AUSTRALIË : FRASER ISLAND BRANDT
Fraser Island, noordelijk van Brisbane gelegen en meerbepaald van gateway Rainbow Beach in de Gympie Region, Queensland, is het grootste zandeiland ter wereld, 122 km lang en 25 km breed (vergelijk met Terschelling : 30 km lang en 4,5 km breed). Er zijn duinen van 240 m hoog en het is zowat de enige plaats op aarde waar tropisch regenwoud op duingrond groeit. Het staat op de Unesco World Heritage List . Toen wij Fraser Island met Natuur 2000 bezochten einde september 1981 en er vriendelijk ontvangen werden door dr.John Sinclair (1939-2019) van de Fraser Island Defenders Organisation was het er nog redelijk desolaat, maar de laatste tijden komen er massaal toeristen op af die er graag campfire bedrijven. Een van die illegale vuurtjes maakte eind november 2020 bij een temperatuur van m.d. 30 °C dat het eiland na 6 weken al voor 42% (74.000 ha) afgebrand is…
BELGIË : GESUKKEL MET CO2
Na enkele jaren waarin de uitstoot van broeikasgassen met veel moeite wat kon gedrukt worden zitten de CO2-uitstootcijfers terug (lichtjes) in de lift. En dat terwijl ze behoorlijk zouden moeten dalen : in grote tegenstelling met de wensen van het Europees Milieu-Agentschap. Op deze manier gaat België de CO2-uitstoot tegen 2030 slechts met 13,3 % reduceren, dat is dus 21,7 % minder dan de beloofde vermindering van 35% t.o.v. 2005. Eigenlijk zou er jaarlijks 2 à 3 % moeten gedaald zijn… De oorzaak : de transportemissies (meer vracht, meer SUV’s) en het uitblijven van de uitbouw van hernieuwbare energie (nog maar 9 %). De politiek blijft weer eens schandelijk in gebreke. Het energie- en klimaatplan voor 2021-2030 van Vlaams milieuminister Z.Demir (N-VA) stelt nu al slechts een daling van 32% voorop. Wanneer wordt eindelijk het fiscaal regime voor salariswagens aangepakt, een serieuze elektrificatie van het wagenpark en een gezondmaking van de NMBS ?
BOTSWANA : OLIFANTEN VALLEN DOOD
Op twee maanden tijd werden dit voorjaar in de Okavango-delta vanuit de lucht 350 dode olifanten geteld en dat is allicht een onderschatting. Er zitten daar 15.000 van de ca. 135.000 olifanten die het land rijk is (1/3 van alle olifanten in Afrika). De regering blijkt zich weinig voor het probleem te interesseren, vorig jaar schafte ze nog een jachtverbod af. Minister van Natuurbescherming Mokaila : “We have decided that we are no longer going to be dictated by Western countries on how to manage our wildlife”. Die ‘versoepeling’ lokte heel wat stropers. Een aanbod van milieuorganisaties om snel te testen en de bedreiging in te dijken werd afgeslagen. Voorlopig laat men de karkassen ook gewoon rotten en zien voornoemde stropers hun kans schoon. Olifanten zijn nochtans voor Botswana, op diamanten na, de belangrijkste bron van (toerisme-) inkomsten…
BRAZILIË : CORONA BEVORDERT ILLEGALE HOUTKAP
In de Braziliaanse Amazone is de houtkap met 50% gestegen, in maart 2020 alleen al met 30%. Iedereen is met het coronavirus bezig. De reeds ingeperkte overheidsorganisatie IBAMA die toezicht houdt op de houtkap kan nauwelijks controle uitoefenen en de inheemse groepen hebben zichzelf in isolatie gezet. Daardoor zien illegale houtkappers en ook goudzoekers (!) hun kans om het gebied via sluikse wegen binnen te dringen. Van president Bolsonaro valt niets te verwachten en milieuactivisme wordt gevaarlijk in Brazilië, in vijf maanden zijn evenveel bekende activisten vermoord.
