LAATSTE NIEUWS :
AMSTERDAM STOPT TOEVLOED VAN RECLAMEDRUKWERK
ANTWERPSE HAVEN : AUTODUMPING RICHTING AFRIKA
BELGIË : DE KERNUITSTAP EN DE N-VA
BRUSSEL : DODELIJKE LUCHTVERVUILING
NEDERLAND : FOSFAATLIMIET LEIDT TOT MELKPLAS
POLEN KAPT BIALOWIEZA
VIETNAM : MILIEUBLOGGER VOOR 7 JAAR NAAR DE CEL
VLAANDEREN : HOEVEEL WINDMOLENS
ZIMBABWE : JONGE OLIFANTEN NAAR CHINA
AFRIKA : MENSENBESCHERMING
Minderheden worden in Afrika nog een stuk meer belaagd dan elders in de wereld. In Beenbreek rapporteerden we al decenniën geleden over het trieste lot van de Pygmeeënvolkeren uit de regenwouden van Centraal-Afrika na de onafhankelijkheidsgolf van 1960. Het gaat hen na meer dan een halve eeuw nog altijd even slecht. In april 2017 luidde Survival International de alarmklok over de niet aflatende wrede vervolging van de Baka’s in Kameroen. Anti-stroperijteams, financieel gesteund door WWF (!), blijken schuldig te zijn aan brutale moorden. WWF weet hier al tien jaar van, maar doet er niets tegen. Er loopt daar nu een OECD-onderzoek naar. En op de VRT-Canvas-tv werd op 13 juni 2017 een BBC-documentaire getoond over het systematisch vermoorden van albino’s in Tanzanië en Malawi. Daar speelt het Afrikaanse oer-fetisjisme een gruwelijke rol. “Vooraanstaanden” die het zich kunnen veroorloven (ze betalen daar 200 x een doorsnee-jaarloon voor !) weten handlangers te bezweren om albino’s te doden en in stukken te hakken. De lichaamsdelen komen dan in drankjes terecht die allerlei obscure krachten zouden geven. Opmerkelijk : de moorden nemen extra toe in de tijd voor de verkiezingen. Westerse onderzoekers worden door de plaatselijke overheden met een kluitje in het riet gestuurd à la “Het gebeurt in het geheim, in afgelegen gebieden waar wij moeilijk geraken”.
(www.survivalinternational.org)
ANTWERPEN : DUBIEUS NATUUR- EN MILIEUBELEID
Wanneer we het in Antwerpen over milieu hebben denken we aan de Lage Emissiezone Window Dressing en aan N-VA-Leider De Wever die in de scholen gevaarlijke kerncentrales gaat verdedigen. Het groenbeleid in de stad is al even dubieus en daarbij wordt de N-VA dan nog gesteund door Groen. De districtschepen voor groen, Tom Van den Borne van de partij Groen, wil in de Charlottalei 54 indrukwekkende kastanjebomen laten kappen en vervangen door kleinbladige winterlinden, die tot 40 x minder fijnstof uit de lucht zouden halen. De befaamde Nederlandse boomchirurgie-firma Copijn, geraadpleegd door Leefbaar Antwerpen toonde nochtans aan dat de bomen niks mankeren, onvervangbaar zijn en een waarde hebben van 100.000 euro per stuk door hun filtering van fijn stof, waterhuishouding en zuurstofproductie. Nog niet zolang geleden liet het stadsbestuur overigens weten dat het voor een betere ondergrondse ontwikkeling van bomen in de stad extra geld ging reserveren à rato van 20.000 € per boom… Desondanks houden de groene districtsschepen en de districtsvoorzitter Paul Cordy van de N-VA (die deed de bezorgdheid van de buurtbewoners minachtend af als “grote onzin”) verbeten voet bij stuk en willen zij de kastanjelaars asap tegen de grond. Waarom ? Voordien had de N-VA-schepen van Ruimtelijke Ordening Rob Envelop Van de Velde al moeten abdiceren op verdenking van beïnvloeding door bouwpromotoren.
ANTWERPEN : AUTODUMPING RICHTING AFRIKA
Jaarlijks worden in België tot 300.000 auto’s uitgeschreven. Slechts 100.000 daarvan komen in het officiële recyclagecircuit terecht. Gespecialiseerde schrootbedrijven recycleren zowat 95% van een afgedankte auto, onder controle van de recyclagefederatie Febelauto. Maar ooit waren dat er veel meer, tot het dubbele. Uitleg : zowat de helft vertrekt naar West-Afrika, zogezegd als tweedehandsvoertuigen. In feite zijn het autowrakken vol kapotte koelkasten, tapijten e.a. artikelen. Dit is eigenlijk illegale uitvoer van afval, indruisend tegen de Europese afvalwetgeving. De wrakken worden vanop terminals in de Antwerpse haven (bvb de Euroterminal van de Grimaldigroep) op schepen geladen. Niet zonder risico, er waren al drie keer branden aan boord van die schepen. Om deze praktijken tegen te gaan zou er best technische controle komen van de auto’s die naar het buitenland vertrekken. Maar dat is buiten de Antwerpse havenautoriteit gerekend. die ziet deze autotrafiek liever niet naar andere havens gaan : de Antwerpse haven promoot zichzelf als marktleider in de export van tweedehandsauto’s : vorig jaar voerde Antwerpen 700.000 auto’s uit en 490.000 in, de export van tweedehandsauto’s wordt op 250.000 geschat…
ANTWERPEN : GEMEENTEBESTUUR BETAALT VOOR BLIKJES EN PLASTICFLESEN
De Wever & Co kan je moeilijk milieuvriendelijke politiekers noemen (de kerncentrales, zie ook hierboven). Ze proberen dan hun zwarte imago maar wat op te poetsen met op lager niveau aan de weg te timmeren. Ieder jaar worden er ongeveer tien miljoen drankverpakkingen achtergelaten in de Antwerpse straten (vergelijk : jaarlijks worden er in Vlaanderen 2,1 miljoen blikjes en flessen verkocht, dat zijn er 4000 per minuut) : die van de straat halen kost 25 miljoen euro. Zowat iedereen is vragende partij voor het invoeren van statiegeld, alleen de “sector” en de liberalen niet. Daardoor treuzelt milieuministerin Schauvliege al jaren met het nemen van maatregelen (0,25 € statiegeld). Voor Antwerpen is er nu beslist dat verenigingen 10 cent krijgen voor elk blikje of plastic fles dat/die ze van straat halen. Het stadsbestuur wil zo laten zien dat statiegeld wel degelijk werkt, het hoopt de hoeveelheid zwerfafval direct met 40 % te verminderen.
