TIJDSCHRIFTEN
DE SCHARRELAAR, VOGELTIJDSCHRIFT VOOR LEZERS, 2019/1.
Diverse auteurs. Uitg. Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen , 2019 : 136 blz. Prijs 14,95 €. ISBN 9789045 038285.
Bijdragen van vooral Nederlandse natuur/vogelschrijvers zoals Koos van Zomeren, maar evengoed van bvb Redmond O’Hanlon . Ook een prijsvraag : vertaal The Owl and the Pussy-Cat van vogeltekenaar, landschapsschilder en nonsensverzer Edward Lear. De beste vertaling krijgt de vogelserie van Atlas Contact cadeau !
DE SCHARRELAAR, 2019/2.
Diverse auteurs. Uitg.Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2019 : 136 blz. Prijs 14,95 €. ISBN 9789045 040387.
Weer interessante artikels voor een nieuw leven met De Scharrelaar. O.m. van bekende vogelschrijvers maar niet perse over vogels. Hoewel. Romanschrijver Stefan Brijs publiceert in 2020 een logboek over ‘zijn’ natuur in Extremadura en daar kan hij dan ook hier over schrijven (Symfonie voor de Kraanvogel). Wageningenbioloog en ganzenspecialist Barwolt Ebbinge rapporteert over het rattenloze eiland Nolsoy (Faeröer) en de grootste kolonie van de hele wereld van het stormvogeltje. NRC-redacteur Kester Freriks werkt aan een monografie over de ooievaar en zo … Koos Dijksterhuis, o.m. natuurcolumnist van Trouw, stipt merkwaardige “vogelfouten” aan in bekende fictieboeken. Vroege vogels-boekenbespreker Alexander Reeuwijk maakte naam met zijn boeken over Darwin en Wallace en hij schrijft over een dag tussen de paradijsvogelbalgen in Tring. Muzikant en schrijver en bioloog Ernst Jansz klimt van in zijn jonge jaren in torenvalknestbomen en wil daar wat over vertellen. En dan is er ornitholoog Rob Bijlsma, een van Nederlands beste roofvogelkenners, over de verstoring van een fluiternest door onnadenkende wandelaars en over vluchtafstanden. Tussendoor heeft Marja Vuijsje het nog over de communistische partijtijger Rosa Luxemburg die anno 1917 in haar gevangenis in het Duitse Wronke (nu ligt dat stadje midden in Polen) voor haar koolmezen zingt. Om maar 8 van de 15 bijdragen te noemen. De vertalingsprijsvraag in nummer één werd terecht gewonnen door Jelle Reumer en nu legt de redactie een nieuw gedicht ter vertaling voor : The Pettichap’s Nest van John Clare, over het nest van de tjiftjaf. De Scharrelaar wordt toch echt een hebbeding voor vogelliefhebbende lezers.
P.S. Op de achterflap wordt er reclame gemaakt voor “Weideland, Een Jaar uit het Leven van een Engels Veld” door John Lewis-Stempel, de beste Britse natuurschrijver van het moment volgens The Times.
BOEKEN VAN HET JAAR 2019 :
LIBELLEN VAN NEDERLAND : FOTOGIDS MET 71 SOORTEN EN DETERMINATIESLEUTEL
Zie hieronder (Insecten).
HANDBOOK OF THE MAMMALS OF THE WORLD, 9.BATS
Zie hieronder (Zoogdieren : Vleermuizen).
TWEE BUITENGEWONE BOEKEN :
DE GESCHIEDENIS VAN NEDERLAND IN 100 KAARTEN
Marieke van Delft en Reinder Storm. Uitg.Lannoo, Tielt; Koninklijke Bibliotheek, Amsterdam en Allard Pierson UvA, Amsterdam, 2019 : 400 blz. Prijs 79 €. ISBN 978401459075. NUR 688.
Peter Vandermeersch heeft het in de inleiding over een universum dat zich ontvouwt via kaarten : beginnend bij zijn ontdekking van 1:25.000-stafkaarten in zijn kinderjaren. Zo gaat het ook bij vele natuurmensen die stafkaarten nodig hebben voor hun natuurexploraties. Een fascinatie voor andere kaarten is dan nooit ver. Vandermeersch wijst op de esthetiek, de verhalen die kaarten vertellen en het inzicht dat ze geven in gebeurtenissen. Ze bevredigen de menselijke nieuwgierigheid en ze zijn onze ogen op de wereld en op onze geschiedenis.
Dat alles speelt zeker als je een massa geografische en historische kaarten gebundeld krijgt in een boek als dit. De titel is voor een gedeelte wel misleidend : zowat 1/4 van de kaarten en de bijbehorende uitvoerige commentaar gaat ook over de Zuidelijke Nederlanden, over ons dus. En daarnaast zijn er veel issues die ons als zuiderlingen en/of natuurliefhebbers evengoed direct kunnen interesseren : Zeeland en Zeeuws-Vlaanderen, Brabant, Bergen op Zoom, Texel, het Muiderslot, de Veluwe, de Afsluitdijk, de Doodendraad (Grenzzaun Aachen-Antwerpen), de Atlantikwall. Verder vind je ook kaarten over vroegere Nederlandse gebieden in de rest van de wereld : Nieuw Amsterdam (nu New York), Curaçao, Deshima (Nagasaki), Suriname, Java. Alleen Zuid-Afrika ontbreekt…
P.S. De gepresenteerde kaarten komen vnl. uit de collecties van de KB (Nederlandse Koninklijke Bib : www.kb.nl) en van de Universiteit van Amsterdam (www.allardpierson.nl). Je kan ze o.m. terugvinden op websites als Delpher en het Geheugen van Nederland van de KB.
HISTORIA NATURALIS : GESCHIEDENIS VAN DE KRUIDENGENEESKUNDE
Marcel De Cleene. Uitg. Sterck & De Vreese, Gorredijk, 2019 : 687 blz. Prijs 49.90 €. ISBN 9789056155117. NUR 428.
De eerste Historia Naturalis (een encyclopedie van 37 boeken) werd vanaf het jaar 77 geschreven door Plinius de Oudere, we leren van hem wat men in de oudheid wist van de werking van kruiden. Bij ons was daar ook altijd belangstelling voor, getuige hiervan de Herbarijs (1351), Den Herbarius in Dyetische (1500), het Kruydtboek van Lobelius (1581), het Cruydtboek van Rembert Dodoens (1554), enz. tot en met de immense Flora Batava waar van 1800 tot 1934 aan gewerkt werd, o.m. door dr. Frederik van Eeden (De kleine Johannes) . De Cleene is oud-prof Plantenfysiologie van de UG en bij natuurmensen bekend door werken als De Plantencode (2008) en diverse gidsen van giftige planten. In dit indrukwekkende boek komen 100 inheemse planten prachtig geïllustreerd aan bod met degelijke info over de geneeskrachtige en andere toepassingen door de eeuwen tot op heden, inclusief historische overzichtstabellen voor elke plant.
BIOLOGIE
BIOLOGIE : WERK- EN KLEURBOEK VOOR ZELFSTUDIE
René Fester Kratz. Oorspr titel The Biology Student’s Self-test Coloring Book. Uitg. Ned.editie Librero, Kerkdriel, 2019 : 192 blz. Prijs 12,95 €. ISBN 9789463592659.