CANADA : LAATSTE IJSPLAAT BREEKT AF
Het Milne-ijsplateau was het laatste nog intacte ijsplaat van Canada. Door de klimaatverandering is nu een enorm deel ervan afgebroken en in de Noordelijke IJszee gestort : een brok ijs van 79 km². Het ijsplateau raakte zo bijna de helft van zij oorspronkelijke omvang kwijt. In 1986 had het nog een oppervlakte van 290 km². Door de snelle opwarming van arctisch gebied sneuvelen er in steeds sneller tempo hitterecords…
CHINA : GEEN PLASTIC
China verbiedt in 2020 de productie, verkoop en het gebruik van plastic tasjes in stedelijke gebieden en in 2022 in heel het land. Ook het gebruik van plasticrietjes is dan niet meer toegestaan. Markten waar verse producten worden verkocht krijgen tot 2025 de tijd om alternatieve verpakkingen te bedenken. Ook plastic bestek, tandenborstels en kammen gaan dan in de ban. En het gebruik van plastic in de horeca moet met 30% worden verminderd. Plastic geeft ook in China veel milieuproblemen. In de Yangtzerivier zweeft 1,5 miljoen kilo plastic afval…
CONGO : WEER VIRUNGA-RANGERS GEDOOD
Het Virungapark werd in 1925 opgericht om o.m. de berggorilla’s te beschermen. Het heette toen nog Parc Albert (Belgisch Kongo) en alleen het Zuidafrikaanse Sabie-Wildreservaat van 1898, nu Krugerpark, is in Afrika ouder. De Virungarangers van parkdirecteur prins Emmanuel de Merode hebben het, evenmin als de gorilla’s, niet onder de markt met de milities in de Wild East van het tegenwoordige Congo : in april 2020 werden er weer eens 12 gedood bij een aanval nabij Goma.
CYPRUS : BESTE STRANDWATERKWALITEIT EU
Een recent rapport van het Europees Milieuagentschap EEA over 22.295 Europese “bathing waters” (“European Bathing Water Quality in 2019, juni 2020) geeft Cyprus het hoogste percentage (99,1 %) van stranden met excellente waterkwaliteit. Daarna komen Oostenrijk, Malta, Griekenland en Kroatië. Minder goed doen het Albanië, Estland, Hongarije, Ierland, Nederland en Slovakije.
www.eea.europa.eu : State of Bathing Waters
DUITSLAND : PFANDSYSTEM FüR SMARTHONES UND TABLETS
In Duitsland worden jaarlijks zowat 840.000 ton oude elektroapparaten ingezameld, 754.000 ton daarvan komt uit de huishoudens, meer dan 20 kg per persoon. De Grünen willen daarom dat de Bundestag statiegeld invoert voor smartphones en tablets, naast een verbetering van de hergebruiksmogelijkheid : een “Recht auf Reparatur”. Een apparaat moet kunnen gerepareerd worden en onderdelen moeten beschikbaar blijven, terwijl je je even gemakkelijk van een elektroapparaat moet kunnen ontdoen als een nieuw te kopen. Elk jaar worden in Duitsland 24 miljoen “Handys” verkocht. Daarin zitten ca. 720 kg goud, 7.3 ton zilver en 396 ton koper…
FRANKRIJK : KERNENERGIE OP TERUGTOCHT
De oudste van de 58 Franse kernreactoren, te Fessenheim (Elzas) werd op 22 februari 2020 stilgelegd. Daar is ook lang op aangedrongen vanuit de nabijgelegen landen Duitsland en Zwitserland. De hele kernenergiesector is in Frankrijk goed voor 220.000 jobs en 7% van de hele industrie (er is door politiekers nog gepoogd om deze gevaarlijke centrale tot na 2040 open te houden, doet denken aan de N-VA-maneuvers bij ons). Hoe dan ook wil men bij de zuiderburen het aandeel van de kernenergie in de energiebevoorrading van 75% naar 50% terugschroeven tegen 2035. Dat gaat de stillegging van nog een 12 kerncentrales op 19 sites meebrengen, o.m. die van Grevelingen in Frans-Vlaanderen. De ouderdom is het doorslaggevend criterium daarbij.
FRANKRIJK : CORONA-AFVAL IN DE MIDDELLANDSE ZEE
Franse milieuverenigingen sloegen in juni alarm over de extra vervuiling in de Middellandse Zee door de coronacrisis. Mondmaskers, plastic handschoenen en handgel belanden als vuilnis eerst op straat en komen daarna, via riolen en rivieren, in zee terecht. Het zou om zeker 300.000 ton extra afval gaan.
