REÜNIE
Voor leden en oudleden zouden we in de nazomer ter gelegenheid van 50 jaar Natuur 2000 een reünie willen houden in Fort Oelegem. Ben je geïnteresseerd, geef dan een e-mailseintje via info@natuur2000.be en je ontvangt op tijd en stond de nodige informatie…
FORT OELEGEM
De januari 2017-telling van de overwinterende vleermuizen gaf 1330 exemplaren, een nieuw Vlaams record. Meer nieuws over de vleermuizen en het fort lees je het jaar door in de rubriek “Nieuws van Fort Oelegem”.
P.S. De tellingen van 2018 vinden plaats op zondagen 7 januari en 25 februari.
IK HEB EEN VRAAG
Ikhebeenvraag.be is een online platform dat in 2008 werd opgericht. Je kan er terecht met wetenschappelijke vragen m.b.t. biologie, fysica, enz. Op dit moment is er een archief van ca.15.000 vragen. Rond de 1000 wetenschappers (ook oudleden) staan paraat om te antwoorden. So…
INTERESSANTE NATUURLITERATUUR : VOGELMAGAZINE
In de rubriek Bondsberichten 2016 signaleerden we al het nieuwe vogeltijdschrift Vogelmagazine, een initiatief van het Nederlandse natuurmagazine ROOTS, het vroegere GRASDUINEN. ROOTS-redacteur Paul Böhre meldt nu dat er dit jaar twee nieuwe nummers gaan verschijnen, het eerste op 23 februari en het tweede op 24 augustus 2017. Lezers van ROOTS krijgen deze nummers automatisch in hun brievenbus.
HERDENKEN
ONZE VW-TRANSPORTER VAN 1975
In de jaren 1970 kon Natuur 2000 voor het vervoer bij excursies en kampen ook rekenen op een VW-transporterbusje. We gebruikten het bvb voor onze voorjaarsverlof-weekends in het kamphuis van Staatsbosbeheer bij het Veerse Meer. Dit type busje was een idee van de Nederlander Ben Pon (1904-1968) uit 1947. Rond 1969 kreeg het vooral in Woodstock-Amerika een cultimago en tientallen jaren bleven de Volkswagenfabrieken dezelfde modellen maken : tot in 2013 bleef dat het geval in Brazilië. Vandaag is het busje populairder dan ooit, op elk festival zie je ze wel als foodtrucks. Hoewel (of misschien omdat) je er destijds en nu beter niet sneller mee rijdt dan 80 kilometer per uur willen meer en meer mensen blijkbaar zo weer het wonder van autoreizen ervaren… :o)
6 MAART 1987 : HERALD OF FREE ENTERPRISE
Maandag 6 maart 2017 was het 30 jaar geleden dat de Herald of Free Enterprise met open boegdeuren kapseisde bij het uitvaren uit de haven van Zeebrugge. Minstens 193 mensen kwamen daarbij in 1987 om. Drie jaar daarvoor, in augustus 1984, namen we met Guy Debonnet, Dirk Van Ghyseghem, Rik De Baere & Co van N2000 Aalst (in de oude blauwe Landrover, we zouden er in 1985 ook mee naar de Turkse Bosporus-vogeltrek rijden) dezelfde ferry op prospectietocht naar Norfolk. Daar zouden een aantal N2000-vogelexcursies vanuit het kasteel Felbrigg Hall bij Cromer uit resulteren…
11 AUGUSTUS 1999 : ECLIPS
De Great American Eclipse (zie rubrieken Actualiteit en Natuur) op maandag 21 augustus 2017 deed natuurlijk terugdenken aan de totale zonsverduistering die wij bij ons mochten meemaken in 1999. We waren toen met een groepje N2’ers naar Noordoost-Frankrijk gereden, niet zo ver over de grens. Van op een heuvel zagen we toen hoe naarmate het donkerder werd de natuur langzaam insliep, hoe de vogels stopten met geluid maken, enz. Een heel speciale belevenis, ergens is het wel te begrijpen dat speciale mensen een stuk van hun leven en veel geld spenderen aan het najagen van eclipsen overal ter wereld.