Ik zag dit boek staan in de boekhandel en het lijkt me wel de moeite waard om het te signaleren aan de lezers van deze boekenrubriek, het is ook nog betaalbaar. Met biologische kennis waardeer je de natuur meer en krijg je een betere grip op complexe kwesties als biodiversiteit en klimaatverandering. Via door de computer gemaakte lijntekeningen (15 hoofdstukken) gaat het over de belangrijkste onderdelen van de biologie : van cellen en DNA tot ecologie en evolutie. Het geeft een inleiding tot de belangrijkste groepen organismen en de belangrijkste principes van de fysiologie van planten en dieren. Het omvat ook een overzicht van de anatomie en fysiologie van de mens. Door het inkleuren onthoud je de vorm en de ligging van structuren en kun je ze later beter visualiseren. Terwijl je kleurt is er ruimte genoeg om je kennis te testen, de antwoorden staan onderaan elke bladzijde. In het hoofdstuk Celstructuren kan je je kennis over bvb de celmembraan, de nucleus, mitochondriën en chloroplasten nog eens opfrissen. Ook mitose en meiose komen natuurlijk aan bod, de bouw en werking van planten en dieren enz. enz. Een voorbeeld uit het hoofdstuk Evolutie : de homologie van de bouw van de voorste ledematen bij verschillende diergroepen. Je vergelijkt er opperarmbeen, spaakbeen, wortelbeentjes, middenbeentjes en kootjes bij mens, kat, paard, vleermuis, vogel, walvis. Of uit het hoofdstuk Ecologie : de zeestromen. Je ziet o.m. de Noord-Pacifische gyre, de Noord-Atlantische, de Zuid-Pacifische, de Zuid-Atlantische, de Indische Oceaangryre.
Vroeger ook gepubliceerd door Librero b.v. :
HET BIOLOGIEBOEK : VAN DE OORSPRONG VAN HET LEVEN TOT EPIGENETICA, 250 MIJLPALEN IN DE GESCHIEDENIS VAN DE BIOLOGIE
Michael C. Gerald & Gloria E. Gerald. Oorspr.titel The Biology Book. Uitg. Ned. editie Librero, Kerkdriel, 2017 : 528 blz. Prijs 19.95 €. ISBN 9789089986023.
Een chronologische reis langs 250 van de belangrijkste mijlpalen uit de biologische wetenschap, van zowat 4 miljard jaar geleden tot heden. Ook de nodige aandacht voor de wetenschappers en andere personen die daarbij een rol speelden : van Aristoteles over Harvey, Darwin, Claude Bernard, Rachel Carson tot Francis Crick.
NATUUR
BIODIVERSITEIT
KANTELPUNT : HOE DE GROOTSTE BINNENZEE OP AARDE ZIJN BIODIVERSITEIT VERLOOR
Salomon Kroonenberg. Uitg. Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2019 : 216 blz. Prijs 21.99 €. ISBN 9789045037295. NUR 930/907.
Vijftien jonge biologen en geologen van een Europees carrière-project “Opkomst en ondergang van de biodiversiteit in de regio Zwarte Zee-Kaspische Zee (PRIDE)” onderzochten een boorkern uit de Kaspische Zee, een gesloten ecosysteem met een eigen evolutie. De oorspronkelijke schelpdieren , onderaan, waren in de bovenste meter helemaal verdrongen door soorten die helemaal niet thuishoren in die afgesloten zee. De grens is haarscherp en valt samen met het begin van de twintigste eeuw. De oorspronkelijke biodiversiteit lijkt verdwenen. Een dramatische omslag in het ecosysteem, een tipping point of kantelpunt. Waarom ? De overbevissing van de steur, de zeespiegelveranderingen, de nieuwe waterweg tussen de Kaspische Zee en de Zwarte Zee ? Ook raar : één soort, de zebramossel (Dreissena polymorfa) is uit de Kaspische Zee ‘ontsnapt’ en heeft zich genesteld in alle waterwegen van Europa en Noord-Amerika. De kantelpunten in de biodiversiteit van de Kaspische Zee blijken overigens model te staan voor die van de hele aarde, in de laatste miljoenen jaren. Kroonenberg is goed thuis in zeespiegelveranderingen (zie zijn boek Spiegelzee : de zeespiegelgeschiedenis van de mens, rubriek Boeken van onze Nieuwsbrief 2017) en mocht de adviesraad van het project voorzitten, hij schreef er dan maar ineens een interessant boekje over. Hij gaat ook even in op de vraag of er moet ingegrepen worden om de Pontokaspische fauna te beschermen…
ALGEMEEN
DE TUINJUNGLE : TUINIEREN OM DE WERELD TE REDDEN
Dave Goulson. Oorspr.titel The Jungle Garden or Gardening to Save the Planet. Uitg. Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2019 : 304 blz. Prijs 24.99 €. ISBN 9789045039343.NUR 410/922.
De in Groot-Brittannië erg bekende bioloog en TV-presentator Chris Packham zei eens : ik lig liever tien minuten op mijn buik naar een pissebed te kijken dan een uur naar een flitsend tv-programma over leeuwen in de Serengeti. Dit boek gaat over de wilde natuur pal onder onze neus, in onze tuinen en parken, in de kieren van stoepen en in de grond onder onze voeten. Een fascinerende en ondergewaardeerde wereld.
GEROEZEMOES IN HET GRAS
Dave Goulson. Oorspr.titel A Buzz in the Meadow. Uitg. Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 7de druk augustus 2019 : 304 blz. Prijs 17.50 €. ISBN 9789046707302. NUR 922.
De populaire bioprof en vlotte schrijver Goulson (specialisatie hommels) kocht zich in 2003 een boerderij in de Franse Charente met 13 ha landbouwgrond. Hij maakte van dat alles een paradijs voor insecten en kleine dieren die in en om het huis leven : hommels, vlinders, libellen, watersalamanders, woelmuizen, vleermuizen… Zijn boek geeft een rondleiding met uitleg over allerlei onderzoek en over de connecties : tussen de levens van de velddieren en met die van de wilde bloemen. En roept op om die verscheidenheid te koesteren. Goulson pleit ook voor natuurlijk tuinieren, met respect voor inheemse bloemensoorten en met afwijzing van exoten en uitheemse planten. Koop bij lokale kwekers en niet langer bij tuincentra…
BIOTOPEN
HOOGVEEN : LANDSCHAPSECOLOGIE, BEHOUD-BEHEER-HERSTEL
Red. André Janssen & Ab Grootjans. Uitg. Noordboek Natuur , Gorredijk, 2019 : 392 blz. Prijs 49. 90 €. ISBN 9789056155520. NUR 940.
(Bespreking volgt)
ASTRONOMIE
HET BOEK VAN DE MAAN : ALLES OVER ONZE NAASTE BUUR
Maggie Aderin-Pacock. Oorspr.titel Book of the Moon. A Guide to Our Closest Neighbour. Uitg. Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2019 : 234 blz. Prijs 21.99 €. ISBN 9789045040103. NUR 410/600/910.