FRANKRIJK : BABY-BOOM FLAMINGO’S IN DE CAMARGUE
Wie aan de Camargue denkt en aan de N2-kampen daar, denkt meteen ook aan de flamingo’s. Zoals elders in het Middellandse Zeegebied moeten de vogels het hebben van de wetlands, de ondiepe brak- en zoutwatermeertjes. Biotopen die elders wel serieus verdwijnen. In de Camargue situeren ze zich bij Salin-de-Giraud. Luc Hoffmann, de stichter van het biologisch station La Tour du Valat wist er met de steun van de eigenaar van het gebied, de zoutmaatschappij Les Salins du Midi, in de jaren 1960 een 500 flamingo-nesten te creëren in de étang du Fangassier. De laatste 5 jaren daalde het water in de Fangassier echter beduidend, wat de flamingo’s aanzette om zich te hergroeperen in de ‘salins’ van Aigues-Mortes waar ze zich blijkbaar veiliger voelden. In 2020 installeerden zich daar meer dan 25.000 koppels en werden er meer dan 16.000 jongen geboren. Enkele honderden van die jongen werden door La Tour du Valat geringd : om een nog betere weet te krijgen van het leven en het rondzwervan van de vogels. Wie later zo’n geringde vogel observeert wordt verzocht nota te nemen van datum en plaats en van de code (ook noteren of je die van boven naar beneden las of omgekeerd) en dat te mailen naar germain@tourduvalat.org …
INDONESIË : BEDREIGDE VOGELSOORTEN
Indonesië heeft het hoogste aantal bedreigde vogelsoorten in Zuidoost-Azië. ZE worden met uitsterven bedreigd door de grote aantallen die worden gevangen en voor veel geld verhandeld naar het buitenland. Einde november werden in de havenstad Fakfak (in het door Indonesië bezette West-Nieuw-Guinea,) in het ruim van een vrachtschip tientallen plastic frisdrankflessen gevonden met in elke fles een papegaai verstopt, zo konden nog 64 Zwartkaplori’s bevrijd worden. Het gebeurde niet een eerste keer. In het verleden zijn er ook Geelkuifkaketoes aangetroffen in zulke flessen. Er worden nooit arrestaties verricht.
KAMEROEN : EBOWOUD BEDREIGD
Op een ogenblik dat COVID-19 juist de risico’s van woudvernieling duidelijk maakt, in juli 2020, misbruikte de Kameroenese regering de coronacrisis om houtkap toe te staan in m.d. 68.000 ha van het Ebo Forest : één van de laatste intacte Centraal-Afrikaanse wouden, waar o.m. de bedreigde Preuss’s Rode colobus en zeldzame chimpansees voorkomen. Zo werd de bosbouwwet van 1994 genegeerd die raadpleging van lokale gemeenschappen voorschrijft. Hout is Kameroens tweede exportproduct (legaal 3 miljoen m³ per jaar) na ruwe olie. De ontbossingsgraad is van de hoogste in het Congobassin en die export is één groot corruptieschandaal. De regeringsbeslissing riep een hevige reactie op en mogelijk daarom schortte de eerste minister midden augustus de toegelaten projecten al terug op. Maar de lokale bevolking heeft er geen vertrouwen in …
MOUNT EVEREST : MICROPLASTICS
Onderzoekers o.l.v. Imogen Napper van de University of Plymouth, U.K., vonden sporen van microplastics op de top van de Mount Everest… Die zijn allicht afkomstig van spullen van bergbeklimmers in de Himalaya. De drukke route naar de 8.848 m hoge top in het Nepalese Sagarmatha National Park kreeg al vroeger de bijnaam ‘de hoogste dumpplek ter wereld'(the world’s highest junk yard).
