FORTNIEUWSBRIEF
Nog geen (gratis) abonnement op onze Fortnieuwsbrief ? Stuur even een e-mailbericht naar jeroen.callebaut@fortoelegem.be !
ONS AUTISME-PROJECT
Sedert 1984 hebben we permanent geprobeerd om Fort Oelegem ook vlotter toegankelijk te maken voor mensen die het minder meezit in het leven. O.m. mensen met autisme. Die hebben nood aan structuur en voorspelbaarheid en dat valt volledig weg eens zij hun vertrouwde omgeving verlaten. Daarbovenop worden ze geconfronteerd met onbekende gezichten, geuren, geluiden… Die stress overwinnen vraagt energie en dat doet op zich interessante activiteiten (zoals een fortbezoek) soms vermijden. Wagen zij toch de stap dan is er veel onrust tijdens de aanloop naar de uitstap, het kan zich uiten in rusteloos gedrag, buikkrampen enz. En tijdens het bezoek blijkt de overvloed aan prikkels een van de grootste uitdagingen te zijn. Om daar enigzins aan tegemoet te komen ontwikkelden psychologen van de KU Leuven zgn. stappenplannen voor diverse monumenten en musea, o.m. voor Fort Oelegem. Aan de hand van foto’s en een korte tekst toont een stappenplan wat er tijdens een bezoek allemaal gaat gebeuren. Ook prikkels worden aangekondigd, aangezien mensen met autisme daar juist gevoeliger voor zijn. En daarnaast worden afspraken in de mate van het mogelijke gevisualiseerd, bij wijze van voorbereiding. De Werkgroep Fort Oelegem heeft dat fort-stappenplan uiteraard graag omarmd. Met de gewaardeerde steun en de hulp van Danny Van de Velde en zijn maten van Fluxys en van de KLJ Zoersel werden op de belangrijke stopplaatsen van onze fortrondleiding als een soort uitbreiding van het stappenplan ook borden aangebracht die deze stopplaatsen benoemen (bvb brugkelder, schootsbureel, 15cm-kanonnentoren) , zodat autistische bezoekers evengoed daaraan een klein houvast kunnen hebben bij hun bezoek…
Zie ook www.toerismevoorautisme.be !
of download het stappenplan hier
DE FORTKRONIEK VAN 2019 :
ZONDAG 6 JANUARI 2019 : VLEERTELLING 1
Een nieuw Vlaams vleerrecord van 1481 vleermuizen! De resultaten : Watervleermuis 509, Baardvleermuis 52, Baard/Brandt’s/Nimfvleermuis 72, Franjestaart 627, Ingekorven vleermuis 169, Myotis species 26, Gewone grootoorvleermuis 1, Grootoorvleermuis species 4, Gewone dwergvleermuis 10, Vleermuis species 11. Franjestaart en Ingekorven vleermuis scoren hun hoogste aantallen ooit. De water- en ventilatiegangen waren goed voor zowat de helft van de telaantallen…
P.S. Bij de tellingen vallen elk jaar ook de overwinterende nachtvlinders op. Marc Gorrens wist deze keer mooie foto’s te nemen van Roesje (Scoliopteryx libatrix), Hopsnuituil (Hypena rostralis) en Waaiermot (Alucita hexadactyla).
ZONDAG 6 JANUARI 2019 : KANDIDAAT GIDS
Kennismaking met Peter Van Dun, natuurgids, kandidaat-fortgids.
ZATERDAG 26 JANUARI 2019 : VERGADERING WGFO
Planning activiteiten 2019
ZONDAG 24 FEBRUARI 2019 : VLEERMUIZENTELLING 2
Ook bij onze tellingen wordt het effect van de klimaatverandering waarneembaar. De eindfebruaritelling van 2019 gaf 877 exemplaren. Vergelijk met begin januari ? Watervleermuis 276. Baardvleemuis 35. Baard/Brandt’s vleermuis 83. Franjestaart 269. Ingekorven vleermuis 175. Myotis species 22. Gewone dwergvleermuis 10. Vleermuis species 7.
DINSDAG 12 MAART 2019 : BUITENLANDS BEZOEK
Op terugweg van een conferentie te Berlijn kwamen twee Indonesische Natuur 2000-correspondenten uit Yogyakarta o.m. een bezoek brengen aan Fort Oelegem. Ze kregen toelichting bij het monument en de vleermuizen door de conservator.