11 NOVEMBER 1967 : CONFIRMATIE OPRICHTING WJA/N2000
In de rubriek Bondsberichten van de Nieuwsbrief 2016 berichtten we reeds over de oprichting op 29 april 1967 van de Wielewaal-Jeugdafdeling ofte WJA , zoals Natuur 2000 tot 1972 zou heten : toen onze algemene vergadering de naam van de bond veranderde. Op 11 november 1967 kreeg die oprichting ook de bevestiging en zegen van het bestuur van de vereniging voor natuur- en vogelstudie De Wielewaal. Daartoe was een vergadering belegd in het Wielewaalhuis aan de Graatakker te Turnhout, vroeger de statige patriciërswoning van de familie Dierckx de Casterlé (tussen haakjes : verwanten van pater Luc Versteylen van Agalev). Aan die vergadering werd deelgenomen door de 79-jarige Wielwaalstichter en -voorzitter E.H. Frans Segers en het dagelijks bestuur van De Wielewaal enerzijds en namens de WJA Julius Smeyers, Frank Redant en Luc Van Schoor. Er werd overleg gepleegd over de samenwerking tussen De Wielewaal en de WJA en in de raad van bestuur van De Wielwaal werd een plaats voorzien voor een vertegenwoordiger van de WJA. Die samenwerking verliep erg vlot tot juni 1969, toen pastoor Segers helaas kwam te overlijden bij het blussen van een brand in “zijn” natuurreservaat De Korhaan (waar dat gebeurde staat nu een Hagelkruis); de opvolgers van Segers zorgden meer en meer voor kinken in de verbindingskabel, wat Natuur 2000 in 1973 verplichtte om een onafhankelijke koers te gaan varen. Van alle betrokkenen van destijds leven nu nog alleen Julius en Luc …
GEBEURTENISSEN 2017
MAANDAG 17 APRIL 2017: EEN BEZOEK AAN MATTEMBURGH
Mattemburgh (Antwerpsestraatweg 181, Hoogerheide) is één van de landgoederen in de buurt van Bergen op Zoom die begin de jaren 1800 ontstonden doordat gegoede notabelen, zoals BoZ-burgemeester Cuypers, door de Fransen onteigende vm.Markiezaatsgronden konden opkopen. Later verschenen daar riante villa’s, Engelse en Franse tuinen, theehuisjes boven ijskelders, orangerieën enz. op.
Zo ook op Mattemburgh, vandaag een landgoed van tegen de 400 ha, m.d. 30 jaar geleden geschonken aan de Stichting Het Brabants Landschap na de dood van de laatste grafelijke eigenaar. Het landgoed grenst aan de vm.Oosterscheldekom, die nu afgesloten is door allerlei dijken en kanalen t.g.v. de Schelde-Rijnverbinding. Op onze eerste N2-vogelexcursies anno 1967 konden we die binnenzee nog in al haar glorie bewonderen bij het aangrenzende natuurgebiedje De Duintjes… Met natuurgids Fred Severin bezochten we het westelijk gedeelte van het domein : de tuinen met o.m. een aantal imposante esdoorns, het grasland in het dal van de Blaffert-beek (we zagen oranjetipvlinders fladderen boven de pinksterbloemen, je hebt hier ook een zicht op de voornoemde vm.Oosterscheldekom en de boerenzwaluwen die op 28/3 arriveerden waren er al volop in de weer), de oude beukendreven ten noorden hiervan waar de bomen nog duidelijk de sporen dragen van de oorlog in oktober 1944, maar die ook goed voorzien zijn van zwarte spechtengaten, populair bij de boommarters, en dan het bos dichter bij de villa waar de bodem bedekt is met een bijna onoverzichtelijk tapijt van lelietjes-van-dalen. Daarover circuleert in Bergen op Zoom nog een kinderrijmpje : “Wil je lelietjes-van-dalen, ga die dan in de Cuypersbossen halen. Maar pas op voor graaf de Chambure, want die maakt het je zuur”…