ANTWERPEN : MILJOENEN PLASTIC BOLLETJES
Miljoenen plastic bolletjes komen elk jaar via de Antwerpse haven in de Schelde en in de Noordzee terecht. De chemische bedrijven in de haven produceren, behandelen en transporteren er jaarlijks nl. tientallen miljoenen van : die korrels vormen de basis voor allerhande kunststoffen. Alleen al bij het overladen ervan gaan er massa’s verloren. Die komen in de riolering of in het water terecht, ze vergaan niet en via vis, schaal- en schelpdieren kunnen ze gerust op ons bord en in onze maag belanden. Het havenvolkje, politieker Van Peel voorop, gaat nu meedoen met ‘Operation Clean Sweep’ tegen het zwerfvuil in zeewater. Er is een bolletjesmanager aangesteld om de vervuiling in kaart te brengen “en zo nodig te laten opruimen”. Sedert het begin van 2017 hebben we al 13 m³ bolletjes verzameld, wist die man begin oktober fier te vertellen…
(www.opcleansweep.eu)
BELGIË : WINDENERGIE DOET BEDRIJVEN PIJN
De Belgische machtspolitiekers geven zoals geweten verdacht grote subsidies aan de bouwers van windmolenparken op zee. Die subsidies worden wel doorgerekend in de stroomfactuur van de belastingbetalers en de bedrijven. Maar de bedrijven krijgen dan weer een forse korting à rato van de energie die ze verbruiken. Tegen het huidige tarief van 4 € per megawattuur zouden grootverbruikers nl al gauw enkele miljoen euro per vestiging moeten betalen, nu is dat maximaal 250.000 euro. En juist naar die korting heeft Europa een onderzoek geopend omdat het eigenlijk ongeoorloofde staatssteun is. Daardoor hangt grote energieverbruikers zoals de NMBS, BASF, Nyrstar en Arcelor Mittal een veel hogere stroomfactuur boven het hoofd…
(De Tijd, 13 september 2017)
BRAZILIË : CORRUPTE PRESIDENT DRAAIT AMAZONE DE NEK OM
De Braziliaanse president Temer was op stevige bewijzen over miljoenen aan smeergeld aangeklaagd wegens corruptie, een beetje zoals Zuma in Zuid-Afrika. Niettemin mag hij van het parlement zijn termijn uitzitten tot eind 2018 : door steun van o.m. de Boerenpartij die ruim 40% van de zetels heeft. De grootste sojaboer en ontbosser van Brazilë, Blairo Maggi, is nu minister van Landbouw. En Omar Serraglio, de minister van Justitie, is de drijvende kracht achter de ontmanteling van het instituut dat speciale zones creëert voor de inheemse volkeren. Die zones zijn niet alleen goed voor de indianen maar ook voor het regenwoud. In ruil staat Temer toe dat een grote lap beschermd natuurgebied wordt ingeperkt. De grenzen van dit Jamanximpark (Parque Nacional do Jamanxim, estado do Para) worden al jaren genegeerd door boeren, houthakkers en mijnbouwers. Er komt nu een generaal pardon voor hun illegale praktijken, 350.OOO ha oerwoud worden zo opgeofferd. De boeren willen de landbouw ook ruim baan geven in meerdere indianengebieden. De afbakening van tientallen reservaten is daarom stilgelegd. Momenteel is zo’n 20% van het Braziliaanse Amazonewoud (60% van het totaal) al gesneuveld. En van nog eens 30% geraakte het ecosysteem beschadigd : het uitgestrekte gebied kent overwegend arme bodems, waarop hoogwaardig bos zich moeilijk herstelt. Naast dit alles wil Temer ook het Renca-reservaat (Reserva Nacional do Cobre e Associados, estados do Para & Amapa),46.000 km² groot, vrijgeven aan Canadese mijnbouwers : de grootste aanslag op het Amazonewoud in de jongste 50 jaar…
AUSTRALIË : GREAT BARRIER REEF VERBLEEKT VOOR 4DE KEER IN 20 JAAR
Er is de laatste jaren veel te doen geweest rond het beroemde Grote Barrière-koraalrif. Maar in 2017 zou het wel eens zijn genadeslag kunnen krijgen. In 2016 was er al een heftige verbleking vastgesteld bij 93% van de riffen en dit jaar was het weer raak. De riffen gedijen prima in warm water, maar 2°C teveel kunnen fatale gevolgen hebben. Een koraalrif is opgebouwd door koraalpoliepen. Deze “verbouwen” Zooxanthellae, ééncellige algen die voor hen energie uit het zonlicht halen en omzetten in suikers. Als het water te warm wordt produceren de algen geen suikers maar gifstoffen. In reactie daarop verdrijven de poliepen de algen waarna ze spookachtig wit achterblijven. Als de watertemperatuur terug daalt kweken de poliepen nieuwe algen, anders sterven ze van de honger. Daarvoor moeten ze wel tijd krijgen en in verbinding staan met onaangetaste riffen. Wanneer ieder jaar echter een deel van het rif door verbleking wordt getroffen, zijn er op den duur teveel gaten in geslagen. Vooral het noordelijk deel van het Groot Barrièrerif (800 km) is erg aangetast…
Probleem bij dat alles is dat de verbleking niet de enige bedreiging vormt voor het rif. Het water is er op veel plaatsen vervuild door lozing van rioolwater en baggerslib. Ook de visserij heeft veel negatieve effecten. En daarnaast wordt het koraal nog geteisterd door een plaag van de doornenkroon-zeester en raasde er begin 2017 de orkaan Debbie overheen.
Lit. Terry P.Hughes cs. Global warming and recurrent mass bleaching of corals.
Nature 543, 373-377 (16 March 2017). DOI : 10.1038/nature21707
BELGIË : DE KERNUITSTAP EN DE N-VA
In 2025 zouden de 7 kerncentrales in dit land, bij de Schelde (Doel) en de Maas (Tihange), eindelijk dicht gaan. Maar een verbeten en milieuvijandige N-VA wil er mordicus minstens 2 van openhouden en eventueel ook nieuwe bouwen : voor de bevoorrading, de factuur en het klimaat. De krant De Morgen onderzocht deze motieven in de veronderstelling dat dit de ware motieven van de N-VA zijn. Die partij en haar Leider kwamen einde 2017 al meer in opspraak door raar gedrag…
(1) Bevoorrading
Zie de rubriek Actualiteit van deze Nieuwsbrief. Elia, de enige beheerder van het Belgische transmissienet voor elektriciteit, dringt aan op spoedige investeringen in een alternatief : nieuwe gascentrales, windmolens en zonnepanelen. Gascentrales kunnen met een druk op de knop worden aan- en uitgeschakeld, ze kunnen bijspringen als er geen wind of zon is. Om de sluiting van7 kerncentrales re compenseren zijn er 9 middelgrote gascentrales nodig. Maar de bouw ervan vraagt tijd. Door schadelijk getraineer, o.a. onder de impuls van de N-VA, wordt het allemaal nipt, maar het kan.
(2) Stroomfactuur
Om rendabel te zijn hoeven energiecentrales, dus ook gascentrales, subsidies. De oude kerncentrales zijn ondertussen afgeschreven, ze draaien vandaag zonder overheidssteun. De N-VA springt daar op om het voortwerken van de kerncentrales door te duwen. Volgens de partij van De Wever levert het openhouden van de kerncentrales winst op, wat de bedrijven en de gezinnen een lagere stroomfactuur zou bieden. Maar onze stroommarkt is gekoppeld aan de buurlanden. Als de kerncentrales open blijven kan de eigenaar, het Franse Engie-Electrabel, stroom produceren onder de marktprijs en voornoemde winst inpikken. De consument gaat er niets van merken. Volgens econoom Geer Noels zal het sowieso ooit geld kosten om de kerncentrales te vervangen. De stroomfactuur gaat onvermijdelijk stijgen, alleen durven de politiekers (ook de N-VA) dat nu nog niet aan de mensen vertellen.
(3) Klimaat
Gascentrales toten broeikasgassen uit, maar “technisch” gezien wordt dat duldbaar geacht. De Belgische energiesector valt nl onder een Europese regeling – waarbij de jaarlijkse uitstoot met 2% moet dalen tussen 2020 en 2030. Wat de gascentrales hier uitstoten, wordt elders gecompenseerd. Voor een milieubezorgde mens ligt dat toch moeilijk. Vlaams energieminister Tommelein ziet het als een tijdelijke oplossing. Een en ander is in elk geval een gevolg van het steeds maar uitstellen van een groene beslissing, ook door de N-VA. En op de achtergrond blijven de kerncentrales dreigen met hun afval en hun onveiligheid, al blijft Leider De Wever op dat punt blind voor de lessen van de geschiedenis.
BRUSSEL : DODELIJKE LUCHTVERVUILING
Einde november schreven 96 artsen, vnl uit het Brusselse, naar de Brusselse regering om die te vragen de dodende luchtvervuiling daar eindelijk eens aan te pakken. Zij wezen de politiekers op het risico dat de 1,2 miljoen bewoners + 350.000 dagelijkse pendelaars lopen op een hele reeks aandoeningen en op een beduidende afname van de levensverwachting – alvast 632 vroegtijdige overlijdens per jaar. Dat alles zouden die politiekers kunnen vermijden indien zij het nodige zouden doen om de gemiddelde concentratie aan fijne deeltjes onder de 20µg/m³ te houden (WHO-richtlijn). In feite is er nauwelijks een beleid, c.q. meting en informatie en worden de Europese luchtkwaliteitsnormen voortdurend en onaanvaardbaar overschreden. De lage-emissiezone waar mee geschermd wordt gaat ook hier zoals in Antwerpen een doekje voor het bloeden betekenen. De artsen dringen aan op meer ambitie en efficiënte maatregelen (een voorbeeld : verbied stationair draaien), op een kalender voor de realisatie ervan en ook op handhaving ervan.
(www.standaard.be/luchtkwaliteit)
CHINA : IVOORHANDEL VERBODEN
Vanaf einde 2017 is alle handel in ivoor van na 1989 ( = CITES-verbod op de ivoorhandel) in China verboden.President Xi Jinping wil het toezicht hierop verscherpen bij zijn strijd tegen de corruptie : ivoor wordt vaak gebruikt als betaalmiddel bij fraude. Het is zo dat van alle illegale ivoor vandaag tot 70% in China terechtkomt. Het verbod zal de prijs van ivoor (tot 2000 €/kg) wel verder opdrijven, want de groeiende rijke middenklasse in China is erg tuk op ivoren beeldjes, een statussymbool. Er wordt ook massaal gefraudeerd met de certificaten van herkomst en er bestaat een risico dat buurlanden als Birma, Vietnam en de Filipijnen de illegale handel overnemen.
P.S. Lees ook de rubriek Wereld in de Nieuwsbrief 2015 (China) en de rubriek Natuur in de Nieuwsbrief 2016 (Olifant). Bij een recente telling van Afrikaanse olifanten bleek dat in 10 jaar m.d. 100.000 dieren zijn gedood. Het aantal olifanten neemt jaarlijks met 8% af.