Als je een goed boek over de maan zoekt : hier is het. Govert Schilling beaamt dat. Om zo’n boek te schrijven moet je natuurlijk gek van de maan zijn. Dat was Patrick Moore, de bezieler van het legendarische BBC-tv-programma The Sky at Night en schrijver van A Guide to the Moon (1953). En dat is ook zijn opvolgster, ruimtewetenschapper en vandaagse presentatrice. Plus schrijfster van dit boek. Ze geeft basiskennis over de maan, vertelt over de maan in onze cultuur (wat is dat met die botinkepingen van 30.000 v.C, hoe kwam Jan van Eyck al in 1420 aan genoeg kennis om details van de maria en de hooglanden in zijn schilderijen weer te geven ?) en dan gaat ze in op de maan nu (de maan met het blote oog, met een verrekijker, met een telescoop, de maanmissies …) en de maan in de toekomst : de zeldzame aardmetalen daar zijn gewild, het is de ideale locatie voor zonnepanelen, al van na WO2 bestaan er plannen voor een maanbasis c.q. een buitenpost ter verkenning van het zonnestelsel en misschien nog meer. Dit alles hopelijk in een geest van vrede…
DE ZAAK ZONNESTELSEL : WAT ER GEBEURDE MET DE ZON EN DE PLANETEN
Martijn van Calmthout/Simon Portegies Zwart. Uitg. Lias, Utrecht, 2019 : 192 blz. Prijs 19.99 €. ISBN 9789088031014. NUR 917.
Waar komt de zon vandaan ? Wie goed kijkt ziet overal sporen van een gewelddadig verleden, ons zonnestelsel is niet altijd een stabiele omgeving geweest : integendeel.
INSECTEN
LIBELLEN VAN NEDERLAND : FOTOGIDS MET 71 SOORTEN EN DETERMINATIESLEUTEL.
Jan Katsman. Eigen uitgave Jan Katsman, Leersum, 2019 : 164 blz. Prijs 17.50 €. ISBN 9789082667417.
Katsman fotografeert landschappen, vogels, vlinders en libellen. Hij inventariseert ook vlinders en libellen voor Staatsbosbeheer en de Vlinderstichting. In maart 2019 presenteerde hij zijn nieuwe boek op de studiedag van de Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie. in deze fotogids staan een determinatiesleutel en foto’s van 71 soorten libellen die in Nederland zijn waargenomen of binnenkort worden verwacht. Bij die soorten staat info over de vliegtijd, de voortplanting en waar ze vooral voorkomen. Bij sterk op elkaar lijkende soorten staan de verschillen aangegeven. Wat dit boek buiten de ‘gewone’ libellengidsen tilt zijn de echt verbluffende foto’s : zo precies als tekeningen, maar met de sterkte en de magie van de realiteit. Je merkt dat die allemaal zorgvuldig op de ‘veldkenmerken’ zijn uitgekozen door een libellenkenner die tegelijk een groot natuurfotograaf is. . Ik moest denken aan het boek The Dragonflies of Great Britain and Ireland van Cyril O.Hammond uit 1977 (Curwen Books) dat we in onze bib hebben : enlarged illustrations of all the Britisdh species in colour. In mijn ogen bijzonder om zijn tekeningen. Maar het boek van Katsman leeft 10 x meer en het is even precies. Sla het blind open op bvb de Zwarte heidelibel (Sympetrum danae), die we kennen van de Kalmthoutse Heide : je ziet direct een foto met de gele vlekjes en de zwarte banden op de zijkant van het borststuk. Echt een hulp bij de determinatie. Libellenfreaks, hier krijg je nog eens waar voor je geld…
VELDGIDS KEVERS VAN EUROPA : RUIM 800 SOORTEN UIT EUROPA/DETERMINATIE/VELDKENMERKEN
Vincent Albouy/Denis Richard. Oorspr.titel Guide des coléoptères d’Europe. Uitg. KNNV Uitgeverij, Zeist, 2019 : 400 blz. Prijs 37,95 €. ISBN 9789050116664.NUR 432.
Met bijna 400.000 soorten zijn kevers de grootste groep van levende organismen, goed voor een kwart van het gehele dierenrijk. Deze gids beschrijft 778 meest algemene van de 15.000 Europese soorten : 291 waren al bekend aan Linnaeus. De gepresenteerde soorten werden geselecteerd om hun representativiteit en hun historisch of biologisch belang. Je krijgt tips voor determinatie en info over ecologie en voorkomen (verspreiding).
VELDGIDS MIEREN VAN EUROPA : ALLE MEER DAN 400 SOORTEN VAN WEST-EUROPA/DETERMINATIE/VELDKENMERKEN
Claude Lebas, Christophe Galkowski, Rumsais Blatrix, Phimippe Wegnez. Oorspr.titel Fourmis d’Europe occidentale. Uitg. KNNV Uitgeverij, Zeist, 2019 : 415 blz. Prijs 39,95 €. ISBN 9789050116268. NUR 432.
Doel : zowel de beginnende als gevorderde mierengeïnteresseerde een overzicht van alle in West-Europa aanwezige mierensoorten in een vereenvoudigde vorm presenteren. Europa telt meer dan 480 inheemse soorten (op meer dan 13.000 mierensoorten wereldwijd en op 1 miljoen thans bekende insectensoorten). Na een uitgebreide inleiding twee identificatiesleutels die tot een acceptabele determinatie moeten kunnen leiden : voor in het veld en voor de werksters. Verder 300 blz ‘Soort(groep)beschrijvingen’ : taxonomie, verspreiding, mogelijke verwarring met andere soorten, habitat en biologie. Goede foto’s (600).
VOGELS
DE SLIMSTE VOGELGIDS : ALLE 192 BROEDVOGELS VAN BELGIë EN NEDERLAND
Jan Rodts. Uitg. Houtekiet, Antwerpen, 2019 : 443 blz. Prijs 29.99 €. ISBN 9789089247490. NUR 411.
Rodts startte zijn ‘vogelcarrière’ als Wase assistent van wijlen Roger Arnhem, die van het Coördinatiecomité voor de Bescherming van Vogels (CCBV) het Verbond voor de Bescherming van de Vogels (KBVBV) maakte. Hij is nu directeur van Vogelbescherming Vlaanderen. Dat leverde hem via contact met het fotoagentschap Buiten-Beeld weet van goede vogelfotografen op en daar profiteert deze vogelgids van. De auteur presenteert er 192 regelmatige broedvogelsoorten ( = sinds 1900 in minstens 10 aaneengesloten jaren met zekerheid broeden) in. Maar niet op de eerste de beste of op de traditionele manier. De vogels worden ingedeeld volgens lichaamsgroootte en het boek zelf dan weer in 5 delen : 1. van goudhaan tot koolmees, 2. van koolmees tot merel, 3.van merel tot houtduif, 4.van houtduif tot wilde eend, 5.van wilde eend tot knobbelzwaan. Eens je daaraan gewend bent kom je uit op de specifieke informatie en vooral op de echt goede foto’s met handige aanwijsstreepjes. Voor beginnende vogelkijkers de beste gids die ik ken, maar hij is ook perfect bruikbaar voor een gevorderde vogelaar …
DE BERGEEND
Albert Beinema. Uitg. Atlas Contact , Amsterdam/Antwerpen , 2019 : 176 blz. Prijs 24.99 €. ISBN 9789045039428. NUR 435.