Lit. I.E. Napper et al. Reaching New Heights in Plastic Pollution – Preliminary Findings of Microplastics on Mount Everest. One Earth, November 20, 2020 (https://doi.org/10.1016/j.oneear.2020.10.020)
NEDERLAND : UITHOLLING VAN DE NATUUR
In open gebieden als heidegronden en op het boerenland is het aantal dieren sinds 1990 met de helft afgenomen. Op hoge zandgronden zoals de Veluwe zijn er zelfs 70% minder. De belangrijkste oorzaak : stikstof uit de landbouw, waardoor sommige planten sneller groeien en andere planten verstikken. Daardoor is er voor insecten niet genoeg voedsel meer, wat ook andere dieren treft. (WNF Nederland)
NEDERLAND : LAADPALEN EN WARMTEPOMPEN
Het Nederlandse elektriciteitsnetwerk wordt verzwaard om de komende jaren1,7 miljoen laadpalen te kunnen plaatsen en 1,5 miljoen huizen van het gas af te halen. De netbeheerders willen die miljardeninvestering doorbelasten naar burgers en bedrijven en dat leidt tot boze reacties in de politiek. PVV-leider Geert Wilders noemde het schandalig dat de energierekening van huishoudens verder stijgt om de Teslarijdende grachtengordelelite van D66 en de warmtepompfanatiekelingen van GroenLinks van genoeg elektriciteit te kunnen voorzien. Oud-minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk van de PvdA vond het van zijn kant gewoon asociaal dat voor één Tesla-rijder (die meer energie slurpt dan 10 huishoudens) honderden bejaarden met fleecedekens kou gaan zitten lijden…
NEDERLAND : FORTENWERK
Ook in Nederland kwam de belangstelling voor het fortenerfgoed er pas echt de laatste tijden. Maar nu hebben bijna alle forten een nieuwe bestemming en vaak ook een stel “fortwachters”. Het gaat om zo’n 200 forten. Een deel daarvan bood plek aan soldaten, een ander deel diende om bij een vijandelijke aanval een gebied onder water te zetten. Na WO2 bleven ze als massieve herinneringen in het landschap staan en raakten ze verwaarloosd. Van de jaren 1990 af begonnen natuurverenigingen, gemeenten en provincies zich er over te ontfermen en kwam voornoemde nieuwe bestemming : van natuurgebied tot museum en horeca. Het gebeurt wel wat professioneler dan bij ons, de nieuwe beheerders beschikken blijkbaar allen over genoeg geld om de gebouwen op te knappen en er (vaak betaalde) fortwachters te vestigen. Deze staan dan in voor dingen als een restaurant, zakenmeetings, festivals enz. Niet overal evenwel. Fort bij Edam, gerenoveerd door de plaatselijke overheid, heeft alleen een bezoekerscentrum, dat gerund wordt door een enthousiaste groep vrijwilligers. Die laten bezoekers zien hoe bvb. de soldatenverblijven er vroeger uitzagen. Een beetje zoals in Fort Liezele bij ons. Het Fort Tienhoven en het Fort bij Rijnauwen zijn dan weer natuurforten. De Fortenstelling bij Amsterdam (*) is al vanaf 1996 UNESCO-werelderfgoed. Dit jaar wordt de zgn. Nieuwe Hollandse Waterlinie aan de werelderfgoedlijst toegevoegd : het verhaal van die linie komt tot leven in het Waterliniemuseum in Fort bij Vechten te Bunnik.
(*) De Stelling van Amsterdam : 135 km, aangelegd van 1880 tot 1920 op 10-15 km van A’dam; 46 forten, batterijen, dijken en sluizen. Ook een zgn. Natuurlijk Landschap.
NEDERLAND : STATIEGELD OP KLEINE PLASTICFLESSEN
Vanaf juli 2021 komt er 15 cent statiegeld op plasticflesjes onder 1 liter. Dat wordt nodig geacht in de strijd tegen zwerfafval, eerdere pogingen gaven geen resultaat. Inleveren kan in supermarkten, bij benzinepompen, op de treinstations en via cateraars. Op plasticflessen vanaf 1 liter blijft het statiegeld 25 cent. Er komt mogelijk ook statiegeld op blikjes, maar de sector krijgt eerst de kans om het probleem met zwerfafval zelf aan te pakken. Dat wordt einde 201 geëvalueerd.
NEDERLAND : STIKSTOFCRISIS (2)
Zie ook Nieuwsbrief 2019, rubriek Wereld/Nederland …
Door een beslissing van de Raad van State over het Nederlandse stikstofbeleid liggen 18.000 projecten stil. In opdracht van het parlement vroeg minister van Landbouw Carola Schouten een college o.l.v. oud-BIZA-minister Remkes om advies. Remkes presenteerde dat advies op 8 juni. De voorgestelde maatregelen zijn zoals verwacht vnl gericht op landbouw en verkeer : een (reeds ingevoerde) verlaging van de maximumsnelheid en een verkleining van de veestapel met bijna 50%, om de ammoniakvergiftiging van nabijgelegen natuurgebieden te stoppen. In tegenstelling tot wat de politiekers (die het probleem al 50 jaar voor zich uit schuiven) nu weer opperen, nl een vrijwillige inspanning van de boeren, en in tegenstelling tot wat de boeren voorstellen, gewoon nabijgelegen natuurgebieden schrappen, beveelt Remkes een resultaatsverplichting aan : de boeren moeten gedwongen worden hun uitstoot te reduceren. Alleen zo zou de stikstofemissie in Nederland tegen 2030 met 50% kunnen verminderd geraken…
NEDERLAND : WADDENZEE GOED VOOR 5687 GRIJZE ZEEHONDEN
In april (ruiperiode : ze liggen dan op het droge) telde de Wageningen Marine Research in de Nederlandse Waddenzee 20% meer grijze zeehonden dan een jaar eerder. In de gehele Waddenzee waren dat er 7649, een stijging van 17 %. Het totale aantal zeehonden moet daar nu bij de 40.000 liggen. Na een periode van jarenlange bloei gaat het er alweer een tijd minder goed. Voornaamste oorzaken : de “voller” wordende Waddenzee, de afgenomen visstand.
