldgidsen die, elk op zijn eigen wijze,een grote stap voorwaarts betekenden. De belangrijkste waren de ‘Heinzelgids’ door Hermann Heinzel, Richard Fitter en John Parslow in 1973 , de ‘Tirions Vogelgids’ foor James Ferguson Lees en Ian Willis in 1987 en de ‘Jonnsongigs’ door Lars Jonsson in 1994. In dit rijtje passen ook de eerste en tweede editie van de ‘ANWB-gids’ door Lars Svensson, Killian Mullarney, Dan Zetterström en Peter Grant. In de nu verschenen zevende druk van deze laatste gids (2017) werd xe status van het voorkomen in België en (vooral) Nederland bijgewerkt tot en met 2015-16. Marcel Haas actualiseerde het overzicht van de extreme zeldzaamheden.
(Arnoud van den berg en André van Loon, bij de zevende druk van de Nederlandse bewerking)
VOGELDETERMINATIE
Keith Vinicombe, Alan Harris en Laurel Tucker. Oorspr.titel The Helm Guide to Bird Identification. Uitg. Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, 2017, 2de druk : 394 blz. Prijs 29.99 €. ISBN 9789021566252. NUR 435.
Dit boek is gebaseerd op de Macmillan Field Guide to Bird Identification, die voor het eerst werd gepubliceerd in 1989 en die in 1991 in het Nederlands verscheen als Vogeldeterminatie : Handboek voor het determineren van vogels. Het idee was een boek te produceren dat de problemen bij het determineren van ‘moeilijke’ vogels grondig zou aanpakken, iets waar de standaard veldgidsen door gebrek aan ruimte en passende illustratie duidelijk in tekort schoten. Het resultaat is een reeks serieus geïllustreerde mini-artikelen m.b.t. de regelmatig voorkomende Europese soorten die een probleem vormen voor de gemiddelde vogelaar : bvb. de ‘Grijze’ ganzen of de Blauwe, Grauwe en Steppekiekendief of de Grote Gele, Gele en Citroenkwikstaart. Een aparte moeilijkheid bezorgt het oprukken naar het noorden van sommige soorten. Dat maakte bvb. voor de spotvogels 2 artikels nodig, één over de Iduna-spotvogels en één over de Hippolais-spotvogels…
HEBBEN VOGELS KNIEËN ?
EN 500 ANDERE WETENSWAARDIGHEDEN OVER VOGELS
Stephen Moss. Oorspr.titel Do birds have knees ? Uitg.Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, 2017 : 238 blz. Prijs 18.99 €. ISBN 9789021564692. NUR 435.
Wat is een vogel ? Waar komen ze vandaan ? Hoeveel zijn er ? Waar leven ze ? Hoe bewegen ze? Wat eten ze ? Waarom zingen ze ? Hoe planten ze zich voort ? Waar gaan ze heen ? Hoe verhouden wij ons tot ze ?
ROOFVOGELS EN UILEN VAN NOORDWEST-EUROPA
Paul Böhre en Joris De Raedt. Uitg.Fontaine Uitgevers, Hilversum, 2017 : 256 blz. Prijs 19.95 €. ISBN 8789059567245.
Wie ooit een nummer van Roots (vroeger Grasduinen) kocht keek allicht zijn/haar ogen uit op de vogeltekeningen van Joris De Raedt bij o.m. de nieuwe roofvogelserie. Door hun scherpte roepen ze de herinnering op aan de covertekeningen die onze Egyptische vriend Sherif Baha El Din destijds maakte voor Beenbreek. Dit boek moet je kopen voor De Raedt’s tekeningen, niet te geloven dat die gemaakt zijn op de computer. En ook voor de verhalen van Böhre natuurlijk, Roots-redacteur en al m.d. 40 jaar gefascineerd door roofvogels : uitgebreide beschrijvingen met alles er op en er aan plus veel bijzonderheden, ook mooi geïllustreerd. Een boek om te hebben.