Beinema schreef voor deze Vogelserie ook de monografie De Grutto, bekroond met de Jan Wolkers Prijs voor het beste natuurboek. In dit boek schrijft hij vol liefde en in detail over een iconische vogel die in heel Europa een gestage aantalstoename kent dank zij een betere bescherming : de toplanden Groot-Brittannië, Zweden en Nederland huisvesten elk zo’n 9000-11000 paren op een totale Europese populatie van ca .50.000 paren. De auteur weet er wat van door o.m. een jaar bergeenden kijken op Schiermonnikoog als bio-afstudeeronderwerp aan de Rijksuniversiteit Groningen, maar hij kent ook het werk van anderen, cfr. de literatuurlijst (met als uitschieter The Shelduck van Ian Patterson).
ROOFVOGELGIDS : HERKENNING LEEFWIJZE GELUIDEN
Lars Gejl. Oorspr.titel Rovfugleguiden. Uitg. Noordboek, Gorredijk, 2019 : 304 blz. Prijs 32.50 €. ISBN 9789056155483. NUR 435.
Een vernieuwende gids die iedere liefhebber alle 40 Europese roofvogelsoorten op naam wil helpen brengen staat er op de achterzijde. Een wow-boek, o.m. door een massa nieuwe vaak unieke topfoto’s en door de manier waarop die uitgespeeld worden. Neem bvb de vergelijkingsplaten (incl pijlaanwijzingen) met foto’s van de adulte en juveniele m/v-vogels in de vlucht. Of de Lookalikes-platen. Verder alle gebruikelijke info over kenmerken, leven, verspreiding en QR-codes voor de geluiden. Loont zijn prijs !
HET WINTERKONINKJE : EEN BIOGRAFIE
Stephen Moss. Oorspr.titel : The Wren, A Biography. Uitg. Ambo Anthos, Amsterdam, 2019 : 210 blz. Prijs 20.99 €. ISBN 978902634799.
Een natuur- en vogelschrijver en BBC-producer over een interessant, algemeen voorkomend maar (hoewel luidzingend) veel over het hoofd gezien tenger en zeer beweeglijk vogeltje met zijn karakteristiek staartje. Veel info, bvb over het nogal omslachtig ‘nestgedrag’ van het nochtans polygame mannetje : tot in het poëtische toe, alle gedichten werden wel vertaald.
(Stephen Moss publiceerde in 2018 ook een biografie van het roodborstje, bij dezelfde uitgeverij)
ZOOGDIEREN
VELDGIDS EUROPESE ZOOGDIEREN
Peter Twisk, Annemarie van Diepenbeek, Jan Piet Bekker. Uitg. KNNV Uitgeverij, Zeist, 4de druk 2019. Prijs 34.95 €. ISBN 9789050116879. NUR 436.
Deze druk is identiek aan de eerste uit 2010, kost wel 2 € meer…
Twisk & Co : niet de eersten de besten ! Voor alle zoogdieren van Europa tot aan de oostgrens van de EU. De gebruikelijke inleiding, dan de soortbesprekingen met goede tekst, tekeningen, foto’s (Rollin Verlinde !). Neem de orde Vleermuizen.Na een inleiding 13 blz Herkenning, dan 6 blz Schedels, dan een 30-tal blz beschrijvingen per soort met gegevens over herkenning, habitat, leefwijze, geluiden (o.m. op detector), waarnemen en verspreidingskaartje.
ZOOGDIEREN : VLEERMUIZEN
HANDBOOK OF THE MAMMALS OF THE WORLD, 9 : BATS
Don E. Wilson, Russell.A. Mittermeier. Uitg. Lynx Edicions, Bellaterra (Barcelona), 2019 : 1008 blz, gewicht 4 kg ! Prijs 160 €. ISBN 9788416728190.
Hét vleermuizenboek van deze jaren voor iedereen die zowat alles wil weten over de vleren op alle wereldcontinenten (alleen op Antarctica zitten er geen). Het beste laatst, dit monumentale deel 9 over vleermuizen van een monumentaal, in 2009 gestarte ‘Handbook : over de 21 erkende vleermuizenfamilies en de ca.1400 vandaag bekende soorten (400 meer dan in 2000, 1/4 van de bekende zoogdierensoorten). Het komt op tijd, nu de belangstelling voor deze fascinerende, gespecialiseerde en ecologisch zo belangrijke beesten bijna met de dag toeneemt. Ook omdat de kennis van de relaties tussen de soorten door ‘moleculair’ werk sedert het begin van deze eeuw veel verder begint te reiken dan de traditionele oude indeling, o.m. in de twee subordes Macrochiroptera en Microchiroptera. Dit boek heeft het dus over Yinpterochiroptera (de eerste 7 behandelde families) en Yangochiroptera (de volgende 14). De auteurs moesten om praktische redenen 1200 blz aan weerhouden tekst comprimeren tot ca.1000, maar toch blijft de gegeven info uitvoerig. Elke familie wordt ingeleid met overigens buitengewoon geïllustreerde bladzijden en bladzijden gegevens over systematiek, morfologie, habitat, gewoonten, communicatie, voedsel, broeden, bewegingen en sociale organisatie, relaties met ‘humans’, beschermingssituatie. Zoek je op een soort zoals bvb ‘onze’ Franjestaart (Myotis nattereri, Natterer’s Myotis), nummer 489 van de familie Vespertilionidae , subfamilie Myotinae, dan vind je om te beginnen een verspreidingskaart en een verhaaltje over taxonomie en de verspreiding van de subsoorten, vervolgens een beschrijving en specifieke gegevens over habitat, food and feeding, breeding, activity patterns, movements/home range/social organization, status and conservation en tenslotte een beknopte redelijk recente bibliografie. Alles tegen een een heftige prijs, maar in dit geval toch zeker veel en volledige value for money…
P.S. Zowat 8100 referenties staan op een aparte CD-ROM.
NATUURGEBIEDEN
DE WADDEN : DE MOOISTE PLEKKEN/UNIEKE NATUURBELEVING/ALLE SEIZOENEN
Ruben Smit. Uitg. Noordboek, Gorredijk, 2019 : 160 blz. Prijs 17.90 €. ISBN 9789056155193. NUR 500/410.
“Een aanrader voor mensen die de Nederlandse Wadden nog niet heel goed kennen en die op zoek willen gaan naar unieke natuurervaringen” schrijft de auteur in de Inleiding. Smit is ecoloog en filmmaker/fotograaf. Zijn films WAD en De Nieuwe Wildernis (over de Oostvaardersplassen) werden bioscoopsuccessen. Als jonge jongen van zeven kwam hij eens tot zijn middel vast te zitten in een geul in het Texelse Sluftergebied en vanaf dat moment hebben de Wadden hem nooit meer losgelaten. In dit boek neemt hij je mee naar zijn favoriete hotspots op de eilanden en aan de Friese,Groningse en Noord-Hollandse waddenkust. Op ‘ons’ Schiermonnikoog zijn dat voor hem bvb Het Rif, Westerplas en -strand, De Balg. Goed informatief allemaal : kaartjes, beschrijvingen, wat fauna- en floragegevens en natuurlijk ook fotografietips. En overal spectaculaire foto’s die de weidsheid, de luchten, de geluiden, de natuurpracht van de Wadden gewoon uit het boek doen springen.
ROTTUMERPLAAT : VERBODEN EILAND IN DE WADDENZEE
Bartwolt Ebbinge. Uitg. Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2019 : 288 blz. Prijs 24.99 €. ISBN 9789045030197. NUR 320.