CHINA : BOUWSTOP OM SCHONE LUCHT
Van 15 november tot 15 maart worden in Peking de bouwprojecten stilgelegd en mogen er ook geen huizen worden gesloopt. Alleen voor projecten van vitaal belang en voor werken aan vliegvelden en aan het spoor geldt een uitzondering. Peking kampt al jaren met luchtverontreiniging en die is o.m. het gevolg van de explosieve groei van de stad.
CHINA : LUCHTVERONTREINING HOUDT BEZOEKERS TERRACOTTALEGER WEG
Het 2000 jaar oude Terracottaleger : dat zijn de duizenden soldaten, paarden en strijdwagens die keizer Qin Shi Huangdi moesten beschermen en die in 1974 bij toeval werden ontdekt op 40 km van Xi’an. Xi’an ligt in de Noord-Chinese provincie Shaanxi en die draait voor een groot deel op de opbrengst van kolen. De laatste tijd wordt het er haast onleefbaar door de luchtvervuiling en dat zullen de Terracottasoldaten geweten hebben : het toeristenbezoek loopt er spectaculair terug…
DUITSLAND : WANNEER ELEKTRISCHE AUTO’S ?
Er was de Dieselgate en de populariteit van Tesla’s 35.000 $ kostende Model 3. Er is ook het voornemen van landen als Frankrijk, Duitsland en China om de benzine- en dieselmotoren in de ban te doen. Er is Volvo, waar het hele autogamma tegen 2026 uit hybride of e-wagens zal bestaan. Dat heeft VW, BMW en Mercedes-Benz wel van de dieselverslaving afgeholpen. BMW belooft nu tegen 2025 13 nieuwe hybride en 12 volledig elektrische modellen. Mercedes biedt in 2022 van elk model een hybride of elektrische versie. En VW wil in 2025 eventjes 80 elektrische of hybride modellen bij de 12 merken van de groep, in 2030 van alle 300 modellen een elektrische versie. Die plannen realiseren kosten de concerns handenvol geld en dat gaat de prijzen van de elektrische modellen doen stijgen : de elektrische Smart wordt bvb 2 x duurder dan de benzineversie. Zolang echter de laadpaleninfrastructuur niet op punt staat en de batterijpakketten voor 400-500 km schreeuwduur blijven, zullen de benzine/dieselmotoren ook nog alomtegenwoordig blijven. Tot 2025 zal dus toch nog 90% van de verkochte Audi’s, Volkswagens en Porsches een klassieke verbrandingsmotor hebben.
FINLAND : 100.000 JAAR KERNAFVAL…
Op het eiland Olkiluoto , in de Oostzee vlak voor de Finse kust gaan graafmachines 450m de grond in voor de constructie van een ondergronds netwerk. Daar komt vanaf 2020 zo’n 6500 T Finse nucleaire afval. Het project Onkalo (= holte) zou een levensduur moeten hebben van 100.000 (!) jaar. Als de capaciteit over een eeuw (!) maximaal benut is, worden de schachten gevuld en afgedekt met klei, de bovengrondse installatie wordt ontmanteld. Voor de realisatie zorgt de kernenergieleverancier Posivo. Decennialang is er gezocht naar een geschikte locatie en uiteindelijk werd er gekozen voor het eiland, waar ook een kernreactor staat. Men probeerde alle mogelijke scenario’s te voorzien, er is rekening gehouden met menselijke inmenging en een spectrum aan natuurrampen.Bij de verzegeling van de grafkelder is zelfs gedacht aan de mogelijkheid van een IJstijd. Wat gebeurt met de rotspartij en het uraniumgraf als de hele boel bevriest en wat als er terug dooi inzet ? Een andere vraag betreft de overlevering van informatie. Hoe gaat de kennis van dat radioactieve depot over duizenden (!) generaties nog beschikbaar zijn, welke taal gaat er dan gesproken worden ? Een internationale werkgroep buigt zich hierover. De Finnen zijn over dit alles gaan nadenken n.a.v. de Joegoslavische Oorlogen van de jaren 1990. Ze werden zich toen heel bewust van hun kwetsbaarheid.Een randaanmerking in dit verband. Zouden de zgn.historici die bij ons het land en Vlaanderen proberen te regeren zich ook niet best wat meer bewust worden van de gruwelijke oorlogsdreiging die ons nu boven het hoofd hangt en navenant maatregelen nemen (als ze daar capabel voor zijn) ? I.p.v. in scholen de kerncentralesapostel te gaan spelen zoals N-VA-leider De Wever dat graag doet ?
FRANKRIJK : SLUIT NICOLAS HULOT 17 KERNREACTOREN ?
Wie kent Nicolas Hulot nog van het programma Ushuaia Nature (TF1) ?
Hij is nu minister bevoegd voor ecologische transitie onder president Macron en hij wil de komende jaren tot 17 Franse kernreactoren sluiten. Frankrijk heeft er op dit moment 58. In zijn klimaatplan staat ook dat het aandeel van kernenergie in de elektriciteitsproductie tegen 2025 naar 50% moet worden teruggebracht. Vandaag is dat 75%.
GROOT-BRITTANNIË/LONDEN : LUCHTVERONTREINIGING
In Groot-Brittannië sterven elk jaar 40.000 mensen vroegtijdig door de luchtvervuiling, in Londen zijn dat er 9.500. Stel dat er zoveel in het verkeer omkwamen, dan brak er een volksopstand uit..
In de Londense Brixton Road was op 5 januari de uitstootnorm voor het hele jaar al overschreden, de hele dag staan auto’s er in de file. Er is dringend nood aan een Schone Lucht Wet want de huidige dateert uit de jaren 1950. Niettemin neemt het aantal Londenaars dat fietst alsmaar toe, door dat dichtslibbend verkeer en de overvolle metro’s. Wel is fietsen met masker noodzaak : al na een paar weken verschijnen daar de eerste zwarte plekken op. De bekende milieu-organisatie Friends of the Earth (FoE) verstuurt pakketten waarmee je kan testen hoe ernstig de lucht in jouw straat vervuild is. De maatregelen van de nieuwe burgemeester, Sadiq Khan, vindt FoE te slap. Mits 30 euro te betalen kunnen oude dieselauto’s nog altijd in het stadscentrum geraken. FoE wil alle diesels verbannen : je staat in de stad te vaak in de file, dan draait de motor door en blijven ook de nieuwste modellen fijnstof uitstoten !
INDIA : ZORGT VOOR MEER DAN DE HELFT VAN DE PLASTIC SOUP
The Times of India schat dat ruim 60% ofte 5 miljoen ton van al het plastic afval dat in de oceanen verdwijnt afkomstig is uit India. Ondertussen stapelt zich door het hele land ook plastic op in meertjes, rivieren en afvalbergen. Niet verwonderlijk : koop in India 1 appel en je krijgt het in een plastic zakje, koop je 1 appel en 1 banaan en je krijgt twee zakjes. Op het platteland wordt al die plastic gewoontegetrouw behandeld zoals vroeger de bananenbladeren : na gebruik gewoon in de natuur gegooid. En in de steden wordt plastic dan weer op straat verbrand, wat kankerverwekkende stoffen in de lucht zorgt. In New Delhi werd het gebruik van alle plastic tasjes, bekertjes en bestek door de overheid wel verboden, maar die overheid zorgt er niet voor dat het verbod afgedwongen wordt en in de andere Indische steden wordt er even weinig aan het probleem gedaan. Milieuactivisten zouden liever zien dat niet het gebruik maar wel de productie van plastic verpakkingen werd tegengegaan…
INDONESIË : VEENBODEMS ZAKKEN
Ontwatering van veengebieden heeft bodemdaling tot gevolg. Hierdoor dringt nl. zuurstof de bodem in, wat maakt dat het organisch materiaal gaat rotten en dat het als CO2 in de lucht komt. Veenbosgebieden in Indonesië (en Maleisië) zijn de laatste 30 jaar rap ontbost en ontwaterd voor oliepalm-en papierpulp-plantages. De tropische hitte bevordert voornoemd rottingsproces en doet grote delen van deze laaglandgebieden binnen dit en 50 jaar onder zee- of rivierenniveau komen, bovendien gaat er enorm veel CO2 vrijkomen (wat ook al gebeurt door de grootschalige veenbranden).
Dit soort landgebruik, gestimuleerd door corrupte politiekers die er grof aan verdienen, moet radicaal veranderen of de gevolgen voor miljoenen mensen, natuurgebieden, enz. zullen niet te overzien zijn.De gedraineerde venen moeten hervernat worden en er moeten aangepaste gewassen komen die aantrekkelijk zijn voor economisch gebruik door de lokale bevolking.
Er wordt daar aan gewerkt door NGO’s als Wetlands International en ook de Universiteit van Wageningen laat zich in met bvb de aanleg van dammen in oude drainagekanalen. Zo verkleint de uitstoot van broeikasgassen en de kans op brand. De vernatting herstelt bovendien het natuurlijk vermogen van veengrond om koolstof langdurig vast te leggen. Het redden van het veen gaat de klimaatverandering tegen en het is in het belang van een hele wereldbevolking…
(wur.nl/redhetveen)
INDONESIË : JAVAANSE NEUSHOORNS VERHUIZEN ?