NEDERLAND : AFVAL OPDUIKEN
Zie ook Nieuwsbrief 2019, rubriek Actualiteit : 3 januari 2019
Het containerschip MSC Zoe verloor vorig jaar 342 containers tijdens een storm. Zo’n 800.000 kg afval is nog niet boven water gekomen. De vrijwilligers van Stichting ‘Duik de Noordzee Schoon’ gingen daarom in september 2020 een 19 keer duiken ten noorden van Ameland en Schiermonnikoog : ze haalden 2 ton afval van verloren lading en visnetten naar boven.
www.duikdenoordzeeschoon.nl
NEDERLAND : HOUTSTOOKSCHANDAAL
De liberale premier Rutte, bizar genoeg gesteund door Groen-Links, heeft precies belangen in de honderden biomassa-centrales in Nederland, die met veel EU- e.a. subsidiegeld op volle kracht bomen verstoken en dat in een land dat het minste bos bezit van heel Europa (8%). Verbranding van biomassa voor warmteopwekking in zwembaden, kantoren, openbare gebouwen enz. is bij de noorderburen goed voor een kwart van de huidige zgn. duurzame energieopwekking. Jaarlijks wordt er tegenwoordig 1,34 miljoen ton hout verwerkt. Maar biomassa is een veel inefficiëntere brandstof dan aardgas of kolen : verse, houtige biomassa geeft ook 2 x zoveel CO2 per geleverde hoeveelheid energie dan aardgas en 15% meer dan kolen. Dat veroorzaakt veel maatschappelijke onrust. Ook “groene” organisaties zoals Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten worden bekritiseerd, omdat ze duizenden hectares bos kapten om dat om te vormen tot heide en grasland, goed voor de biomassastokerijen. De Sociaal-Economische Raad (SER) adviseerde nochtans om biomassa als warmtebron af te bouwen. Maar ondertussen laat Rutte de bouw van biomassacentrales en de subsidciëring ervan nog minstens 12 jaar doorgaan…
OEGANDA : BATWA MUSEUM RUKORO (KISORO)
In onze Nieuwsbrief gaven we al enkele keren nieuws over de pygmeeën in de tropische regenwouden van Centraal Afrika. In Kongo, Ruanda-Urundi en Oeganda werden deze oudste bewoners van Afrika Batwa genoemd, na de onafhankelijkheidstijd geraakten ze danig miszien, seksueel misbruikt en mishandeld door de Bantoe. Ook in Zuid-Oeganda. Anno 1991 werd daar het Mgahinga Gorilla National Park opgericht en tegelijk werden er 6700 Batwa verdreven uit het bergwoud van Rwindi waar hun volk eeuwenlang had geleefd. Sedertdien haalt de overheid en wat daar ook onder verstaan mag worden hier volop inkomsten binnen van de tienduizenden berggorilla-toeristen (een permit kost 550 €), maar geen cent gaat hiervan naar de Batwa die als vaak drankverslaafde verschoppelingen en Bantoeknechtjes buiten het Park moeten overleven. Gelukkig zijn er elders in de wereld nog mensen die zich hun lot aantrekken zoals de Adventist Development and Relief Agency, het kerkgenootschap van de Zevendedagsadventisten. Die helpen hen een graantje mee te pikken van het toerisme. Zo heb je er nu o.m. de Batwa Trail (www.batwatrail.com) en bij Kisoro werd met Oostenrijkse steun het Batwa Living Museum gerealiseerd. Hopelijk brengen deze initiatieven ook de Batwa wat meer onder de aandacht van de gorilla-tourders en verbeteren zij hun hachelijke leefomstandigheden …
SPANJE : EBRO-DELTA ONDERGELOPEN
Door de storm Gloria liepen in de 4de week van januari 2020 m.d. 3000 ha land in de Ebrodelta onder water : zowel zoet water uit de overvolle Ebrorivier als zout water uit de Middellandse Zee. Die zee is 3 km landinwaarts kunnen komen, met de gevolgen vandien voor het ecosysteem in het nationale natuurpark Delta del Ebro (320 km²) met zijn moerassen, rijstvelden, kanalen, stranden en de rivier zelf.