(Over Joris De Raedt, zoon van oud-bestuurslid Walter De Raedt : zie Nieuwsbrief 2015, Rubriek Agenda – Tentoonstellingen, Trialoog II)
ROOFVOGELS VAN EUROPA
Dr.Theo Mebs en dr.Daniel Schmidt. Oorspr.titel Die Greifvögel Europas, Nordafrikas und Vorderasiens. Uitg. Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, vierde geheel herziene druk 2017 : 400 blz. Prijs 32.50 €. ISBN 9789021565484.
Boeken zijn er de laatste tijden helaas niet goedkoper op geworden maar met deze standaard-inleiding in de biologie van de 39 dagroofvogels en valken van Europa, anno 2006 voor het eerst gepubliceerd door Franckh-Kosmos te Stuttgart, heb je toch wel waar voor je geld. Na een goed inleidend deel van zowat 80 bladzijden krijg je een kern met uitvoerige beschrijvingen (o.m. kenmerken, geluid, verspreidingsgebied, aantallen per land, territorium en jachtgebied, gedrag, voortplanting, plaatstrouw en trekbewegingen, bedreigingen en bescherming). Ten slotte nog 45 pagina’s specifieke en algemene literatuur : Duitsgrondig en toch klagen de auteurs dat ze zich door plaatsgebrek niet helemaal konden geven…
DE MEERKOET
Remco Daalder. Uitg. Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2017 : 144 blz.
Prijs 19.99 €. ISBN 9789045030258. NUR 435.
In de Vogelserie verschenen eerder reeds werken over de merel, de gierzwaluw, de grutto, de huismus, de kauw, de rotgans, de slechtvalk, de spreeuw, de goudvink.
Daalder is stadsbioloog te Amsterdam en schreef o.m. het boek over de gierzwaluw van de Vogelserie (2014) : dat kreeg de Jan Wolkersprijs voor het beste natuurboek. Meerkoeten zijn overal waar water is en worden vaak wat voor alledaags aanzien, maar schijn bedriegt. Er zijn er die op de Nijl gaan overwinteren of voorbij de Sahara in Liberia, ze hebben een enorm verspreidingsgebied. In een reeks luchtige en leuke hoofdstukjes geeft Daalder eerst wat koeten- en ralleninleiding, daarna neemt hij je mee door een meerkoetenjaar.
DE MEREL
Hay Wijnhoven. Uitg. Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2017 : 255 blz. Prijs 21.99 €. ISBN 9789045033952. NUR 435.
Een nieuw nummer in de Vogelserie, eerder verschenen reeds werken over de gierzwaluw, de goudvink, de grutto, de huismus, de kauw, de koekoek, de rotgans, de slechtvalk en de spreeuw.
De auteur is eigenlijk entomoloog (unief Wageningen) en heeft het maken van wetenschappelijke tekeningen als job, maar hij schreef al een Mereldagboek over de merels in zijn tuin en hij vermeldt achteraan in zijn boek een serieuze merelbibliografie.
In het boek zelf put hij uit voornoemd dagboek en verbindt hij persoonlijke waarnemingen met de merelkennis die wetenschappers de afgelopen jaren opdeden. Zo kan hij FAQ’s beantwoorden als : Hoe hebben deze eens zo schuwe bosvogels het klaargespeeld om zich voortvarender in alle uithoeken van Europa te vestigen dan welke andere vogel ook ? Wat is het verschil tussen een bos- en een stadsmerel ? Zijn merels echt territoriaal en monogaam? En gaat het eigenlijk wel goed met ze ?
ZOOGDIEREN
VELDGIDS VLEERMUIZEN VAN EUROPA
Christian Dietz/Andreas Kiefer. Oorspr.titel Die Fledermäuse Europas. Uitg.KNNV-uitgeverij, Zeist, 2017 : 400 blz. Prijs 37.95 €.
Overzicht van alle Europese vleermuizen, zou moeten toelaten om vleermuizen bvb in winterslaap te herkennen. Dietz is één van de meest bekende Europese vleermuizenonderzoekers. Hij heeft o.m. al het bekende grote vleermuizenboek op zijn actief, in 2011 uitgegeven door Tirion-Natuur.