Met een paar N2’ers op weg naar een IUCN-GA in Nieuw Zeeland, zagen we ooit tijdens een Indonesische tussenstop een Javaanse neushoorn in het Nationaal Park Ujung Kulon, op Java’s westpunt. Dat maakte een lange boottrip uit Labuan en via Pulau Peucang meer dan de moeite waard. Ze zaten er dus nog… Het magazine Conservation Letters (Journal of the Society for Conservation Biology) publiceerde in april 2017 een artikel van Ridwan Setiawan cs : Preventing Global Extinction of the Javan Rhino : Tsunami Risks and Future Conservation Direction (DOI : 10.1111/conl.12366). Daarin wijzen de auteurs op de bedreiging van de Javaan : er is nog maar 1 wilde populatie over, die van Ujung Kulon en hun aantal wordt geschat op 62. Dezelfde auteurs lijken wel beïnvloed door een uitbarsting van de nabijgelegen Krakatau-vulkaan in 1883 en zij houden rekening met een nieuwe tsunami van 10 m die 80% van het leefgebied van de neushoorn zou bedreigen : dicht bij het Nationaal Park ontmoeten 2 aardplaten elkaar… Op basis van die beschouwingen pleiten zij ervoor om een aantal van de neushoorns te verplaatsen naar andere leefgebieden.
ITALIË : SUPERVULKAANRAMP IN VOORBEREIDING ?
Onder de grond van de Campi Flegrei (=Brandende Velden), een supervulkaanstructuur ten westen van
Napels met 24 kraters over 13 km – o.m. de Solfatara, valt er momenteel veel beweging te merken, de druk van het vulkanisch gas stijgt alarmerend en magma wordt naar de oppervlakte geduwd. De structuur in kwestie ontstond 40.000 en 12.000 jaar geleden, door twee gigantische uitbarstingen, de laatste explosie dateert van 1538.
Bron : Giovanni Chiodini cs, Magmas near the critical degassing pressure drive volcanic unrest to a citical state. Nature Communications 7, 20 December 2016, Article 13712
ITALIË : VUILNISELLENDE IN ROME
In Italië zitten ze evengoed met onbekwame en corrupte politiekers en een vierkant draaiende ambtenaren-administratie. Eén van de gevolgen : in Rome verwerkt het stedelijk afvalbedrijf nog niet de helft van de 2600 ton afval die de stad dagelijks (!) produceert. De vuilniszakken blijven lang liggen voor ze worden opgehaald en dat trekt vooral in de noordelijke wijken een steeds groter wordende groep wilde zwijnen aan. In maart was er zelfs een dodelijke aanrijding. Op initiatief van de manager van een reisbureau zijn er nu wel een 200-tal immigranten vrijwillig aan de slag gegaan met het schoonmaken van de straten. Op borden die ze meedragen lees je : “Ik wil op een eerlijke manier integreren in uw stad, liefst zonder bedelen. Als u wil kunt u mij een fooi geven, maar ook vuilniszakken, oude bezems of andere schoonmaalmiddelen zijn welkom. Grazie.”
ITALIË : ROME ZONDER WATER
In de eerste helft van 2017 regende het amper in Rome. En een ongekend lange hittegolf verergde de situatie alleen maar. Dat heeft zijn effect op de waterbronnen, zoals het vulkanische en alleen door regen gevoede Meer van Bracciano ten noorden van de stad, waar het water anderhalve meter lager daalde dan normaal. Het bestuur van de regio Lazio verbood het stedelijk waterbedrijf Acea daarom per einde juli om nog uit het meer te tappen. Het barslecht gerunde Acea (uit de oude en verwaarloosde waterleidingen lekt maar liefst 44% van het leidingwater weg !) vond er dan maar niets beters op dan de m.d.3 miljoen Romeinen op waterrantsoen te zetten : vanaf 28 juli komt er 8 uur per dag geen water meer uit de kraan. Ook de ‘nasoni’, de 2000 overal in de stad opgestelde fonteintjes waar normaal uitstekend drinkwater uit vloeit worden afgesloten. Uit solidariteit met de getroffen Rome-bewoners besloot het Vaticaan ook de fonteinen op het Sint-Pietersplein droog te zetten.
ITALIË : KLOTEWIJN MAAKT IL VENETO KAPOT
De bubbelwijn Prosecco komt van de regio Veneto in Noordoost-Italië. Lang werd die alleen in de streek gedronken, tot naar Duitsland geëmigreerde Italianen daar de goedkope prosecco begonnen te schenken in pizzeria’s. Sindsdien is de Poor Man’s Champagne een hype geworden, ten koste van de regio. Tot eind de jaren 1990 werd de prosecco op 4000 ha verbouwd door een paar honderd familiebedrijfjes. Nu, 20 jaar later, bewerken 13.500 proseccoboeren ruim 40.000 ha. En waar de wijn altijd werd verbouwd op de kalkrijke heuvels rondom Valdobbiadene, een strook van 30 km ten noorden van Venetië, hebben de wijngaarden vandaag al de vlaktes eromheen ingenomen. De druiven groeien tot aan je voordeur en van het bosrijke heuvelparadijs van weleer schiet niets over. In het proseccogebied worden ook twee keer zoveel pesticiden gebruikt als in de hele rest van Italië. Er zijn nauwelijks vlinders meer en veel minder vogels. Sedert de bossen plaats moesten maken voor de eindeloze rijen wijnranken zijn er ook al landverschuivingen geweest. Het zijn vooral megabedrijven die momenteel goedkope supermarkt-prosecco maken die de omgeving vernielen, terwijl de biologische heuveltelers van vroeger met hun duurdere maar duurzame manier van werken geen kans meer krijgen.
KAZACHSTAN : TERUG TIJGERS
Tot ca.1950 leefde de Kaspische tijger langs de oevers van het Balkhasmeer. Het ging toen om een ondersoort met het grootste verspreidingsgebied, van Turkije tot West-China. Nu wil men er terug een 25-tal Siberische of Amoertijgers uitzetten, een ondersoort uit Oost-Siberië/Noord-China die het meest genetisch verwant is met de Kaspische. Het projectgebied van 5000 km² omvat de delta van de rivier Ili en de zuidoever van het meer. Het nieuwe natuurreservaat wordt geschikt gemaakt voor tijgers door herstel van oeverbossen, rietlanden en wetlands en herintroductie van prooidieren zoals Bactrische herten en wilde ezels. Het initiatief maakt deel uit van TX2, een plan uit 2010 om het aantal tijgers in het wild tegen 2022 te verdubbelen. Een eeuw geleden waren er wereldwijd nog zeker 100.000 tijgers, nu amper 3900 en van de 9 ondersoorten zijn er 4 uitgestorven : allemaal door verlies van leefgebied (97% !) en stroperij.
(www.worldwildlife.org/stories/bringing-tiger-back-home-to-kazakhstan)
KENIA : PLASTIC TASJES DRASTISCH IN DE BAN !
Wie voortaan in Kenia nog een plastic tasje produceert, verkoopt, weggeeft of draagt riskeert een boete van 35.000 dollar (!) of een celstraf van 4 jaar. Het land hoopt zo een eind te maken aan het weggooien van 300 miljoen (!) plastic tasjes per jaar, ze werden teruggevonden tot in de magen van de koeien. Het verbod treft ook toeristen, die moeten hun plastic tasjes bij aankomst inleveren. Fabrikanten protesteerden tot het laatst, maar het hooggerechtshof veegde hun bezwaren van tafel : het liet het milieubelang zwaarder wegen dan commerciële belangen. Wat een les voor onze Vlaamse milieuministerin Schauvliege en voor Open Vld’er Tommelein, die haar zwakke plannen i.v.m. de plastic tasjes en het statiegeld dan nog eens saboteert…
MONGOLIË : ZELDZAME SAIGA-ANTILOPEN MET UITSTERVEN BEDREIGD DOOR CHINEES VIRUS
Door een vanuit zieke schapen en geiten overgebracht Chinees PPR-virus (Peste des Petits Ruminants) sterven de saiga-antilopen in Mongolië sedert december 2016 bij duizenden.