De kennis van de Nederlandse waddeneilanden beperkt zich in het beste geval tot TVTAS : Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland, Schiermonnikoog. Maar er zijn er meer : het onbekende Rottumeroog bvb en het meest oostelijk gelegen, ‘verboden’ Rottumerplaat, ‘Ploat’ voor ingewijden. Een zandplaat ontstaan op de plek waar 300 jaar eerder het centrum lag van Rottumeroog. Godfried Bomans en Jan Wolkers schreven boekjes over Plaat in de jaren 1970, na een heel verschillend ervaren verblijf van een week. Met Natuur 2000 waren we er ook enkele keren tijdens Waddenzee-vaarkampen, door de vriendelijke bemiddeling van onze betreurde vriend Jhr.van Weede van Dijkveld (Vught) bij de directie van Staatsbosbeheer. Maar voor de meeste natuurliefhebbers blijft Plaat helaas een verboden vogelparadijs. Van april tot augustus zitten er tegenwoordig vogelwachters in dienst van Staatsbosbeheer. Het was dan ook een buitenkansje voor bioloog en ganzenspecialist Ebbinge (hij schreef De Rotgans, het eerste deel van de Atlas/Contact Vogelserie) dat hij samen met zijn vrouw in die functie aangenomen werd. Hij bracht 435 dagen door op het eiland en in dit boek vertelt hij daar dus over : over het eiland, over de hoogwatertellingen, over veel ander gevogel. Je leeft het mee alsof je er zelf zit.
TERUG NAAR ROTTUMERPLAAT : VOGELWACHTERSDAGBOEK
Aaldrik Pot en Nicolette Branderhorst. Uitg. Kleine Uil, Groningen, 2019 : 240 blz. Prijs 29.95 €. ISBN 9789493170025.
‘Ploat’ ligt precies goed in de boekenmarkt deze tijden. Maar dit fraaie boek mag er ook gerust zijn. Pot en Branderhorst verbleven in 2019 evengoed een paar honderd dagen op het eiland als vogelwachters en hielden er een dagboek bij. Dat geeft een levendige indruk van hun dagelijks natuurstudie- en natuurbeschermingsleven daar (met speciale aandacht voor de scholeksters en hun bedenkelijk geringe broedsucces … ), tijdens hetwelk Pot prachtige foto’s wist te maken. Zelfs al lees je geen woord tekst, dan zijn die foto’s de aanschaf van het boek op zich waard. En dat lezen toch ook maar doen, al gaat het om best genietbare natuurverhalen en geen Wolkers- of Bomansproza…
MET DE ZON ALS KOMPAS : 6500 KILOMETER DOOR DE RUIGE NATUUR VAN ALASKA
Caroline Van Hemert. Oorspr.titel The Sun Is a Compass. A 4000-mile Journey into the Alaskan Wilds. UItg. Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2019 : 332 blz. Prijs 24.99 €. ISBN 9789045038704. NUR 508/410/713.
Een universiteits-ornithologe (snavelmisvormingen bij matkopmezen) ‘verdwijnt’ uit haar labo naar de diepste wildernis van Alaska om daar in nog bijna onontdekte oorden de natuur echt te beleven. : van walvissen tot grizzly’s tot de vogels van het noordpoolgebied…
BINNENHUISGROEN
HIPPE HUISPLANTEN
Lauren Camillieri + Sophie Kaplan. Oorspr.titel Leaf Supply. UItg. Fontaine Uitgevers, Amsterdam, 2019 : 256 blz. Prijs 32 €. ISBN 9789059569418. NUR 422.
Jonge mensen compenseren hun minimalistische huisaankleding de laatste tijd graag door kamerplanten en o.m. dat (ook luchtzuivering ?) zet die planten terug in de lift. Boeken als Urban Jungle (*), Indoor Green en dit boek spelen daar op in. Je krijgt hier de gebruikelijke inleidende praktische en nuttige raadgevingen (steek je vinger in de pot) en dan plantenideën/profielen : “bladplanten” (gatenplant, graslelie, flamingoplant), varens (Bostonvaren, Venushaar), palmen, (Kentia), philodendrons, ficussen, peperomia’s, begonia’s, succulenten (aloë), cactussen, ongewone planten (pannekoekenplant), luchtplanten (Spaans mos). Tussendoor moet je er wel onderbrekingen door 9 interviews met ‘plantenmensen’ van telkens ca 10 bladzijden bijnemen. Wat hun favoriete planten zijn enzo, je kan er soms nog iets van opsteken…
(*) Urban Jungle, Inspiratie voor een huis vol groen. Igor Josifovic/Judith de Graaff. Uitg. Fontaine Uitgevers, 2017
BOUWKUNDIG ERFGOED
Sedert het Europees Monumentenjaar 1975 (M75) en onze actie om Fort Oelegem als monument geklasseerd te krijgen is binnen Natuur 2000 de belangstelling voor het bouwkundig erfgoed in grote mate gestegen. Getuige daarvan o.m. onze jaarlijkse kastelenexcursie i.s.m. de VAKB…
DE MOOISTE KASTELEN EN VOORNAME HUIZEN VAN NOORD-BRABANT
Wies van Leeuwen (tekst), Marc Bolsius (fotografie). Uitg. WBOOKS, Zwolle, 2019 : 240 blz. Prijs 34,95 €. ISBN 9789462583535. NUR 693.
Weer een mooiverzorgd boek van Waanders. Hoewel minder bekend vind je net over de landsgrens in het ons nabije Noord-Brabant tal van interessante kastelen en huizen met waardevolle interieurs. Het Markiezenhof te Bergen op Zoom en Mattemburgh met zijn uniek park hebben we natuurlijk al bezocht, idem voor de restanten van de ooit machtige artillerieburcht van Wouw en de Wouwse Plantage. En het kasteel van Breda en Moerenburg bij Tilburg, terug van weggeweest. Het Landgoed van Baest stond in 2005 op het programma van de VAKB-Kastelentocht en in kasteel Heeze werden we ooit rondgeleid door een jong lid van de eigenaarsfamilie van Tuyll, maar bvb. Huis Soeterbeek in Nuenen en Huizinge de Loet in ‘s-Hertogenbosch zouden we graag eens nader gaan bekijken. En nog zoveel andere… In afwachting daarvan geeft dit boek meer dan goede woord- en beeldinfo over een 70 gebouwen, gebouwd tussen ca.1250 en 1975. Aanbevolen.
Nvdr : ter gelegenheid van de publicatie van dit fraaie boek mag ook nog eens verwezen worden naar Monumenten Noord-Brabant, anno 1997 uitgegeven door Waanders, Zwolle en naar Landgoederen in Noord-Brabant, anno 2012 uitgegeven door Brabants Landschap. Deze drie boeken vullen elkaar aan.
APART
DE GEOGRAFISCHE FACTOR : TIEN LANDKAARTEN DIE DE WERELDPOLITIEK VERKLAREN
Tim Marshall. Oorspr.titel Prisoners of Geography. Ten Maps That Tell You Everything You Need To Know About Global Politics. Uitg. De Geus, Amsterdam, 2019 : 320 blz. Prijs : 23,50 €. ISBN 9789044542189. NUR 740.