Nederlandse en Vlaamse vleerfreaks moesten het in de voorbije jaren doen met de Gids van Wilfried Schober en Eckhard Grimmberger (Gids van de vleermuizen van Europa, Azoren en Canarische Eilanden) uit 2001 en met de Veldgids Europese Zoogdieren van Peter Twisk cs (met 6 bladzijden over de herkenning van vleermuizenschedels) uit 2010. Nu is er deze nieuwe veldgids die de voornoemde gaat vervangen c.q. aanvullen. Een handige en geüpdate samenvatting van Vleermuizen. Alle soorten van Europa en Noordwest-Afrika van Christian Dietz cs uit 2011. Je vindt er een meer dan serieuze inleiding van 200 blz in met o.m. volledige determinatiesleutels voor vleermuizen in de hand en voor winterslapende vleermuizen, naast een leerrijk hoofdstuk “Luisteren naar vleermuizen” met hulp bij het gebruik van een batdetector. En dan natuurlijk de soortbeschrijvingen, met de verspreiding, de kenmerken, gelijkende soorten, echolocatie, biotoop, verblijfplaatsen, gedrag en voortplanting, voedsel, biotoopgebruik en bedreigingen. Die laatste rubriek geeft wanneer van toepassing ook populatiegegevens voor onze regio, maar deze vallen eigenlijk toch wat te summier uit…
(02.10) NATUURREIZEN
HET SURVIVAL HANDBOEK : Dé VOORBEREIDING OP IEDERE SURVIVALTOCHT
Colin Towell.Oorspr.titel : The Survival Handbook. Uitg. Kosmos UItgevers, Utrecht/Antwerpen, 2017 : 320 blz. Prijs 20 €. ISBN 978902156491. NUR 370, 480.
Een herdruk van Handboek Survival – Overlevingstactieken voor Iedereen (Uitg.Tirion Sport, 2010) : het formaat is nu wel handiger. Towell, opgeleid als survivalinstructeur bij de SAS (Royal Navy), doceert al 30 jaar survivaltechnieken in elk environment, naast technieken om te overleven in gevangenschap. Elke survivalcursus die hij geeft heeft hij zelf eerst gevolgd (www.colintowell-survival.com). Uit zijn inleiding : bij survival komt het aan op kennis, vaardigheden, overlevingsdrang en pure mazzel. En : ga respectvol met de ‘wildernis’ om, neem niets mee dat niet mee terug kan. Uit de inhoud : De Voorbereiding (fit zijn, uitrusting, planning). Kamp maken (kampplek, water, vuur) .Op Weg (navigeren zonder kompas, ook ’s nachts). In de Wildernis (shelter, wild vangen en koken). Noodsituaties (EHBO, improviseren en overleven, gevonden worden).
P.S. Je krijgt er een mess tin ofte gamel bij, verwijder de sticker : de auteur en de uitgever zijn niet aansprakelijk voor foutief gebruik :o)
VUUR : HET PLEZIER VAN VONKEN, VLAMMEN EN SMEULEN
Daniel Hume. Oorspr.titel The Art of Fire. Uitg. Lev/A.W. Bruna Uitgevers, Amsterdam, 2017 : 224 blz. Prijs 20 €. ISBN 9789400509085. NUR 400.
Het vermogen om snel en vakkundig vuur te maken is een van de belangrijkste vaardigheden die je als avonturier kan bezitten,
wie weet waar het nog allemaal van pas gaat komen. Honderd en een methoden om vuur te maken. Ook aandacht voor het omgaan met vuur (incL hoe een vuur opruimen). Heel mooi uitgegeven, illustraties van Adam Doughty.
WANDELEN MET GEGARANDEERD ONREGELMATIG
De uitgeverij G.O. (Velp, Nederland) specialiseert zich in de publicatie van wandelgidsen : stadsgidsen, streekgidsen en thematische gidsen. De focus ligt natuurlijk op Nederland, maar dat komt ook niet slecht uit voor wie even de grens wil oversteken : interessant worden dan bvb de wandelgidsen voor de Wouwse Plantage in Noord-Brabant of voor Schouwen in Zeeland; er zijn ook gidsen voor Schiermonnikoog, Terschelling en Vlieland.