ZONDAG 28 APRIL 2019 VANAF 11 U : 35TE OPENDEURDAG
Ondanks het regenweer toch 235 geïnteresseerde bezoekers . Hulp bij het rondgidsen door Jorne, Glenn, Guy, Peter en conservator. De dag en het weekend voordien was er nog heel wat opruimwerk aan voorafgegaan, o.m. het dichten van de ‘put’ in de zuidelijke hoofdgang en het betonneren van de trap naast de zuidelijke 15cm-kanontoren.
VRIJDAG 17 MEI 2019 : FORT OELEGEM OP INSTAGRAM
Jeroen zette het fort ook op Instagram : www.instagram.com/fortoelegem !
ZONDAG 19 MEI 2019 VANAF 13 U : OPEN FIETSERSNAMIDDAG
Een open moment verwijzend naar de jarenlang succesrijke fortengordelfietsdagen die het nieuwe provinciebestuur niet meer de moeite vond om te ondersteunen… Weer geen ideaal weer : 73 bezoekers. Coördinatie door Glenn.
ZONDAG 26 MEI 2019 VANAF 13 U : PARKNAMIDDAG
Zoals de Fietsnamiddag onze voortzetting is van de jarenlang succesrijke provinciale fortenfietsdag is de parknamiddag onze voortzetting van de parkdag van het Agentschap Natuur en Bos. Beide initiatieven werden door genoemde instanties van de ene op de andere dag gestopt (het zegt veel over een bepaald beleid) en daarbij viel ook de communicatie erover op een lager peil. Het was op 26 mei bovendien verkiezingszondag. Niettemin toch een 50-tal geïnteresseerden voor korte rondleidingen door Jorne, Guy en conservator.
ZONDAG 9 JUNI 2019 : BEZOEK SCOUTING VAN SPEIJK, DORDRECHT
Leuk bezoek van erg fortgeïnteresseerde Nederlandse scouts. Begeleiding door conservator.
ZONDAG 9 JUNI 2019 : BEZOEK BREK
B.R.E.K. staat voor Beheerders Rollend Erfgoed Kempen. Zestig leden, gearriveerd met bijna evenveel oldtimer tractors, kregen een fortrondleiding van Guy en de conservator. Rollend erfgoed meets onroerend erfgoed…
DINSDAG 11 JUNI 2019 : KORTSMOSSENEXCURSIE
Door de bemiddeling van Peter kregen we een groepje korstmossenkenners op bezoek met o.m. Dries Van den Broeck. Qua zeldzaamheden kwamen op het lijstje : Circinaria calcarea (Plat dambordje), Leptogium turgidum (Muurzwellicheen) en Protoblastenia rupestris (Rode kalksteenkorst), alle op beton gevonden.
ZONDAG 16 JUNI 2019 : FORTENDAG DUFFEL
Goed georganiseerd event. Het ‘spoorwegfortje’ bleek een stuk groter dan verwacht. Een 30-tal infostands van fortwerkgroepen wachtten de bezoekers op. Onze stand werd bemand door Jorne en Glenn.
ZATERDAG 22 JUNI 2019 : ROEFELBEZOEK
Jorne leidde een 15-tal geïnteresseerde Roefelaars een 30 minuten rond door de fortgebouwen.
ZATERDAG 29 JUNI 2019 OM 21 U 15 : VLEERMUISAVOND
Geschikt vleerweer, 30°C ’s avonds, maar meer vleermuizen in de machinekamers (opnieuw kraamkamer !!) dan boven de gracht. Hebben de even superwarme voorgaande avonden ermee te maken ? Ook de belangstelling was beperkt : maar een 15-tal deelnemers, nogal wat afzeggingen. Presentaties door Kevin en Jorne, gidsing door Glenn.
ZATERDAG 29 JUNI 2019 : OPNIEUW KRAAMKOLONIE
Toen Natuur 2000 anno 1984 Fort Oelegem in beheer bekwam was onze eerste motivatie de vleermuizenoverwintering veilig te stellen, maar vlug constateerden we dat er ook een kraamkamer bestond in het hoofdgebouw. Die bleef daar een tiental jaren bestaan en was dan ineens verdwenen. Jammer. Maar in 2018 manifesteerde zich ineens een nieuwe kraamkamer in de buurt van de poterne. En in 2019 bleek die er nog altijd te zijn. Het vraagt wel om wat voorzorgsmaatregelen gezien de situering, niet ver van de toegangspoort.