Deze bestseller gaat over geopoliticologie : proberen te begrijpen hoe internationale politieke ontwikkelingen samenhangen met geografische omstandigheden. Daarbij gaat het niet alleen om het landschap (bergketens als natuurlijke grenzen, of stroomgebieden van rivieren), maar ook om het klimaat, demografie, cultuurgebieden en toegang tot natuurlijke hulpbronnen. Aan de hand van tien landkaarten, van Rusland en China om te beginnen, legt Brits buitenlandcorrespondent Marshall uit hoe grenzen, grondstofvoorraden en de loop van rivieren de loop van de wereldgeschiedenis nog altijd bepalen. Wie nu geboren wordt zou dit nog tijdens zijn/haar leven wel eens aan den lijve kunnen ondervinden…
DE AVONTUREN VAN ALEXANDER von HUMBOLDT
Andrea Wulf/Lillian Melcher. Oorspr.titel The Adventures of Alexander von Humboldt. Uitg. Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2019 : 272 blz. Prijs 34.99 €. ISBN 9789045036687. NUR 410.
Van Andrea Wulf verscheen in 2015-16 De Uitvinder van de Natuur, over het avontuurlijke leven van naturalist en geograaf Alexander von Humboldt. In juni 1799 startte von Humboldt te La Coruna na 6 jaar voorbereiding zijn beroemde, vijf jaar durende ontdekkingsreis naar Zuid-Amerika. In 1804 keerde hij terug uit Philadelphia. En in 1814-1825 publiceerde hij er te Parijs een onvoltooid reisverslag over met als titel Voyage de Humboldt et Bonpland/Relation historique. Onze kijk op de natuur zou nooit meer dezelfde zijn. Met de hulp van tekenaar Melcher brengt Wulf bedoelde reis in deze prachtige en origineel geïllustreerde nonfictie-strip helemaal tot leven, met fragmenten uit o.m. Humboldts dagboeken, atlassen en publicaties : een Humboldtiaanse inspanning die tot een uniek resultaat leidde…
DE GESCHIEDENIS VAN HET PAD : EEN VOETREIS
Torbjorn Ekelund. Oorspr.titel Stiens historie. En reise til fots. Uitg. De Geus, Amsterdam, 2019 : 206 blz. Prijs 17,50 €. ISBN 9789044541564. NUR 320.
Nog een boek dat past bij de actuele herontdekking van het wandelgenoegen. Door een fataliteit werd Ekelund van autorijder voetganger en dat betekende voor hem een bevrijding. Letterlijk : in de zomervakantie ging ie op blote voeten lopen, het deed hem elke beweging voelen van de 26 botten waaruit een menselijke voet bestaat. Zo ging hij op pad en ervoer hij dat pad en landschap onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Dat geldt ook voor de mens. De vaak eeuwenoude paden zijn verhalen over mensen die te voet zijn gegaan. Deel I van het boek start met een toepasselijk citaat uit het monumentale Nobelprijsboek Hoe het groeide van Knut Hamsun : ‘Dat lange pad over de veenmoerassen en door het bos, wie betrad dat voor het eerst ? De mens, de eerste die hier was. Voor hem was er geen pad’ Ekelund loopt elk jaar een ontzagwekkende afstand over paden. In zijn boek verhaalt hij over een paar ervan.
ONDERWEG : TWAALF REFLECTIES OM BEWUSTER TE WANDELEN
Michel Lafaille. Uitg. Sterck & De Vreese, Gorredijk, 2019 : 238 blz. Prijs 24.99 €. ISBN 9789056155056. NUR 502/740.
Lafaille wil jou van wandelen iets meer doen maken, je anders en aandachtiger doen kijken, o.m. doen ontdekken wat het landschap verhaalt. Hij neemt de lezer mee op een aantal uitgekozen wandelingen, telkens van een ander karakter. Stadswandelingen, natuurwandelingen , historische wandelingen. Gelegenheden tot reflectie en leren…
HET GEHEIM VAN DE SCHILDPAD : WAT DIEREN ONS LEREN OVER LANG LEVEN
David van Bodegom. Uitg.Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2019 : 172 blz. Prijs 19.99 €. ISBN 9789045038933.
Geen mens leefde langer dan ca.120 jaar, maar schildpadden worden met gemak dubbel zo oud. Wat is hun geheim, waarom verouderen sommige dieren zoveel langzamer dan andere ? Vleermuizen hebben bvb. een veel langere levensduur dan andere kleine zoogdieren (Brandt’s vleermuis 41 jaar) : vleugels stellen dieren in staat om lang te leven. Verouderingsarts van Bodegom onderzoekt de biologie van dat lang leven, om ook de veroudering van de mens beter te begrijpen (25% genen, 75% leefstijl : rauwe haring en sinaasappelsap ?).
HET LICHAAM : EEN REISGIDS
Bill Bryson. Oorspr.titel The Body, a Guide for Occupants. Uitg. Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2019 : 447 blz. Prijs 29.99 €. ISBN 9789045040028. NUR 320/860.
Met Een kleine geschiedenis van bijna alles maakte Bryson het ontstaan van de wereld toegankelijk voor miljoenen. Nu doet hij dat ook voor ons eigen lichaam met zijn 37,2 biljoen cellen, 16 miljard kilometer aan DNA-strengen, onze 40.000 soorten microben. Hoe lang heeft hij die berg info en de makkelijke vertering ervan voorbereid ? We komen hier nog op terug, het is geen boek dat je in één nacht uitleest.
DE WETTEN VAN DE WERELD : HET GROTE VERHAAL VAN DE WISKUNDE
Mickaël Launay. Oorspr. titel : Le grand roman des maths : De la péhistoire à nos jours. Uitg. Balans, Amsterdam, 2019 : 268 blz. Prijs 24.99 €. ISBN 9789463820189. NUR 680/918.
Versta je Frans, kijk dan eens naar het populair-wiskundige You Tube-kanaal MicMaths (miljoenen publiek) ? Launay is er de oprichter van. In deze internationale bestseller neemt ie de lezer mee op een reis door de geschiedenis van de cijfers en laat hij inzien hoe wiskunde is ontstaan om onze wereld beter te kunnen begrijpen. Hij onthult ook de kunst van de wiskunde : van de schoonheid van Pi en van kansberekening, van algoritmen die computers bestuderen tot stellingen die nog moeten worden ontdekt. Je hebt niet veel nodig om aan wiskunde te doen : nieuwsgierigheid, lef en wat fantasie. Laat jou die wiskunde toegankelijk maken als dat nog niet het geval is !
DE EEUWIGE GRENS : EEN ECOLOGISCHE GESCHIEDENIS VAN NOORD-AMERIKA
Tim Flannery. Oorspr.titel : The Eternal Frontier. An Ecological History of NorthAmerica and its peoples. Uitg. Olympus/Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, tweede druk 2019 : 437 blz. Prijs 17.50 €. ISBN 9789046707388. NUR 410/930.
Een story in 5 bedrijven (start 65 miljoen jaar geleden met de inslag van een meteoor van 10 km doorsnee in de Golf van Mexico, wat een groot stuk van het nog jonge continent vernietigde) en een reis van Alaska tot Panama. Interessante vragen, bvb. wat is er thuis in het land , hoe moeten de Noord-Amerikaanse reservaten beheerd worden ?
ZAKBOEK VOOR HET BOSBADEN
Sarah Devos & Katrina Kilpi. Uitg. Lannoo, Tielt, 2019 : 120 blz. Prijs 19.99 €. ISBN 9789401463379. NUR 410.