Meer info : www.gegarandeerdonregelmatig.nl
HET MOOISTE NEDERLAND : LANGS DE FRAAISTE STREKEN VAN DE LAGE LANDEN.
Monica Wesseling en Flip van Doorn. Uitg. Thomas Rap, Amsterdam, 2017 : 320 blz. Prijs 19,99 €. ISBN 978400405547. NUR 321.
Wandelaar, reiziger en schrijver van Doorn schreef o.m. ook De eerste wandelaar en 1000 plaatsen die je echt gezien moet hebben in Nederland. Dit boek bundelt zestig afleveringen van een gelijknamige serie in de zaterdagse bijlage Tijd van de Nederlandse krant Trouw uit de afgelopen vijf jaar. Schiermonnikoog komt natuurlijk aan bod, maar ook de Biesbosch, Zeeland, oostelijk Noord-Brabant (incl. het Hageven) en Limburg. Niet letten op het verwarrend kaartje op blz.9, waar die nummers op slaan is een onbeantwoorde vraag.
Op thomasrap.nl is aanvullende info te vinden bij de wandelingen.
DE SCHOTSE MARSEN
Rory Stewart. Oorspr.titel The Marshes. Uitg. Prometheus, Amsterdam, 2017 : 411 blz. Prijs 24.99 €. ISBN 9789044632576.
De Marsen zijn het grensgebied tussen Schotland en Engeland. De bereisde Stewart (°Hongkong 1973) is prof aan Harvard en Brits minister voor Internationale Ontwikkeling. Met zijn vader, diplomaat en M16-topfiguur, maakte hij als kind al wandeltochten langs de Chinese Muur en door de jungle van Malaya. Daarna kwam hij terecht in Afghanistan (over zijn wandelen daar schreef hij Tussenstations/The Places in Between) en als bezetter ook in Irak. Toen zijn vader 89 was geworden wou hij er nog eenmaal met hem op uit trekken, langs de Marsen. Het werd een wekenlange tocht van uiteindelijk 500 km door een ongerept landschap (met o.m.de Muur van Romeins keizer Hadrianus) en halfvergeten dorpjes. Stewart beschrijft de indrukwekkende natuur die hij onderweg ziet en combineert dat met reflectie over parallellen (de Romeinse bezetiing en de invallen in Irak en Afghanistan) en verschillen (Schotland en Engeland). Schitterend geschreven, bekwaam vertaald.
ONGEBAANDE PADEN : EEN VOETREIS DWARS DOOR FRANKRIJK
Sylvain Tesson. Oorspr.titel : Sur les chemins noirs. Uitg. De Arbeiderspers, Amsterdam, 2017 : 175 blz. Prijs 18,99 €. ISBN 9789029514385.
Tesson trekt na een zware val die hem bijna het leven kostte te voet dwars door Frankrijk, van Zuidoost naar Noordwest. Weg van de technologie en alleen over verborgen en onverharde wegen, door de ongerepte natuur. Voor de auteur ook een geestelijke vluchtroute om aan de moderne tijd te ontsnappen.
NATIONAL PARKS OF EUROPE : EXPERIENCE 60 OF EUROPE’S BEST NATIONAL PARKS
Abigail Blasi cs. Uitg. Lonely Planet Global Ltd, Londen, 2017 : 320 blz. Prijs 18.71 €. ISBN 9781786576491.
Een LP-team selecteerde de top 60 van de nationale parken in Europa op aantrekkelijkheid van landschap, natuurleven en desgevallend cultuurschoon. Voor elk wordt een redelijk bruikbare en mooigeïllustreerde inleiding gegeven : wanneer en hoe bezoeken, waar verblijven, wat doen, wat zien en dan ook “Itineraries” van één tot meer dagen (hoewel, een NP in 1 dag…). Wanneer je de overzichtskaart naast de Contents bekijkt valt het op dat vooral “Zuid-Europa”, Scandinavië en het VK+Ierland aan bod komen.