ZONDAG 30 JUNI 2019 OM 10 U : BEZOEK AANGEVRAAGD DOOR VRIESELHOFADMINISTRATIE.
Drie bezoekersgroepen (totaal 70) voor 20 min-bezoek. Begeleid door Jorne en Glenn.
4-7 JULI 2019 : TERRA NOVA IN FORT OELEGEM
Op 4 en 6 juli briefing over de vleermuizen en het fort en rondleiding door het fort met twee groepen fel geïnteresseerd kids + moeders, resp. vaders. Verzorging door Peter, Guy en conservator.
ZATERDAG 13 JULI 2019 : STUDIEBEZOEK STICHTING MILITAIR ERFGOED (NL)
Negentien Nederlandse fortenkenners kwamen achtereenvolgens Fort Ertbrand, de looppgraven van het Kapelse Mastbos, de sluisbunker van de Antitankracht en tenslotte Fort Oelegem bezoeken. Begeleiding in F.O. door Jorne en conservator.
ZONDAG 14 JULI 2019 VANAF 13 U : OPEN NAMIDDAG
Droog maar niet zo aangenaam, bewolkt weer. Toch een 175 bezoekers. Begeleiding door Jorne, Glenn, Dries en conservator.
ZONDAG 14 JULI 2019 : KANDIDAAT GIDS
Kennismaking met Maarten Cautereels, historicus, kandidaat-fortgids.
VRIJDAG 19 JULI 2019 : DUINEN-HEIDE IN F.O.
Begeleiding door Tim Geerts, 25 deelnemers.
ZONDAG 21 JULI 2019 : RUPSENALARM
Jorne signaleert nu ook op het forteiland eikenprocessierupsen… Het Duinen-Heidekamp dient verhuisd.
ZONDAG 21 JULI-ZATERDAG 3 AUGUSTUS 2019 : EP-RUPSENMISERIE
Bijna twee weken lang werd er geïnspecteerd en getelefoneerd om aan de rupsenharenmiserie te verhelpen en het Duinen-Heidekamp zowel als Terra Nova mogelijk te blijven houden. Dat bleek niet simpel : niet zoveel groenfirma’s beschikken over de nodige ervaring en materiaal, ze waren alle overbevraagd en ze rekenden voor het verwijderen van de zgn. nesten ca 100 euro aan per boom. Door een gelukkig toeval kwamen we in contact met Hr Weyts van Natuurwerken en deze is op 3 augustus met de hulp van Jorne en Jos de laatste “nesten” geheel belangloos komen verwijderen (er waren al heel wat vlinders uitgekomen, tot in het fort vond je ze terug). Maarten markeerde de aangetaste eiken, we gaan die in de gaten proberen te houden op ei-afzetting. Dat is nog niet zo evident. Eén vrouwelijke EPR-vlinder kan zo’n 300 eitjes afzetten, hoog in een boom. Tegen volgend jaar zouden we zeker wat koolmezennestkastjes moeten kunnen ophangen in de buurt ervan. Ondertussen worden er natuurlijk nogal wat vlinders opgegeten door de vleermuizen, maar een radicale oplossing van het probleem bieden die ook niet…
DONDERDAG 1 AUGUSTUS : START PROJECT METAALDETECTIE
Kennismaking met Milan Sels (Oelegem), die voorstelde om het forteiland systematisch uit te kammen met zijn metaaldetector.
DONDERDAG 1-ZONDAG 4 AUGUSTUS 2019 : TERRA NOVA IN FORT OELEGEM (2)
Op donderdagavond en zaterdagavond briefing over de vleermuizen en het fort en rondleiding door de fortgebouwen. Verzorging door Guy, Ludo en conservator.