Het agressieve virus dook in 1942 op in Ivoorkust en verspreidde zich sindsdien in vooral het armere deel van de wereld. De FAO (Food and Agricultural Organization) van de VN en de World Organization for Animal Health proberen de ziekte tegen 2030 uit te roeien via een investering van 900 miljoen euro. Ondertussen treft zij de antilopen op een erg slecht moment, nu ze al verzwakt zijn door de winter. Ze worden bovendien bedreigd door stropers vanwege de hoorns (ook gezocht door de zgn. Chinese traditionele geneeskunst) en ze moeten het gras op de steppen tegenwoordig delen met miljoenen schapen en geiten. Experts vrezen dat het virus nog kan overslaan naar een saiga-ondersoort in Kazachstan : die herstelt van een zware bacterie-epidemie in 2015, waarbij in één maand 211.000 dieren stierven, de helft van de wereldpopulatie…
NEDERLAND : AMSTERDAM STOPT DE TOEVLOED AAN RECLAMEDRUKWERK
In Nederland krijg je per jaar gemiddeld 34 kg aan reclamedrukwerk in je bus. Zowat 50% daarvan gaat ongelezen naar de papierecyclage. Je kan er iets tegen doen met de bekende Nee-sticker op je busklep, maar in Amsterdam gaan ze nog verder. Daar mag vanaf 2018 alleen nog reclamedrukwerk in de bus gekieperd worden wanneer er een Ja-sticker op die bus staat. Een idee van de Partij voor de Dieren, de reclamebedrijven, de drukkers en de studenten-bezorgers zijn er niet gelukkig mee.
NEDERLAND : WEER DE OOSTVAARDERSPLASSEN
Het natuurgebied Oostvaardersplassen tussen Almere en Lelystad is in de loop der jaren duchtig veranderd. Toen we er met Luc en Christine Van Schoor in 1973 passeerden op een verkenningsexcursie klotste het IJsselmeerwater nog aan de andere kant van de Knardijk. Daarna zagen we tijdens de jaarlijkse N2-bezoeken het landschap evolueren in functie van de grote grazers : edelherten, konikpaarden en heckrunderen… Over de spectaculaire toename daarvan en de gevolgen ervan rapporteerden we in vorige Nieuwsbrieven.
Wanneer het koud wordt speelt de discussie over de Oostvaardersplassen steevast op. Dan is er nl. weinig meer te grazen en leggen de grazers bij honderden het loodje. Sinds de film De Nieuwe Wildernis in 2013 m.d. een half miljoen Nederlanders naar de bioscoop trok is dat winterse lijden een terugkerende nationale kwestie geworden.
Begin 2017 nam de provincie Flevoland de verantwoordelijkheid voor het welzijn van de grote grazers over van de Nederlandse staat. En een meerderheid in het provinciebestuur denkt dat dit welzijn het meest is gediend bij flink uitdunnen. Zo is er voldoende voedsel voor de overlevers en krijgt ook de vogelstand de kans om zich te herstellen.
Het neermaaien van fracties van de grote grazers is wel in strijd met het zgn. natuurvolgend beheer dat in de Oostvaardersplassen lang leidend is geweest. De wrede natuur dus waar de sterkste overleeft. Maar is er in de Oostvaardersplassen sprake van echte natuur ? Uiteindelijk is het een omheind “natuurparkje” van 5400 ha, waarvan 3000 ha voor de grote grazers die daar overigens ook geen natuurlijke vijanden hebben.
Het provinciebestuur denkt dan weer verder aan een ‘etalagegebied’ met hotels, lodges en recreatiewoningen voor de toeristen die op de herstelde vogelrijkdom en de overblijvende grazers zullen afkomen.
Dat valt natuurlijk niet in goede aarde bij de plaatselijke ecologen. Bij minder grote grazers verruigt het grasland dat dan niet meer geschikt is voor de grauwe ganzen en die houden het riet in het aangrenzende moerasgebied in toom; wordt dat riet niet opgegeten dan groeit het moeras dicht en is het einde verhaal voor de moerasvogels…
(Lees ook onze Nieuwsbrief 2015, rubriek Wereld)
NEDERLAND : BETAALDE WERVERS
In Nederland (en bij ons ?) hebben de zgn. “Goede Doelen”, w.o. diverse natuur- en milieuorganisaties, het steeds moeilijker om collectanten te vinden en te houden. Er worden daarom via gespecialiseerde bureaus meer en meer gesalestrainde, betaalde studenten ingezet om mensen te verleiden tot een maandelijkse bijdrage aan het “Goede Doel” in kwestie. Die wervers verdienen er goed aan (ca. 100 €/dag) en het Doel weet zich zo verzekerd van voldoende nieuwe aanwas. De meeste mensen zien echter het onderscheid niet tussen onbezoldigde vrijwilligers en betaalde wervers. Die laatsten dragen bvb evengoed een hesje van Greenpeace of Natuurmonumenten, een organisatie die per jaar 500.000 € binnenhaalt – wat overigens maar bijna 1/3 is van de 1.600.000 € van Amnesty International… Ethisch ?
(De Telegraaf, 4 maart 2017)
NEDERLAND : DE STILLE BEVING – GRONINGEN ZAKT
Freek de Jonge noemt het het grootste naoorlogse schandaal. In de provincie Groningen veroorzaken de aardgasboringen van de NAM (Nederlandse Aardoliemaatschappij), Shell en ExxonMobile al jaren aardbevingen en ingestorte of zwaarbeschadigde boerderijen. Tot wanhoop van de gedupeerden proberen de directies van de verantwoordelijke maatschappijen er echter op een schandelijke manier mee weg te komen en ze worden daarbij gedekt door de (verkochte ?) politiekers die weer eens opzij kijken. Net voor de parlementsverkiezingen van 15 maart zond de NPO2-tv er op 4 maart een documentaire over uit van Piet Hein van der Hoek, die 24 videocamera’s twee jaar en 200.000 uren liet spenderen bij een van de getroffen hoevecomplexen : de 180 jaar oude kophalsromp-boerderij van het gezin Ubels – inmiddels ook tegen de vlakte gegaan. Een ontroerend document dat duidelijk maakt hoe en waarom burgers het vertrouwen verliezen in politiek, bestuurders en geldgraaiers…
NEDERLAND : MEGA-WINDMOLENPARK
Begin mei 2017 werd op 85 km uit de kust van Groningen het windmolenpark Gemini geopend. Het bestaat uit 2 velden van 34 km² met 150 molens en het is daarmee één van de grootste windmolenparken ter wereld. De molens gaan voor 785.000 huishoudens energie opwekken. Dankzij die molens moet de uitstoot van CO2 met 1,25 miljoen ton per jaar afnemen en komt Nederland dichter bij de afspraken van het Klimaatakkoord.
NEDERLAND : WADDENZEE PERMANENT ONDER WATER ?
Onderzoekers van het gereputeerde NIOZ (Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee) en van de al even befaamde Technische Universiteit Delft stellen dat de gevolgen van de gas- en zoutwinning in het Waddengebied serieus worden onderschat. Door die delfstofwinning zakt de bodem sneller dan normaal. En daarnaast is er ook het sneller smelten van de poolkappen. Het gevolg : de Waddenzee gaat sneller dan verwacht onder water komen te staan, ze gaat niet meer twee keer per dag droogvallen – met fatale gevolgen voor veel plant- en diersoorten.
NEDERLAND : N.A.M.
De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) boekte voor 2016 526 miljoen euro winst op de gaswinning in Nederland. Ze keerde 469 miljoen uit aan de grootaandeelhouders Esso en Shell. Naar de overheid ging 3 miljard en er was ook een voorziening van 495 miljoen voor herstel van aardbevingsschade…
NEDERLAND : AMELAND ENERGIENEUTRAAL
Het Waddeneiland Ameland heeft de ambitie om tegen 2020 energieneutraal te zijn. Op het vliegveld Ballum staan al 23.000 zonnepanelen met een piekopbrengst van 6MW, genoeg om 1500 huishoudens van stroom te voorzien. Er wordt afscheid genomen van aardgas en er wordt gewerkt aan een energienetwerk dat vraag en aanbod van duurzame energie voortdurend op elkaar afstemt.
(www.duurzaamameland.nl)
NEDERLAND : SABA PROBEERT HAAIEN TE REDDEN UIT DE KREEFTENFUIKEN
In de fuiken van de Saba’se kreeftenvissers komen te veel haaien aan een spijtig einde : tot 900 verpleegstershaaien per jaar. Er loopt nu een project om die bijvangst te beperken, m.m.v. de Saba Conservation Foundation en van het Yarari-zeereservaat. Een aantal vissers gaat fuiken gebruiken met een aangepaste ingang en de vangst van kreeften en haaien gaat ook beter gemonitord worden.
NEDERLAND : DEN BOSCH PROBEERT BAMBOE-VERKEERSBORDEN UIT
Bamboe is een milieuvriendelijk alternatief voor aluminium en het legt veel CO2 vast, meer dan sommige bomen. In ‘s-Hertogenbosch proberen ze daarom dit jaar 2017 verkeersborden van bamboe uit : de borden uit China zijn geschikt voor buiten, ze zijn geïmpregneerd tegen rot en schimmel en er zijn speciale stickers op geplakt zodat ze niet vervormen. Nagegaan wordt hoe ze reageren op zon, wind en regen.