Zie ook de boekenrubriek van onze NIeuwsbrief 2018 : het boek van Miralles/Garcia over Skinrin Yoku ( = bosbaden). Deze stressvolle tijden en de schrik van burn-out motiveren mensen blijkbaar meer en meer om de natuur en het bos in te trekken. Wie wat van bossen weet kan die mensen helpen door er ook een boek over te schrijven en dat deden de ‘bosbaadsters van dienst’ dus. Ze deelden hun boek op in de vier seizoenen om dan voor elk seizoen weetjes, observatie-tips en ‘oefeningen’ op te dissen. Leuke manier om ‘beginners’ met geopende zintuigen in de natuur en in het bos te krijgen en daarna het bosgevoel vast te houden. Zoals de Finse componist Sibelius, die zoveel inspiratie uit de natuur haalde. Hij placht een stukje bos in een leeg luciferdoosje te steken en als hij extra ideeën nodig had snifte hij even aan dat doosje. Een cadeau voor een vriend/vriendin die echt toe is aan wat meer groen in zijn/haar leven ?
Zie ook www.zondagbosdag.be en www.natureminded.be
LEEFMILIEU
HET ABC VAN HET KLIMAAT
Ilse van Dienderen, Amber Paris, Hugo van Dienderen. UItg. Willems, Grimbergen, 2019 : 128 blz. Prijs 17 €. ISBN 97894924199552.
Drie generaties werkten samen aan dit boek: grootvader Hugo van Dienderen, dochter Ilse van Dienderen en kleindochter Amber Paris. Elk gebeten door de zorg voor het klimaat geven ze een opsomming weer van klimaatgerelateerde feiten en concepten, maar ook van hun ervaringen en ideeën. Het klimaatalfabet is een handig en vlot toegankelijk boek waarin korte stukjes veel informatie samenbrengen. Er is voor elk wat wils qua onderwerpen en ook mooie voorbeelden van hoopgevende projecten en tips om klimaatbewuster te leven, ontbreken niet.
DRAWDOWN : HET MEEST OMVATTENDE PLAN OOIT OM KLIMAATONTWRICHTING TE KEREN
Paul Hawken. Oorspr.titel Drawdown – the most comprehensive plan ever proposed to reverse global warming. Uitg. Maurits Groen, Haarlem, 2018 : 238 blz. Prijs 25 €. ISBN 9789078171324.
Over 100 effectieve oplossingen (naar industrie, landbouw, bossen, vervoer toe ) voor de klimaatkwestie, gebaseerd op onderzoek door wetenshappers en beleidsmensen, van over de hele wereld. Om gezamenlijk actie te kunnen voeren tegen de opwarming van de aarde…
P.S. Geïnspireerd door Drawdown vindt op 3 december in Den Bosch een ‘Klimaatoplossingencongres’ plaats, georganiseerd door de Vereniging van Milieuprofesionals (VVM).
Zie ook www.YouBeDo.com ! En www.vvm.info/klimaatcongres.
DE ONBEWOONBARE AARDE
David Wallace-Wells. Oorspr.titel The Uninhabitable World. Uitg. De Bezige Bij , Amsterdam, 2019 : 363 blz. Prijs 22.99 #. ISBN 9789403148601. NUR 320.
Een alarmklok. Wat we niet willen maar moeten weten over de klimaatverandering. Als de aanpak niet verandert gaan delen van de aarde in de toekomst gewoon onbewoonbaar worden.
DE JUNGLE OP ZEE : DE ONBESTRAFTE MISDADEN TEGEN MENS EN MILIEU OP ZEE
Ian Urbina. Oorspr.titel The Outlaw Ocean. Uitg. Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2019 : 559 blz. Prijs 29.99. ISBN 9789045031934. NUR 508/680/740.
Een dik boek, want veel verhalen vallen er te vertellen over een wereld die zelden wordt gezien. Ondanks al zijn schoonheid is de oceaan ook een afschuwelijk oord, waar zo goed als straffeloos duistere wrede daden kunnen worden gepleegd. Criminelen, bedrijven en staten (de VSA !) kunnen bijna overal mee wegkomen. Door een ronduit slechte bescherming van die oceaan ondervinden mensen die op deze wateren actief zijn ook veel narigheid en ellende. Urbina is onderzoeksjournalist voor The New York Times. Jarenlang reisde hij over de wereld om verslag te doen van ernstige milieumisdrijven op zee : zoals het dumpen van olie en alle denkbare afval (tot oorlogsafval toe) en illegale overbevissing, maar ook van hedendaagse slavernij op grote schepen, onopgeloste moorden, piraterij enz. Vijftien geweldige verhalen vertelt hij over wat hij zijn tijdreis noemt, omdat hij altijd gedacht had dat dingen als piraterij, walvisvaart, slavernij, zeegevechten echt tot het verleden behoorden en omdat hij nooit gedacht had dat straffeloosheid nog altijd de norm is in dit maritieme niemandsland. Wat kunnen we doen om die wantoestanden terug te dringen vraagt Urbina op blz.445. Hij vergelijkt met de klimaatverandering en verwijst acht bladzijden lang naar de organisaties die in de frontlinie opereren, waar overheden, politiekers, vakbonden enz. weer verstek laten gaan wanneer het aankomt op het verbeteren van de wetshandhaving , op het duurzaam maken van de voedselvoorziening.
NACHT IN TSJERNOBYL : GESCHIEDENIS VAN DE GROOTSTE NUCLEAIRE RAMP OOIT.
Adam Higginbotham. Oorspr.titel Midnight in Chernobyl. The Untold Story of the World’s Greatest Nuclear Disaster. Uitg. Ambo/Anthos, Amsterdam, 2019 : 480 blz. Prijs 29.99 €. ISBN 9789026334177.
Over 26 april 1986 en de ontploffende reactor van een kerncentrale. Miljoenen mensen (ook bij ons : 15.000 becquerel terwijl 15 normaal is) worden blootgesteld aan radioactieve straling met de gevolgen vandien. Een reconstructie van de ramp op basis van nieuw archiefmateriaal, inclusief het falen van de verantwoordelijken : zoals ook bij ons de liegende milieuministerin Miet Smet destijds zwaar tekortschoot.
HOE JE STOPT MET PLASTIC : DE WERELD VERANDEREN BEGINT MET EEN PLASTIC FLESJE
Will McCallum. Oorspr.titel How To Give Up Plastic. Uitg. Meulenhoff Boekerij bv, Amsterdam, 2019 : 2232 blz. Prijs 15.99 €. ISBN 9789022586068. NUR 320.
McCallum leidt de Greenpeace-campagne tegen plastic, o.m. de microplastics in de oceaan. Hij rakelt eerst de puinhoopfeiten nog eens op, de 90% zeevogels met plastic in de maag, tegen 2050 meer plastic in zee dan vissen enz. Ook de nalatigheid van de overheden, het verzet van de plastic- en petrochemische industrie. Niettemin biedt hij een optimistische en proactieve benadering van hoe we er weer uit kunnen komen : alvast praktische tips voor iedereen die zelf iets wil doen, beginnend met opruimen en plannen en het doorgeven van de tips in kwestie. Voor de hand liggend belangrijk : plastic tassen vervangen door een herbruikbaar alternatief en microbeads vermijden (www.beatthemicrobead.org) . Maar je kan nog veel meer doen !