ULTIEME AVONTUREN : VAN HET BEKLIMMEN VAN DE MOUNT EVEREST TOT HET KAJAKKEN TUSSEN DE ORKA’S
Lonely Planet. Uitg.Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen,2017 : 272 blz. Prijs 25 €. ISBN 9789021565149.
Over hiken, duiken, fietsen, boven & onder, klimmen, ijs & sneeuw, dieren, water, rijden.
De Milford Track in Nieuw-Zeeland, het Simiengebergte in Ethiopië, fietsen door de natuur van Vietnam, de Camino de Santiago, de grotten van Belize, de Roraima in Venezuela, de wolven in Yellowstone. En de Banjul Rally : lap je ouwe kar op met tiewraps en gaffertape, spring erin en rij naar het zuiden… Ervaringen die je leven kunnen veranderen. Veel praktische info en mooie kleurenfoto’s.
WERELDPLEKKEN : ERVAAR DE MOOISTE EN MEEST AFGELEGEN PLAATSEN OP AARDE
National Geographic. Uitg.Kosmos Uitgevers, Utrecht/antwerpen, 2017 : 320 blz. Prijs 29.99 €. ISBN 9789021565194. NUR 500.
Op zijn National Geographics (Top Shots !) worden hier 50 van de meest ongerepte, verlaten, ruige en schilderachtige plaatsen op de 5 continenten gepresenteerd met tekst en foto’s. Van de Noord-Amerikaanse National Parks over de Braziliaanse Pantanal, Bialowieza in Polen waar momenteel zo veel om te doen is, de Namibische Skelettenkust (en natuurlijk Etosha), de Gangteyvallei in Bhoetan tot de Weddelzee bij Antarctica. NG wil de lezer en kijker via ontzag voor de laatste wildernissen inspireren om goed voor onze planeet te zorgen : inspiratie die hopelijk gedeeld wordt door zo’n massa mensen dat de tegenkrachten gecounterd kunnen worden, denk maar aan Polen. Bij elk reisdoel ook praktische info : over de reis, de planning, het overnachten.
ULTIEME BESTEMMINGEN : DE TOP 500 VAN BESTE PLEKKEN OP AARDE
Lonely Planet. Oorspr.titel Ultimate Travelist. The 500 Best Places on the Planet… Ranked. Uitg. Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, 3de druk 2017 : 328 blz. Prijs 29.99 €. ISBN 9789021567402. NUR 500.
Het Lonely Planet-team maakte eerst een lijst van alle hoogtepunten uit hun reisgidsen. Die lijst werd teruggesnoeid tot een shortlist. Daaruit maakte iedereen in de L.P. community een persoonlijke top 20. Met de nodige wiskundige weegformules leidde dat tot een ultieme top 500 van beslist te bezoeken plekken. Zo kwam Angkor Wat op een eenzame hoogte als nummer 1 en het Independence National Historic Park (Philadelphia) op nummer 500. Daartussen de Grand Canyon op 6 en nog een hoop Nationale Parken.
ATLAS OBSCURA : 1000 PLEKKEN OM TE ONTDEKKEN
Joshua Foer, Dylan Thuras & Ella Morton. Oorspr.titel : Atlas Obscura : An Explorer’s Guide to the World’s Hidden Wonders. Uitg. Terra (TerraLannoo), Hout, 2017 : 470 blz. Prijs 25 €. ISBN 9789089897336. NUR 500.