NEDERLAND : GROOTSTE OVERDEKTE MANGROVE TER WERELD
Burgers’ Zoo te Arnhem opent begin juli 2017 3000 m² mangrove onder een koepel. Het project is geïnspireerd op de mangroves aan de kust van Belize in Centraal-Amerika, een gebied dat de Zoo al 28 jaar beschermt. Mangroves komen alleen voor aan kusten langs de evenaar, ze zijn een bijzonder ecosysteem.
NEDERLAND : VEESTAPEL MOET KRIMPEN
In Nederland wil de overheid dat melkveebedrijven minder fosfaat uitstoten. Door de groei van het aantal koeien neemt de mest natuurlijk toe en daar zit fosfaat in. Van volgend jaar af geldt 8,3 % korting op de aan de boeren toegekende “fosfaatrechten”. Twee derden van de melkveehouders zal maatregelen moeten nemen om aan de eisen te voldoen.
P.S. Dit klinkt goed, maar de realiteit is soms nog effe anders. In Nederland staan bvb 4 miljoen koeien, 12 miljoen varkens en tientallen miljoenen kippen. Niet voor de Nederlanders maar voor het buitenland en om de boeren rijk te maken, boeren die volop ook profiteren van de subsidies. Voor de miljarden kilo’s mest die ze veroorzaken moeten de belastingbetalers maar opdraaien en ook op het vlak van de mestverwerking wordt er raar met het belastinggeld omgesprongen. Zo promoten de partijen die de boeren genegen zijn (CU, CDA, VVD) tegenwoordig de mestvergisting : 2,5 miljard euro’s werden er al gespendeerd aan die stinkende en lawaaierige, ecologische nonsens (dixit prof.Lucas Reijnders, ecoloog en biochemicus) die opnieuw stikstof en fosfaat opleveren en maar weinig energie. De enige serieuze oplossing van het probleem ligt voor de hand : de veestapel drastisch verkleinen (zeker -25%), maar daar is alleen maar de D66-partij voor te vinden.
NEDERLAND : NOG DE KOEIEN/ FOSFAATLIMIET LEIDT TOT MELKPLAS
Van 2008 tot 2015 werd het melkquotum, het systeem waarmee de EU de melkprijs 30 jaar lang reguleerde, geleidelijk afgeschaft. Nu staan boeren niet bepaald bekend om zelfbeheersing en velen zijn ook niet vies van mest- e.a. fraude. Ze gingen dus ongeremd melken en ze breidden hun veestapel uit, met als gevolg meer mest en fosfaat en overschrijding van de Europese milieunormen. En Nederland had al een uitzonderingspositie met een “derogatie”-recht om meer mest op het land te brengen dan andere landen. Daarom werkte het ministerie van economische zaken dus een fosfaatreductieplan uit (cfr hierboven) en werden meer dan 100.000 koeien geslacht, 500 boeren sloten hun bedrijf. Zolang de nog actieve boeren voortaan binnen deze milieugrens blijven kunnen ze zoveel koeien houden en melk produceren als mogelijk. Maar nu blijkt dat die melkveehouders hun “fosfaatruimte” volledig benutten met volwassen koeien. Jongvee, dat geen melkinkomsten geeft laten ze in het buitenland opfokken. Het effect : een vergroot melkaanbod en afzetproblemen. En als de boeren de melkproductie per koe steeds verder opvoeren, gaat dat ook weer voor méér uitstoot van fosfaat zorgen …
(Trouw, 25 november 2017)
NEDERLAND : AMSTERDAMSE BUSSEN ALLE ELEKTRISCH IN 2020
Ondanks alle milieumoeite is de luchtkwaliteit er vorig jaar in Amsterdam niet beter op geworden, de verontreiniging door stikstofdioxide (N02) nam zelfs licht toe. De gemeente stelde begin 2017 een milieuzone in voor bestelwagens, touringcars, scooters en dgl. En per 2020 moet al het openbaar busvervoer uitstootvrij zijn. Er dient alleen nog gekozen te worden tussen 2 systemen : ofwel dat de bussen deels gebruik gaan maken van het tramnetwerk, dus een soort trolleysysteem; ofwel een systeem waarbij bussen stilstaand opladen, daarvoor moeten in de buurt van eindpunten van buslijnen laadstations worden aangelegd.
NEDERLAND : EN WEER DE VISARENDEN EN ZEEARENDEN VAN DE BIESBOSCH !
In dit vermaarde zoetwatergetijdengebied kan je nu spreken van nestelende visarenden. Vorig jaar nestelde er een paar in een zelfgebouwd (boom)nest en het bracht een jong groot. Dit jaar waren er twee paren succesvol. Het bekende boomnest in de Noordwaard (goed te zien van de openbare weg) bracht drie jongen voort, net als het stel dat een nest bouwde op de dwarsvleugel van de hoogspanningsmast in spaarbekken De Gijster. Ook daar kropen drie jongen uit het ei.
Naast broedde visarenden zij er ook zeearenden actief in de Biesbosch. Het koppel in de Dordtse Biesbosch bracht twee jongen voort, die regelmatig in de omgeving van de Tongplaat op het Eiland van Dordrecht worden gezien. Het paartje in de Brabantse Biesbosch kwam dit jaar niet tot broeden. (Ook de broedpoging op het riviereneiland Tiengemeten werd niet doorgezet)
P.S. Voor het Visarend-Event van zaterdag 9 september : zie rubriek Agenda en www.staatsbosbeheer.nl/activiteiten/biesbosch/visarend-event-in-de biesbosch
NIEUW-ZEELAND : WEER HONDERDEN GRIENDEN AANGESPOELD
In de nacht van 9 op 10 februari 2017 spoelden weer 416 grienden aan op het strand van het Farewell Split-vogelreservaat in de Golden Bay-regio (noordpunt zuidelijk eiland), 70 % was dood. En de dag daarop weer een groep,dat bracht het totaal op 650. Tientallen vrijwilligers proberen de dieren nat te houden en terug in zee te trekken zoveel ze kunnen. Zulke aanspoelingen gebeurden de laatste 10 jaar al 9 keer. Het ondiepe water en de getijden spelen hier zeker een rol bij, de grote dolfijnen geraken er niet meer weg.
NIGERIA : SHELL-INSTALLATIE BESTORMD
Honderden Nigerianen bestormden begin augustus in de Nigerdelta een installatie van Shell. De menigte drong binnen in het Belema Flow Station in de staat Rivers State. De activisten kloegen dat ze niet profiteren van de oliewinning in het gebied. Ze eisen banen en infrastructuur. Ook willen ze dat er een einde wordt gemaakt aan de olievervuiling in de regio.
NOORWEGEN : LOFOTEN GAAN TEN ONDER AAN EIGEN SCHOONHEID
De Noorse Lofoteneilanden liggen 200 km boven de poolcirkel, ze bestaan grotendeels uit granieten bergen die uit een blauwe zee omhoogreiken. National Geographic Traveler zette ze op nr.3 van de mooiste eilanden ter wereld. Er wonen 25.000 mensen en elke zomer worden die overspoeld door 1 miljoen bezoekers. Er zijn bovendien dagen dat er 2 of 3 cruiseschepen tegelijk aanmeren, met elk 3000 passagiers. De Lofoten hebben slechts beperkte toeristische accomodatie (hotelkamers die tot 200 € kosten, vissershutten ofte rorbuer, campings), maar in Noorwegen bestaat ook het allemansrecht : het gewoonterecht om particuliere grond te betreden om van de natuur te genieten en een tent op te zetten.Vele toeristen weten daar echter niet mee om te gaan, ze denken dat ze overal kunnen gaan en staan. Met groepen van tientallen bezetten ze de stranden met hun tenten en ze doen overal hun behoefte. Idem op zelfs de kerkhoven ! De smalle wegen naar voornoemde stranden staan links en rechts vol met auto’s en de wandelpaden naar die stranden veranderden in tientallen meters brede modderbanen…
Dierenleven en landschappen lijden onder de bezoekersstroom. Er ligt vaak dode otters op de weg (ze vissen in zee, slapen in holen in de bergen Orka’s die onder de kust op zalm en makreel jagen worden gehinderd door bootjes en waterscooters. Aan stranden waar tot een paar jaar geleden nog visdiefjes en noordse sternen broedden staan nu tenten en laten toeristen hun honden uit.
De lokale overheden lijken verlamd en de politie gaat in de zomer met vakantie, slechts nu en dan wordt er eens een parkeerboete uitgeschreven. Het enige initiatief van de burgemeesters is een investering van 4000 € in nieuwe verbodsborden.
En op de raad van een Amerikaanse toerisme-expert om ook hier quota in te voeren reageerde niemand.