WOENSDAG 19 APRIL 2017 : JAN TYTGAT OVER ONZE VOEDING
In een interview, gepubliceerd in De Standaard van 19 april, spreekt ons oud-lid en toxicoloog prof.dr.Jan Tytgat zich uit over onze voeding. Hij wijst er om te beginnen op dat iedereen zowat elke dag via voedsel blootgesteld wordt aan een combinatie van toxische stoffen. Speciale aandacht gaat naar glyfosaat, nog in 2015 door de Wereldgezondheids-organisatie kankerverwekkend genoemd. Brits onderzoek wees uit dat in 40% van broodstalen glyfosaat zat. De professionele landbouw gebruikt glyfosaat systematisch en er is zeker een verband met nierfalen. En dan zijn er de pesticiden. Wassen van groenten en fruit spoelt hooguit wat pesticiden weg aan de buitenkant, veel pesticiden zijn niet te verwijderen omdat ze gewoon opgenomen zijn … Vooral geïmporteerd voedsel bevat pesticiden : guave, passievruchten, thee, lychee maar ook selderij, raap, granaatappel, peterselie, okra en braambessen. Er is veel beïnvloeding door de chemische industrie, veel landbouwers zouden hun pesticidengebruik met 42% kunnen reduceren zonder dat zoiets de opbrengst beïnvloedt, zonder dat ze verlies lijden…
MEI 2017 : DE BOSSENKAART, OPENBAAR ONDERZOEK
Over het bosbeleid in Vlaanderen is er nog meer dan anders te doen na de zware kritiek van minister Schauvliege op de boskappingen van Natuurpunt (zie Opener 2 in deze Nieuwsbrief). Veel mensen vinden dat er geen bos moet gekapt worden maar dat er juist bos moet bijkomen.
Vanaf 16 mei tot 14 juli wordt er uitgerekend nu een openbaar onderzoek over de Bossenkaart van Vlaanderen georganiseerd. Die kaart bepaalt welke zonevreemde, waardevolle bossen beter beschermd moeten worden. Bekijk de MKWB-kaart van jouw regio (MKWB-Geoloket) dus eens goed en dien eventueel een gemotiveerd bezwaar in : een standaardformulier daarvoor vind je op de website van Het ANB : www.natuurenbos.be, dan klikken op Beleid-Wetgeving, dan op Openbaar Onderzoek.
P.S. In echte politieke vaudevillestijl werd de gecontesteerde Vlaamse Boskaart op 22 mei 2017 door de Vlaamse regering terug ingetrokken en het openbaar onderzoek geschorst, natuurminister Schauvliege moet aan een alternatief gaan werken. Een blaam voor het kunst- en vliegwerk van het Agentschap Natuur en Bos …
ZATERDAG 27 MEI : NAAR SINT-PHILIPSLAND
Sint-Philipsland is het schiereiland in de Zeeuwse delta dat we vroeger vanuit Steenbergen per fiets doorkruisten op weg naar het niet meer bestaande veer Anna Jacobapolder-Zijpe en naar de nazoka’s op Schouwen-Duiveland. In de Anna Jacobapolder staat nog 1 van de 111 overgebleven Nederlandse eendenkooien (in de middeleeuwen waren dat er meer dan 1500), beheerd door de Stichting Het Zeeuwse Landschap. Jaarlijks worden hier nog zo’n 100 eenden geringd, gemeten en bemonsterd. Voor de goede gang van zaken in en rond de kooi staat Annet de Ruyter in, dochter van een kooiker in Oud-Beijerland. Zij runt er ook een bescheiden infocentrum in het vroegere kooikersverblijf.