Het is tijd om de gebaande paden te verlaten. Zo kondigen ze deze catalogus aan van plaatsen, mensen en dingen die een gevoel van verwondering geven. Massa ‘ingewijden’ rapporteerden hiervoor over bijzondere, onbekende grote en kleine wereldwonderen. Het boek lijkt op een reisgids, maar het is toch nog iets anders. De verrassingen komen uit de hele wereld. Bij het doorbladeren stootten we wel op enkele voor ons bekende locaties. Begin de jaren 1990 waren we bvb aan het birdwatchen in de buurt van Greifenhagen bij de Oder (sinds 1945 ligt dat in Polen en heet het Gryfino). Daar zagen we het bizarre Krummer Wald (Krzywy Las) : een 100-tal spectaculair gekromde grove dennen die Duitse bosbeheerders in de jaren dertig voor enkele jaren met de top op de grond gedrukt hielden voor de meubelfabricatie. En rond 1985 waren we in Hillbrow-Johannesburg in Zuid-Afrika. Daar verkeken we ons op de Ponte City Appartments, een gedurfde, circulaire wolkenkrabber met kwaliteitswoningen die een magnifiek zicht op een onderhouden en veilig stadsdeel boden. Na 1994 en het einde van het blank bestuur zijn de bewoners moeten vluchten en ging Hillbrow gebukt onder gangs, drugs en criminaliteit. In het midden van gebouw groeide een berg afval van 10 m hoog. Ook de 27m hoge astronomische instrumenten van Jaipur, de Salton Sea in de Coloradowoestijn en de Big Banana van Coffs Harbour in New South Wales staan er in, die hun story moet je zelf maar opzoeken. Een boek voor de avontuurlijke (leunstoel)reiziger dus, op zoek naar vreemde en toch interessante plekken. Toch je bestemming(en) wel even checken op de toestand vandaag voor je vertrekt, raden auteurs en uitgevers aan.
(zie ook www.atlasobscura.com)
DE HELDEN VAN ARNOUT
Arnout Hauben & Eric Rickhout. Uitg. Polis/Pelckmans Uitgevers, Kalmthout, 2017 : 304 blz. Prijs 24.99 €. ISBN 9789463102148. NUR 688.
Over gewone mensen en reizigers die ver “in den vreemde” uitzonderlijke prestaties neerzetten. Hauben reisde ze na lezing van verslagen, dagboeken en brieven een voor een achterna en rapporteert bvb over minderbroeder Willem van Rubroek die in de jaren 1200 het onmetelijke Mongoolse Rijk doorkruiste en over jezuïet Pieter-Jan De Smet die als 20-jarige in 1821 op missie vertrekt naar Amerika, op weg naar de Rocky Mountains en daar o.m. door het latere Yellowstone N.P. trekt. Het gaat daarbij niet louter om reconstructie van de historische reiswegen, maar je maakt ook mee hoe Hauben en zijn medereiziger zelf de tocht beleven. Mooie landschapsfoto’s die aan de tv-serie herinneren.
(02.11) ROMANS
DE ACHT BERGEN
Paolo Cognetti. Oorspr.titel Le otto montagne. Uitg. De Bezige Bij, Amsterdam, 2017 : 240 blz. Prijs19.99 €. ISBN 9789023466413. NUR 302.
Een klassiek en mooi verwoord, weemoedig maar zeker niet melig verhaal, gesitueerd in de overweldigende bergnatuur van de Italiaanse Valle d’Aosta : winnaar van de Premio Strega, de belangrijkste literaire prijs in Italië en vertaald in 40 talen. Dat grootse landschap dat je voor je ziet met zijn rust en zijn stilte, de coming-of-age thematiek (ook de levenslange zoektocht van twee vrienden naar het geluk) en de metaforen vormen samen een geheel dat je aangrijpt.
P.S. Cognetti organiseert in de zomer een driedaags festival Il Richiamo della Foresta, naar The Call of the Wild van Jack London uit 1904 (www.ilrichiamodellaforesta.it).
(03) LEEFMILIEU
ODE AAN DE E-NUMMERS : WAAROM E-NUMMERS, KANT-EN-KLAAR-MAALTIJDEN EN CONSERVEERMIDDELEN ONS LEVEN BETER MAKEN.
Rosanne Hertzberger. Uitg. Ambo/Anthos, Amsterdam, 2017 : 260 blz. Prijs 19.99 €. ISBN 9789026330872.