ONTPLASTIC : 101 SIMPELE MANIEREN OM PLASTIC UIT JE LEVEN TE BANNEN EN DE WERELD TE REDDEN
Uitg.HarperCollins Holland, Amsterdam, 2019 : 128 blz. Prijs 10 €. ISBN 9789402703092. NUR 450.
Voor wie ook bezorgd is om de 51 biljoen plastic deeltjes in onze oceanen…
NO PLASTIC : 101 MAKKELIJKE MANIEREN OM MINDER PLASTIC TE GEBRUIKEN
Harriet Dyer. Oorspr.titel No Plastic : 101 Easy Ways to Use Less Plastic. Uitg. Lantaarn Publishers, Ede, 2019 : 128 blz. Prijs 8,50 €. ISBN 9789463543361.
Minderen, hergebruiken, recyclen…
WIJ ZIJN HET KLIMAAT : EEN BRIEF AAN IEDEREEN
Anuna De Wever & Kyra Gantois. Uitg. De Bezige Bij, Amsterdam, 2019 : 67 blz. Prijs 8.99 €. ISBN 9789403158609. NUR 420.
Op 10 januari 2019 organiseerden de scholieren hier te lande een staking tegen het klimaatbeleid, 3000 leerlingen kwamen opdagen : twee weken daarna waren ze met 35.000. De initiatiefneemsters steken hier een hand uit naar iedereen, op de eerste plaats naar de politiekers die al te lang en eens te meer ongeïnteresseerd hebben weggekeken.
ONS HUIS STAAT IN BRAND : EEN GEZIN EN DE TOEKOMST VAN ONZE PLANEET.
Greta Thunberg, Beata Ernman & Svante Thunberg, Malena Ernman. Oorspr.titel Scener Ur Hjärtat. Uitg. De Bezige Bij, Amsterdam, 2019 :293 blz. Prijs 20.99 €. ISBN 9789403170404. NUR 402.
Een intiem verhaal over een gezin dat zijn leven verandert voor een betere wereld en voor de toekomst van de kinderen. Greta kennen we natuurlijk van toen ze ging spijbelen voor het klimaat en dit wereldwijd navolging kreeg.
WIJ ZIJN ALLEMAAL GRETA : INSPIRATIE OM DE WERELD TE REDDEN
Valentina Gianella. Oorspr.titel Il mio nome è Greta. Uitg. De Lantaarn, Ede, 2019 : 128 blz. Prijs . ISBN 9789463 544306. NUR 400.
Een onverschrokken meisje (°2003) heeft een hele generatie wakker geschud en heeft het klimaatprobleem concreet en zichtbaar gamaakt : honderdduizenden jonge mensen delen het universele principe van wetenschap, van respect, van het welzijn van de aarde. Dit boekje zet de ideeën uiteen die essentieel zijn om klimaatverandering te begrijpen en de dingen die we kunnen doen om het verschil te maken. Interessant : haar overgrootvader was Svante Arrhenius (Nobelprijs Scheikunde 1903), de eerste scheikundige die het verband bestudeerde tussen de toenemende uitstoot van CO2 en de stijgende temperatuur van de aarde. Op zijn berekeningen werden in de jaren 1960 de studies van de opwarming van de aarde gebaseerd…
KLIMAATBEWUST CONSUMEREN : MAAK ZELF HET VERSCHIL
Karine Van Doorselaer. Uig. Academiapress, Gent : 95 blz. Prijs 10€. ISBN 9789401461467.NUR 740.
Over de rol die de individuele consument kan spelen (naast de in gebreke blijvende poltiekers en de bedrijven), de schrijfster geeft er lezingen over sinds 2016. Tips voor ons consumptiegedrag, gericht op een circulaire economie : hergebruik, de levensduur van producten verlengen, de materiaalkringloop sluiten, op verpakkingen en plastic letten… Ook wat over ontbossing (palmolie) en mobiliteit. In strijd met de recente bevindingen van VRT-onderzoek pleit ze wat omfloerst voor cng en waterstof. En over vliegen geen woord. Wel ook nog over ICT en zeldzame metalen.
KERNENERGIE ALS KANS : EEN UITDAGENDE BIJDRAGE AAN HET KLIMAATDEBAT
Rauli Partanen en Janne Korhonen. Oorspr.titel Climate Gamble. Uitg. Nieuw Amsterdam, Amsterdam, 2019 : 175 blz. Prijs 17.99 €. ISBN 9789046825532. NUR 740.
Een provocerend boek staat er op de achterkant. Interessant om de argumenten van de ‘verdedigers’ nog eens op een rij te krijgen, ze lijken iets beter ingekleed dan wat we te horen krijgen van zelfverklaarde N-VA-experten als Bart De Wever en zijn ‘specialisten’ Bert Wollants en Andries Gryffroy, maar het blijft toch nog redelijk mager, kan het ook anders ? Over nucleaire ongevallen : “Niemand kan zeggen dat een ongeval nooit zou kunnen gebeuren of dat een opslagplaats onder geen enkele omstandigheid zal lekken”. Over kernafval en de eindberging : “De opslagplaatsen zijn ontworpen voor honderdduizenden jaren, dat zijn lange tijden voor welke maatregel ook en er kunnen rare dingen gebeuren…”. Precies.
BEKENTENISSEN VAN EEN AFVALLIG MILIEUACTIVIST : EEN RADICAAL ANDERE KIJK OP NATUURBESCHERMING
Paul Kingsnorth. Oorspr.titel Confessions of a Recovering Environmentalist and Other Essays. Uitg. Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2019 : 336 blz. Prijs 24.99 €. ISBN 9789045040189. NUR 410.
K .werd milieuactivist vanuit zijn confrontatie met nog wilde oorden en de wereld buiten het menselijke : beukenbossen, heggenlandschappen, zangvogels en zonsondergangen, het bladerdak van het regenwoud. Hij ziet vandaag de teloorgang van het grote gesprek tussen de mens en de rest van de natuur, gelooft niet langer dat de mensheid in staat is de offers te brengen die de wereld kunnen redden. Zelfs de natuurbeschermers hebben hun idealen ingeruild voor windmolenparken en zonnefarms, hun activisme draait niet langer om de bescherming van de natuur maar om duurzaamheid en energietransmissie. In dit boek pleit K. voor een hernieuwde balans, een visie tegenover de overtuiging dat technologie de oplossing biedt.
DE MENSELIJKE MAAT : DE AARDE OVER TIENDUIZEND JAAR
Salomon Kroonenberg. Uitg.Atlas Contact , 2019 : 340 blz. Prijs 15 €. ISBN 9789025439507. NUR 410/320.
Veel vragen dwingen ons vooruit te blikken.Maar we kijken best héél ver vooruit, omdat natuurlijke processen als klimaatverandering, zeespiegelstijging, aardbevingen en vulkanische erupties in veel grotere tijdschalen fluctueren.
KALENDERS 2020
DE TUINKALENDER 2020
Romke Van der Kaa en Paul Geerts. Uitg. Atlas Contact, Amsterdam, 2019. Prijs 14.99 €. ISBN 9789045038322.
Koop een scheurkalender vooral voor de keerzijden ! Deze geeft tips om je tuin aantrekkelijke te maken voor jezelf, maar ook voor bvb. vlinders en vleermuizen. Van 1/1 tot 31/12 verder dagelijkse boom- en plantaardigheden, weerinfo, gedichten, tuintafelgerechten, tuinwerk, enz. (vermijd zeker tuinleed door Roundup)