7-17 AUGUSTUS : ZOOGDIEREN/VLEERMUIZENKAMP ZOOGDIERVERENIGING
De Nederlandse Zoogdiervereniging nodigt zoogdieren- en vleermuizengeïnteresseerden uit op haar vleermuizen/zoogdierenkamp van 7 tot 17 augustus in het veldwerkstation Terenova van de unief van Warschau te Urwitalt (tot 1945 : Georgenthal in de Kreis Sensburg) aan het Luknainermeer (Luknajno), in het Mazurisch Merengebied van het tegenwoordige N.O. Polen. Het Luknainermeer is een belangrijk broedgebied voor water- en roofvogels, we passeerden er enkele keren tijdens Natuur 2000-trips door het voormalige Oost-Pruisen. Tijdens het kamp gaat er o.m. gelet worden op de functie van oude bomen en van een oud fort voor de vleermuizen : met behulp van bat detectors en cameravallen . Kost : 300 €, voor studenten 200 €. Informatie en inschrijvingen : veldwerkgroep@zoogdiervereniging.nl
EXCURSIETIPS
WADDEN
De Wadden en dan meerbepaald het Nederlandse Waddengebied zijn altijd erg populair geweest bij N2’ers. Veel kampendeelnemers keerden er daarna nog herhaaldelijk terug. We volgen dan ook een beetje wat er daar gebeurt en wat er over gepubliceerd wordt. Zie bvb de rubriek Boeken van deze Nieuwsbrief, met o.m. het signalement van het rapport Wadden in Beeld 2016. Een andere leuke nieuwe publicatie is de brochure “Op een onbewoond eiland in de Waddenzee” over tien onbewoonde eilanden en zandplaten in het natuurlijke Werelderfgoed Waddenzee. Je kan die brochure (gratis) aanvragen bij het bondssecretariaat, meer info vind je ook op waddenzee.nl/beheren/onbewoonde-eilanden.
TEXEL : KLAAS DE JONG
Om bij de Wadden te blijven : wanneer je nog eens een privé-uitstap naar Texel plant kan het de moeite zijn om ook contact te leggen met Klaas de Jong van Calidris ( Klimpstraat 39, 1795 AN De Cocksdorp, website www.vogelsoptexel.nl). Weze het om te weten wat er op dat moment aan bijzonders zit of om mee te gaan met een door hem georganiseerde vogelexcursie.
IN MEMORIAM : MW ANTOINETTE SMEYERS-BRAUSCH (°12.05.1919)
Einde 1986 moest ik een eerste keer een familie-In Memoriam in Beenbreek zetten na het overlijden van mijn vader, sinds 1967 een steunpilaar voor Natuur 2000. Nu, net voor haar 98ste verjaardag is in de Klina-kliniek te Brasschaat op 3 april ook mijn moeder gestorven. Zij werd op 8 april te Kapellen begraven, na een uitvaartdienst te Hoogboom waar meerdere oud-leden van N2000 en ook leden van de Werkgroep Fort Oelegem hun meer dan gewaardeerde steun kwamen betuigen bij dit verscheurende verlies. Vooral de laatste jaren heb ik nogal wat tijd gestoken in het verzorgen van moeder, maar zij verdiende dat ten volle, ook vanuit N2-standpunt : na de dood van vader zette zij zijn steun aan de beweging verder, wat zeker welkom was na het schrappen van de subsidies door de beruchte destijdse Cultuurminister Bert Anciaux. Moeder steunde ook in morele zin, wilde tot haar laatste dagen weten hoe het allemaal losliep, wat de resultaten waren van de vleermuizentellingen enz. Hoe graag had ik haar 100 helpen worden…
Julius.
IN MEMORIAM : ERIC LOONES (PANDAVA)
Op 17 september 2017 overleed thuis te Kapellen Eric Loones (°1945), stichter van Pandava NV. Natuur 2000 kende hem als onze milieubezorgde leverancier van gerecycleerd papier sedert het einde van de jaren 1970.