Een controversieel (!) boek van een microbiologe die ervan overtuigd is dat voedseltechnologie ons eten veiliger, duurzamer en gezonder maakt. Zij probeert bvb aan te tonen dat kunstmatige kleurstoffen niet per se ongezonder zijn dan natuurlijke, dat aardappelpuree uit een zakje niet slechter is dan die van onbespoten piepers. Ze beschrijft de impact van voedseltechnologie op het verbeteren van onze gezondheid, de welvaart, de positie van de vrouw en de leefbaarheid van onze planeet. Wat ze schrijft moet je wel niet zomaar slikken, zo dweept ze bijna met de EFSA ofte European Food Safety Authority, de EU-organisatie achter de E-nummers. Adres : Via Carlo Magno 1A, 43126 Parma, jaja, Italië. Mede belaagd door een groot deel van de 90.000 EU-lobbyisten liet die EFSA zich in het verleden niet altijd even milieubewust kennen…
DE TESLA REVOLUTIE : WAAROM DE OLIE-INDUSTRIE HAAR MACHT VERLIEST
Willem Middelkoop & Rembrandt Koppelaar. Uitg. Amsterdam University, Amsterdam, 2017 : 358 blz. Prijs 19.95 €. ISBN 9789462982079.
Economisch journalist Middelkoop en energie-onderzoeker Koppelaar leggen elementaire energiekwesties uit in 64 overzichtelijke vragen.Is er wereldwijd nog genoeg steenkool ? Wanneer bereikt de mondiale olieproductie de top ? Hoeveel energie heeft de wereld nodig ? De stelling van de auteurs is dat de olie-industrie zijn macht verliest. Ze geven inzicht in hoe een energie-revolutie kan verlopen, wat de obstakels zijn. Het betekent dat enorme voorraden goedkope steenkool in de bodem moeten blijven. Het opslaan van wind- en zonne-energie moet opgelost worden. Er moeten niet-fossiele brandstoffen komen voor scheep- en luchtvaart, enz. Het begint met elektrisch rijden denken ze. De elektrische auto wint terrein. De grootste bouwer van elektrische auto’s is momenteel Renault-Nissan. Het boek biedt in kort bestek veel actuele cijfers en info over de energiesector,een nuttige pub
ASBEST : LEUGENS, CHANTAGE EN MENSENLEVENS
Eric Jonckheere. Oorspr.titel : Ma guerre contre l’amiante. Uitg. EPO, Berchem, 2017 : 220 blz. Prijs 20 €. ISBN 9789462671188. NUR 740.
Over zijn kruistocht tegen Eternit, na de decimering van zijn familie door asbest.
IN HET OOG VAN DE KLIMAATSTORM
Jean-Pascal van Ypersele. Oorspr.titel : Une vie au cours des turbulences climatiques. Uitg. EPO, Berchem, 2017 : 180 blz. Prijs 17 €. ISBN 9789462671225. NUR 740.
Jkhr van Ypersele de Strihou is prof klimatologie en milieuwetenschappen aan de UCL. Dit boek gaat over zijn engagement als klimaatwetenschapper. Hij biedt ook een blik achter de schermen van de grote internationale klimaat-conferenties.
AN INCONVENIENT SEQUEL : TRUTH TO POWER
Al Gore. Uitg. Rodale Books, New York, 2017 : 320 blz. Prijs 16.97 $. ISBN 9781635651089
ALS DE LAATSTE BOOM GEVELD IS, ETEN WE ONS GELD WEL OP : HET KAPITALISME VERSUS DE AARDE
Ludo De Witte. Uitg. EPO, Berchem, 2017 : 147 blz. Prijs : 19.90 €. ISBN 9789462671164. NUR 740.
Over de zoethoudertjes (en de inertie : après nous le déluge) van vnl onze politiekers wanneer het gaat over de klimaatverandering, over de ecocide die onze beschaving bedreigt,over een duurzame samenleving. Een pleidooi voor een beweging die ecologische en sociale eisen met elkaar verbindt en die ijvert voor een duurzame en rechtvaardige transitie…
GEUR- EN CHEMICALIËNOVERGEVOELIGHEID : MCS/MULTIPLE CHEMICAL SENSITIVITY – EEN MILIEUZIEKTE IN OPMARS
Geerteke de Haas. Uitg. AnkhHermes/VBK Media,Utrecht, 2017 : 240 blz. Prijs 20.00 €. ISBN 9789020214130. NUR 861.