DONDERDAG 22 AUGUSTUS 2019 : BOMALARM
Rond de middag belde Milan (zie 1/8 hierboven) dat hij een mortiergranaat detecteerde buiten de zuidelijke (“rechtse”) schouderhoekcaponnière aan de voorkant van het forteiland. Jorne is daarop direct poolshoogte gaan nemen en hij heeft de lokale politie en de Dienst voor Opsporing en Vernietiging van Ontploffingstuigen (DOVO) te Blanden/Oud-Heverlee verwittigd. Die laatste is het gelukkig inerte projectiel (zonder ontsteking : zo’n meter lang en 25 kg zwaar) komen ophalen. Maarten zocht ondertussen op dat het om een Belgische 7 cm-zgn.Van Deuren-explosieve mortiergranaat met vleugelpennen gaat, horend bij een loopgraafmortier uit WO1 met vaste inclinatiehoek van 45°, in 1915 uitgevonden door kapitein Pierre Van Deuren. Vermoedelijk werd die mortier tijdens het interbellum op het fort geïnstalleerd bij de omvorming tot infanteriesteunpunt. In Fort Liezele moet er nog een Van Deuren-mortier te bekijken zijn…
ZATERDAG 24 AUGUSTUS 2019 OM 20 U : INTERNATIONAL BAT NIGHT
Een 30-tal bezoekers. Briefing door Kevin en Jorne. Hulp bij het gidsen door Glenn. Mooie vleermuizenavond, ideaal weer, veel jagende vleren boven de fortgracht.
ZONDAG 8 SEPTEMBER 2019 VANAF 11 U : EUROPEAN FORTRESS DAY
Redelijk fris weer (17°C). Drie grote rondleidingen om 11 u, 14 u, 15 u 30. Meerdere kleine rondleidingen tussendoor. In het totaal 135 bezoekers. Hulp van Jorne, Glenn, Guy, Peter, Maarten en conservator. Bezoek van Raf Deroo, Brussels Liaison voor EFFORTS (European Federation of Fortified Sites) en van dr.Jan Dockx, oud-bestuurslid Natuur 2000 en kandidaat-fortgids.
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 2019 OM 19 U : VLEERMUISAVOND 3
Ideale warme avond, ruim gelegenheid tot vleerspotten. Een 40-tal geïnteresseerden. Hulp van Jorne, Kevin (presentaties), Glenn, Guy (gidsing), Maarten en conservator.
MAANDAG 23 SEPTEMBER 2019 : WATERONDERZOEK FORTGRACHT, BIOTISCHE INDEX = 7.
Het jaarlijks wateronderzoek door de Lierse Sint-Aloysiusschool op maandagen 16 en 23 september gaf voor de fortgracht een biotische index 7 (= vrij zuiver water), voor het Grote Schijn 5 en 4 ( = verontreinigd tot zwaar verontreinigd) en voor het Antitankkanaal 5 (= verontreinigd). Als we de vergelijking maken met vorig jaar zien we ongeveer dezelfde resultaten.
ZONDAG 20 OKTOBER 2019 : TUSSENVERSLAG MILAN SELS OVER METAALDETECTIE
Milan startte begin augustus in de zuidoostelijke punt van het forteiland met een systematisch metaaldetectoronderzoek (zie 1/8). Zijn eerste tussenverslag meldt de vondst van resten van Belgische en Amerikaanse legeruniformen, een loopgravenmortiergranaat uit WO1, Amerikaanse hulzen van een machinegun, zo goed als intacte Belgische Mauserpatronen uit 1939, voor- en naoorlogse Belgische munten, Duitse hulzen, glazen flessen uit de jaren 1930-1950 (o.m. van een vroegere Oelegemse brouwerij).
VRIJDAG 25 OKTOBER 2019 : BEDRIJFSHULP
Een vrijwilligersteam van het IT-bedrijf Collibra Belgium kwam in het kader van hun Give One Week-actie op het fortdak het zuidelijke platform tussen de 15cm-kanonnentoren en de zuidelijke houwitsertoren clearen. Dank !
2020
ZONDAG 5 JANUARI 2020 : VLEERMUIZENTELLING 2020/1
ZONDAG 23 FEBRUARI 2020 : VLEERMUIZENTELLING 2020/2
ZATERDAG 26 MAART 2020 : ERFGOED-INFODAG KASTEEL VRIESELHOF, OELEGEM
ZONDAG 26 APRIL 2020 : OPENDEURDAG/ERFGOEDDAG FORT OELEGEM