PALESTINA/ISRAEL : YESH DIN KLAAGT PLUNDERING PALESTIJNSE STENEN AAN
Israel plundert jaarlijks tientallen miljoenen tonnen (!) steen uit de in 1967 bezette Jordaanse Westelijke Jordaanoever, tegenwoordig beschouwd als Palestina. Die illegale roof van natuurlijk bezit brengt elk jaar zowat 100 miljoen dollar op, het Israëlische staatsapparaat incasseert daarvan honderden miljoenen shekels (1 € = 4,2 ILS) aan toelatingen en royalties. En Israel is duidelijk van plan om de plundering de 30 komende jaren nog verder uit te breiden. Tegen de zoveelste verkrachting van de internationale wetten door de joodse Staat protesteerde de mensenrechtenorganisatie Yesh Din bij het Hoog Gerechtshof. Het Gerechtshof wees de petitie af…
(www.yesh-din.org)
(De Telegraaf, 16 september 2017)
POLEN : HOUTKAP IN BIALOWIEZA
Duizenden mensen demonstreerden op 25 juni tegen verdere houtkap in het woud van Bialowieza (op de grens van Polen en Wit-Rusland). Het is het laatste oerbos van Europa en tot een eeuw geleden jachtgebied van de tsaren toen Polen nog Russisch was. Natuur 2000 bezocht Bialowieza al driemaal. De tegenwoordige Poolse regering wil er de houtwinning verdrievoudigen, zogezegd om aantasting door de letterzetkever te bestrijden en terwille van de lokale bevolking (de machtspartij Recht en Rechtvaardigheid heeft de meeste supporters in Polen C, het tegenwoordige Oost-Polen). De situatie escaleert duidelijk : de Europese Commissie is een inbreukprocedure begonnen voor het schenden van de Vogel- en Habitatrichtlijn. Zij heeft het Europees Hof van Justitie gevraagd een kapverbod uit te vaardigen. Het brutaal doorduwen van de kapplannen kan er ook toe leiden dat de UNESCO de werelderfgoedstatus van het oerbos intrekt.
P.S. Op 20 november legde het Europees Hof Polen een dwangsom van 100.000 € per dag op als het niet stopt met kappen, rekening houdend met de omvang van de bosoperaties. Te vrezen valt dat dit op de nationalisten van Recht en Rechtvaardigheid (gesteund door 45% van de Polen) weinig indruk zal maken.
PORTUGAL : BOSBRANDEN JUNI 2017 EN DAARNA
De bosbranden in Portugal in juni en daarna komen ook ter sprake in de rubrieken Actualiteit en Milieu van deze Nieuwsbrief. Portugal staat vol met eucalyptusbomen, exoten die alle grondwater opzuigen en die de bodem uitputten, er onder groeit niets. Eucalyptus is erg brandbaar en wordt onder aanmoediging van de papierindustrie aangeplant voor snel geldgewin. Er is in Portugal geen enkel bosbeleid die naam waardig. Pyromanen worden amper beboet, brandweerlui hebben er belang bij dat het brandt en de overheid is ook hier laks en corrupt. Het ergste van al is de mentaliteit : koppig en van niets bewust. Ondanks de doden zal alles bij het oude blijven…
P.S. De EU stelde 45 miljoen euro ter beschikking voor het herstel van de junischade (40.000 ha, 64 doden, 150 gewonden). Tegen augustus waren er in Noord- en Midden-Portugal al 150.000 ha verbrand en werden 90 brandstichters opgepakt.
SPANJE : NATUURGEBIED COTO DONANA DROOGT UIT
Een groepje N2’ers bracht ooit tijdens een IUCN-congres te Madrid een bezoek aan het Coto Donana-natuurpark onder Sevilla en we vonden het er fantastisch : het gaat hier om een belangrijk foerageer- en, broedgebied voor o.m. trekvogels tussen Afrika en Europa en er leven 4000 diersoorten w.o. de zeldzame Iberische lynx. Sindsdien kende de Donana nogal wat problemen, zoals de doorbraak van een dam, waarbij 5 miljoen m³ zwaar giftig water het natuurgebied binnenstroomde en 30.000 kg dode vis geborgen moest worden. Vandaag wordt de Donana bedreigd door de heropstart van de Aznacollarmijn (die destijds de overstroming veroorzaakte) en door ondergrondse gasopslag door het bedrijf Gaz Natural, met 14 boorputten en 20 km pijpleidingen. Zo mogelijk nog erger zijn de aardbeitelers die 3000 ha aan de randen van het gebied bezetten : zij sloegen er m.d. 1000 illegale putten, terwijl de overheid toekeek en niets deed. Donana blijkt daardoor al voor 80% opgedroogd… Een petitie van het WWF aan de presidente van Andalusië werd ondertekend door 150.000 mensen. In juli 2017 vergadert het Werelderfgoedcomité van de UNESCO en dreigt de Donana als eerste Europees natuurgebied op de lijst van bedreigd erfgoed terecht te komen.
SPANJE : BOSBRANDEN IN DONANA
Na de bosbranden in Portugal werd op 25 juni ook (en eveneens aangestoken) bosbrand gemeld in Andalusië en meerbepaald in de Donana. Ook hier belemmeren warmte en wind het bluswerk van 200 brandweerlui. Tegen de 2000 mensen, veel toeristen, dienden geëvacueerd.
VIETNAM : MILIEUBLOGGER VOOR ZEVEN JAAR IN DE CEL
De Taiwanese staalproducent Formosa Plastics in de provincie Ha Tinh (ex-Zuid-Vietnam) loosde massaal giftige stoffen in zee, waardoor de Vietnamese kustlijn over 200 km vervuild geraakte en honderduizenden vissen stierven. De grootste milieuramp ooit in die streek. De milieubezorgde Nguyen Van Hoa (22) protesteerde er tegen op zijn blog. Gevolg : opgepakt door het communistische regime en na 2 uur proces voor zeven jaar naar de cel gestuurd wegens “propaganda tegen de staat”. Eerder kregen al tientallen andere bloggers gevangenisstraffen voor soortgelijke “vergrijpen”. De organisatie voor persvrijheid Reporters sans Frontières vroeg het Europees Parlement om een protest : zonder resultaat.
VLAANDEREN : HOEVEEL WINDMOLENS STAAN HIER EIGENLIJK ?
In het kader van de Pro-Kernergie-campagne van de N-VA sneerde de zelfverklaarde N-VA-energiespecialist Gryffroy in het Vlaamse Parlement naar de luttele 21 windturbines die er volgens hem in 2017 zouden bijgekomen zijn. De Standaard onderzocht dat en verklaarde het onwaar. Van de Vlaamse Windenergie Associatie vernam de krant dat er dit jaar 80 nieuwe turbines bijkwamen, goed voor 226 megawatt. Wanneer de Vlaamse overheid het groene energiebeleid handhaaft, inclusief de uitbreiding van de windcapaciteit à 226 megawatt per jaar), kan de doelstelling van het Belgisch energiepact 2030 (4200 megawatt) ongeveer gehaald worden. Het Vlaamse Energie Agentschap corrigeerde bovenstaande getallen enigzins : er kwamen 60-65 turbines bij die al elektriciteit produceren, goed voor een 200 megawatt – de gemiddelde capaciteit van een windturbine is vandaag wel tot 2,7 megawatt gestegen. Dat betekent hoe dan ook dat men op schema zit om tegen 2020 de doelstellingen van het windplan van de Vlaamse regering te halen.
(De Standaard, 22 december 2017)
VLAANDEREN : BIJNA 3000 TON ZWERFVUIL LANGS DE GEWEST- EN SNELWEGEN
In 2016 werd langs de Vlaamse gewest- en autosnelwegen 2955 ton zwerfvuil opgehaald. In het totaal investeerde Vlaanderen 5,2 miljoen euro in die ophaling. In vergelijking met vorige jaren wordt er minder opgehaald maar het kost meer. Minister van Mobiliteit Weyts (N-VA) heeft er geen verklaring voor. Wanneer eindelijk een zero-tolerantiebeleid voor sluikstorters, zoals Natuur 2000 het al decenniën geleden vroeg bij onze eerste snelwegen-bermactie ?
VLAANDEREN : INVOER VAN AFVAL
Vlaanderen voerde in 2016 eventjes 1,17 miljard (!) kilo afval in uit de hele wereld. Milieuminister Schauvliege vindt dat ok omdat de afvalindustrie 12.000 mensen aan de slag zou houden. Drie kwart van die afval werd verwerkt, een kwart werd verbrand of chemisch behandeld, minder dan 1% werd gestort : o.m. asbesthoudend materiaal uit Luxemburg…
(Het Laatste Nieuws, 8 juni 2017)
VLAANDEREN : GOLFSLAGENERGIE
Op 500 m voor de haven van Oostende bouwt de Duitse aannemersmaatschappij Nemos GmbH (Duisburg) een toren van 12 meter hoog met daaraan een drijvende boei. Door het op en neer gaan van de boei wordt er energie opgewekt. Het is de bedoeling om deze golfslagenergie later te combineren met windenergie. De mast van de windmolen kan dan als vaste poot van de constructie dienen.