Multiple Chemical Sensitivity (MCS) komt onder invloed van een vuiler milieu steeds meer voor : de ziekte ontstaat en wordt erger door blootstelling aan chemische stoffen en geuren (bvb uitlaatgassen, wasmiddelen, laminaat). Het wordt stilaan een internationale epidemie, de ziekte werd al officieel erkend in diverse landen zoals Duitsla, Oostenrijk, Spanje, maar bij ons weten de artsen er precies nog niet veel van : ze maken verkeerde diagnoses en de MCS-patiënten blijven hier weer in de kou staan. De schrijfster wordt wel dagelijks geconfronteerd met MCS. Ze geeft leefregels en tips voor een zo chemievrij mogelijk bestaan, in de hoop dat ook onze overheden en de medische sector ooit wakker worden.
TINY HOUSES : MINDER HUIS, MEER LEVEN
Monique van Orden. Uitg. Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, 2017 : 224 blz. Prijs 20 €. ISBN 9789021566740. NUR 450
In 2015 waaide de Tiny House Movement vanuit Amerika over naar Europa en de groep mensen die in een klein huisje op de grond willen wonen wordt alsmaar groter. Eenvoudig en goedkoper leven, minder consumeren, meer vrijheid en tijd voor leuke dingen, een kleinere ecologische voetafdruk : er zijn genoeg redenen om voor een tiny house te kiezen…
(04) ATLASSEN
KEMPENATLAS
Maarten Van Acker et al. Uitg. Public Space, Mechelen, 2017 : 242 blz. Prijs 39,95 €. ISBN 978941789168;
Een veelzijdige atlas met o.m. 12 thematische kaarten en veel foto’s over alle facetten van de Kempenruimte, sedert die in het begin van de 19de eeuw werd gekoloniseerd en dichtgewerkt met zware industrie, grote infrastructuurwerken enz. Nogal optimistisch van toon qua toekomstmogelijkheden enzo. Wat is er, vooral door het gebrek aan een serieuze ruimtelijke ordening (wees niet fier, politiekers) vandaag nog over van de “Parel aan de Dietse Kroon” ? Dat wordt vooral aangeraakt in de bijdrage van Geert de Blust over de resterende maar weinig met elkaar verweven natuurgebieden. Desondanks een belangrijk referentiewerk, zijn kost waard.
SPELEN
VOGEL ’t UIT : EEN NIEUW EN UITDAGEND KAARTSPEL DAT JE BLIJFT SPELEN
Monica Wesseling. Uitg.Luitingh-Sijthoff, Amsterdam, 2017. Prijs 19.99 €. ISBN 978902457756. NUR 435/024.
Voor 2-6 spelers vanaf ca.11 jaar : 6 setjes van 17 vraagkaarten over gedrag, uiterlijk en geluiden van vogels.
Door het geven van goede antwoorden op de vogelvragen je nestje vol krijgen met 6 verschillende eieren.
Geluk- en pechvogels doorkruisen het spel.
Je hebt er eigenlijk een smartphone en een app voor QR-codes voor nodig, maar het kan ook zonder.
KALENDERS 2018
KOSMOS NATUURQUIZSCHEURKALENDER 2018
Madeleine Gimpel. Uitg. Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, 2017. Prijs 14.99. ISBN 9789021564531.
365 meerkeuze-natuurvragen voor het hele gezin. Antwoord + uitleg op de achterkant.
DE TUINSCHEURKALENDER 2018
Romke van de Kaa en Paul Geerts. Uitg. Atlas Contact, Amsterdam, 2017. Prijs 14.99 €. ISBN 9789045033877. NUR 014.
Al 20 jaar praktische tuintips en wetenswaardigheden, plantportretten, tuingedichten en recepten.