Hij voerde dat bij ons onvindbare papier in uit Duitsland en dank zij hem kon ons drukwerk (wij hadden toen een Gestetner-offsetdrukmachine staan in ons Antwerps secretariaat) op een milieuvriendelijkere manier zijn weg vinden naar onze leden. Gestart in een drukkerijtje te Hoogboom en daarna in een klein winkeltje aan de Ekerse Kloosterstraat maakte Loones zijn naar Indische strijders voor een betere wereld genoemd kantoorartikelen-bedrijf in 30 jaar 100 x groter…
IN MEMORIAM : HARRY SCHRAM
Op 23 maart 2017 stierf ons oud-lid Harry Schram (°1960). Hij kwam bij Natuur 2000 als student aan het Antwerpse Pius X-college en hij was vooral geïnteresseerd in onze informatie/documentatiewerking. Hij werd Zoogids en werd gaandeweg ook een echte dierentuinen-kenner. Begin de jaren 1980 volgde hij onze lancering van Greenpeace in dit land, in overleg met Greenpeace-Nederland. Op een zekere weekend brachten we hem ook naar een congres van Agalev : die partij sprak hem aan, hij groef er zich in en zorgde ervoor dat hij kandidaat-gemeenteraadslid werd voor Antwerpen – zo kwam hij in de Antwerpse gemeenteraad. Later kreeg hij via de partij het directeurschap van het nieuwe Eco-Huis te Borgerhout.
IN MEMORIAM : MAGDA DE GROEVE
Op 13 maart 2017 overleed te Bazel Magda De Groeve (°1940), oud-diensthoofd Educatie van de Antwerpse Zoo en ere-voorzitster van het WWF. Met Natuur 2000 hebben we in de tijd van haar educatiewerk nogal intensief samengewerkt. Zij coördineerde o.m.de inzet van de (vrijwillige) zoogidsen en dat was geen makkelijke job, regelmatig sprongen we bij met een paar N2-leden. Toch hebben we Magda daar nooit haar humeur of haar grote gedrevenheid bij weten verliezen. Die goede relatie rendeerde dan weer wanneer we met Natuur 2000 op Zoo-bezoek wilden komen en evengoed wanneer we internationale contacten van onze bond, op bezoek in Antwerpen, ook de Zoo wilden leren kennen : de ene keer een groep Zuidafrikaanse nationale parken-rangers, de andere keer de prinses Elisabeth de Croÿ (+ 2009) en Mw Annabella Parker-Singh Mewar, echtgenote van Maharana Bhagwat Singh Mewar van Udaipur, enz. Magda maakte zich dan altijd graag vrij. Later zouden we Magda ook terug ontmoeten op de algemene vergaderingen van het Centrum voor Natuurbeschermingseducatie (CVN). Een spijtig verlies, we betuigden onze deelneming aan de familie.
IN MEMORIAM : PROF.DR.ULRICH LIBBRECHT
Op 15 mei 2017 stierf te Ronse prof.dr.Ulrich Libbrecht (°1928), filosoof gespecialiseerd in de oosterse en de comparatieve filosofie (de vergelijking tussen westers en oosterse filosofie). Hij publiceerde een hele reeks werken en artikels zoals zijn magnum opus Comparatieve Filosofie, maar evengoed over nogal actuele onderwerpen zoals De Geelzucht van Europa : China en het Westen en Is God dood ? of Het Concept Natuur in Oost en West. Libbrecht was ook medestichter van de Wielewaalafdeling Schelde-Leie en van het Milieufront Omer Wattez. In het begin van de jaren 1970, toen wij onze Wielewaal-Jeugdafdeling (WJA) omvormden tot Natuur 2000 , hadden wij regelmatig contact met hem om onze inzet voor natuur en milieu een meer coherente ‘ideologische’ basis te geven. Aan die ontmoetingen met een wijs en minzaam maar ook rechtlijnig man bewaren wij een inspirerende en blijvende herinnering.