VLAANDEREN : N-VA-MINISTER WEYTS HEEFT GEEN PROBLEEM MET KANKERSTOF
Acrylamide ofte 2-propeenamide (C3H5NO) is een stof die ontstaat bij de bruinverkleuring van een voedingsmiddel, wanneer zetmeelrijke producten als aardappelen en granen worden verhit boven 120 °C : het gaat vooral om koffie, chocolade, gefrituurde aardappelproducten (friet) en in mindere mate om brood, ontbijtgranen, crackers en chips. De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid EFSA vindt op basis van dierenstudies dat de inname van acrylamide via voeding risico geeft op kanker. Hoe langer en hoe heter iets wordt gebakken (zeker vanaf 170°C), hoe meer acrylamide er wordt aangemaakt. Dat gebeurt wanneer frieten tweemaal worden voor- en afgebakken zoals men dat doet in onze frietkoten. EU-Voedselveiligheids-commissaris Andriukaitis wil daarom de acrylamide uit ons voedsel halen, via bvb. blanchering van frieten voor ze naar de “frituristen” gaan. Maar dat leverde de EU een gloeiend protest op van de Vlaamse minister van Toerisme Ben Weyts (N-VA). Die oordeelt dat de EU-plannen onze frietcultuur in gevaar brengen… De N-VA leverde aan de huidige Vlaamse regering niet bepaald de meest sympathieke en milieubewuste beleidslieden, maar de arrogante Weyts, ook een notoire bomenhater, spant terzake toch wel de kroon. De volksgezondheid in het gedrang brengen om nog eens in de media te kunnen scoren, het geeft te denken. De frietkotuitbaters zijn overigens ook niet enthousiast, ze vinden dat ze met geblancheerde frieten teveel werk zouden krijgen.
(Zie ook http//goodfries.eu)
VLAANDEREN : WATERVERONTREINIGING
Onze rivieren bevatten veel te veel pesticiden, kwik en vlamvertragende stoffen. Metingen van de Universiteit Antwerpen en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (in opdracht van de Vlaamse Milieumaatschappij) in elf rivieren en kanalen wezen uit dat die schadelijke stoffen ook in te hoge concentraties voorkomen in het spierweefsel van vissoorten als baars en paling. Toch verorberen we jaarlijks 30 ton paling uit die rivieren. Terwijl het onverantwoord is om nog riviervis te eten. Van Nederlands onderzoek weten we nl. al dat het dioxinegehalte in het bloed van palingeters 10 x hoger ligt dan bij wie geen paling eet.
VLAANDEREN : THERMISCHE VERONTREINIGING SCHELDE
Een studie in Environmental Research Letters werpt dan weer licht op de thermische vervuiling van rivieren bij het verwerken van het opgewarmde koelwater van elektriciteitscentrales. Zo krijgt het volledige stroomgebied van de Schelde het hele jaar door te maken met een temperatuurstijging van meer dan 3 graden…
(Global thermal pollution of rivers from thermoelectric power plants, Environmental Research Letters, Volume 11, Number 10)
VLAANDEREN : HOMANS (N-VA) LAAT VLAAMSE AMBTENAREN HET VLIEGTUIG NEMEN NAAR PARIJS
Elke dag (in 2016 : 1245 keren) gedoogt ambtenarenministerin Homans dat 5 Vlaamse ambtenaren op een vliegtuig stappen naar het buitenland. Dat kost ons 682.000 €. Ze vliegen o.m. naar Rotterdam, Parijs, Londen, Luxemburg, Keulen, Frankfurt, Straatsburg : steden die perfect met de trein bereikbaar zijn. Er rijden vanuit Brussel meer treinen naar Parijs dan naar Genk en de trein is vaak sneller en goedkoper en sowieso beter voor het milieu : de CO2-uitstoot ligt per passagier voor een vliegtuig 20 x hoger dan bij de trein. In Nederland mogen ambtenaren daarom alleen op een vliegtuig stappen als de bestemming verder af ligt dan 6 uur sporen. In Vlaanderen werd daar in 2016 meer dan 80 keer geen rekening mee gehouden… Minister van Klimaat Joke Schauvliege (CD&V) vindt dat onze ambtenaren het voorbeeld moeten geven inzake klimaatbekommernis, maar de verantwoordelijke minister van ambtenarenzaken, de omstreden en verbeten Liesbet Homans (N-VA) wil daar gewoon niet van weten. Hoe milieubewust is de N-VA eigenlijk ? Schauvliege gaat nu in een nieuw klimaatbeleidsplan een passage openen met richtlijnen voor ambtenaren…
VSA : TRUMP vs MILIEU
Na de benoeming van milieuvijandelijke topfunctionarissen en het terugdraaien van vroegere beslissingen m.b.t. schadelijke pijpleidingen wil president Trump het budget van het EPA (Environmental Protection Agency) met 25% verminderen en 3000 banen schrappen. Vooral het programma om de Grote Meren te beschermen wordt zwaar getroffen : van de 300 miljoen om het water schoon te maken blijft maar 10 miljoen over. Het project om dieseluitstoot terug te dringen wordt helemaal vergeten.
WALLONIË : DE WOLF IS TERUG
De Waalse minister van natuur René Collin heeft een netwerk van ambtenaren, wetenschappers en natuurbeschermers opgericht om wolven te observeren en gegevens over die observaties te verzamelen. Recentelijk werden al 4 x aanwijzingen ontdekt die op een passage van een wolf in Wallonië duiden.
(reseauloup.be)
ZIMBABWE : JONGE OLIFANTEN NAAR CHINA
Op 18 april 1980 werd Zuid-Rhodesië Zimbabwe en kwamen daar mits de nodige intimidaties aan de macht de beruchte “revolutionairen” Robert Mugabe en zijn minister van veiligheid, “krokodil” Emmerson Mnangagwa – sedert november 2017 de nieuwe president. Hun Fifth Brigade vermoordde meteen 20.000 mensen in Matabeleland en ze negeerden even vlot de raad die ze ook anno 1980 kregen van de wijze man van Tanzania, Julius Nyerere : “You have inherited a jewel in Africa, don’t tarnish it”. Het ooit welvarende land is vandaag failliet en zelfs de natuur wordt er leeggeplunderd. Het belangrijkste natuurgebied, het Hwange National Park (het Wankie National Park van de Rhodesiërs, gesticht in 1928) lijdt al jaren onder het illegaal doden van olifanten : in oktober 2013 alleen bvb 103, na vergiftiging van hun waterholes. Maar tegenwoordig worden er ook regelmatig jonge olifanten in opdracht van de overheid gevangen en verkocht aan Chinese zoos. Dat kan, ondanks het bestaan van de CITES, het internationaal verdrag over de handel in bedreigde soorten. De CITES probeert wel een oog te houden op bvb de ivoorhandel, maar de reglementering en de controle op de handel in levende olifanten laat te wensen over. Er zouden momenteel 537 Afrikaanse olifanten in gevangenschap worden gehouden (467 in zoos en 70 in circussen) en 400 Aziatische. De CITES eist dat die gevangenschap “geëigend en aanvaardbaar” is en dat de verkoop van de olifanten de bescherming ervan in hun land van herkomst dient. Zelfs voor Zimbabwaanse inspecteurs bleek dat in China niet het geval, maar de verantwoordelijke minister in Harare wuifde hun bezwaren weg. Het olifantengeld was duidelijk bestemd voor de zakken van de machthebbers…
(Journal Franz Weber, octobre-décembre 2017)
ZUIDPOOL : 5,9 MILJOEN PINGUÏNS
Uit een nieuwe studie van Australische, Franse en Japanse wetenschappers blijkt dat er op de oostelijke Zuidpool miljoenen meer Adeliepinguïns leven dan tot nu toe aangenomen werd : 5,9 miljoen.p.v. 2,3. Bij die eerste schatting werd vooral gelet op broedparen, maar niet alle pinguïns blijven in de buurt van de nesten. De vogels krijgen niet allemaal elk jaar jongen, de niet-broedende vogels trekken erop uit om voedsel te zoeken op zee en daardoor zijn ze lastig te tellen. By the way : tijdens het broedseizoen verorberen de pinguïns van Oost-Antarctica eventjes 193.500 ton krill en 18.800 ton vis.
Bron : dr.Louise Emmerson, Australian Antartcic Division (AAD), 15 maart 2017.
ZWITSERLAND : AQUATIS
Aan de Route de Berne 144 te 1010 Lausanne-Vennes (Metro M2, arrêt Vennes) opende op 21 oktober het grootste zoetwateraquarium van Europa : 2 miljoen liter water, 20 ecosystemen, 46 aquaria/vivaria/terraria, 100 reptielen, 10.000 vissen van 5 continenten. Je kan er een trip maken langs de Rhône van de Alpen tot de Camargue. En een 2 verdiepingen hoge serre van 533 m² is gewijd aan het Amazone-regenwoud, incl. arapainas en piranhas.
(www.aquatis.ch)