TRISTAN DA CUNHA : DE ONTMUIZING VAN GOUGH ISLAND
Het door gewone mensen onbewoonde Zuid-Atlantische Gough (spreek uit : Goff) met zijn 91 km² één van de 4 Tristan da Cunha-eilanden, is, op 2700 km ten westen van Kaapstad, wellicht de meest afgelegen plek op de wereld. Om zijn enorme aantallen broedende zeevogels ( o.m. 16 soorten ’tubenoses’ w.o. 3 soorten albatrossen) heeft het de status van een UNESCO World Heritage Site. Een aantal van die zeevogelsoorten verkeert volgens BirdLife in de gevarenzone. Maar op Gough speelt zich ook een luguber drama af : massa’s nestkuikens (2 miljoen) worden er de nachten na het uitkomen dodelijk verwond en/of levend opgegeten door groepjes ‘monstermuizen’, nakomelingen van beestjes die in de jaren 1800 werden achtergelaten door robbenjagers en die geleidelijk 50 % groter zijn geworden dan een Huismuis. Om de omvang van deze verschrikking te schetsen : van de bijna 1500 nesten van de Tristanalbatrossen (wereldpopulatie = max. 2000 paren ! ) komt slechts op een 300 een jong groot. Hier iets aan doen is nodig maar niet simpel. Er is wel ervaring opgebouwd bij de ‘ontratting’ anno 2018 van South Georgia. Financieel gesteund door BirdLife, de RSPB (Royal Society for the Protection of Birds) en ZuidAfrikaanse organisaties wil men met helikopters maar ook handmatig over het hele eiland aas verspreiden. Allemaal niet zo evident, succes is niet steeds verzekerd : bij een poging tot ontratting van Henderson (Pitcairneilanden) bleken 80 ratten ‘gespaard’ en dat zijn er nu terug 100.000. Een RSPB-team van 12 man was einde februari 2020 op Gough maar moest schielijk terugkeren door de coronacrisis, er wordt nu gewacht tot in 2021…
www.goughisland.com
VIETNAM : GEDAAN MET HANDEL IN WILDE EXOTISCHE DIEREN ?
Vietnam staat bekend als handelsknooppunt voor bedreigde exotische diersoorten. Schubben van schubdieren, hoorns van neushoorns, ivoor van olifanten, alles wordt massaal via Vietnam naar China en andere Aziatische landen verhandeld. Vietnam is ook grootverbruiker van traditionele medicijnen waar dieren in worden verwerkt. Die handel wordt nu verboden. Alleen, hoe gaat het verbod gehandhaafd worden ? Wilde beesten kunnen nog altijd als huisdieren gehouden worden : alvast een gat in die regelgeving. Nochtans zou een effectieve handhaving een opsteker zijn voor vele ernstig bedreigde soorten. Op tien jaar tijd heeft die handel er bvb voor gezorgd dat 4 soorten Aziatische schubdieren zo goed als uitgestorven zijn en 4 Afrikaanse bijna. Overigens : de import en export verplaatst zich ondertussen ook al naar Cambodja en Laos, waar geen beperkingen zijn.
VLAANDEREN : ZO DROOG ALS ZUID-SPANJE
Weer een uitzonderlijk droog voorjaar, het droogste uit onze geschiedenis. Sinds begin april is er een stuk meer water verdampt dan er uit de hemel viel. Met de klimaatopwarming zien we langere droge periodes afgewisseld met zeer intense regenval, waarbij veel te weinig water effectief in de bodem kan dringen. Greenpeace riep de overheid op om een klimaatnoodtoestand uit te roepen, naar analogie met het Europees Parlement in 2019. Zo kunnen meer ingrijpende maatregelen genomen worden op lange termijn : minder beton (vorig jaar is er in Vlaanderen per dag gemiddeld 7,16 hectare open landschap verdwenen onder beton, 30% meer dan in 2018 !) en meer natuur, meer moerassige gebieden (voor een strategische watervoorraad), een zero-ontbossingsbeleid, een veerkrachtig en ecologisch voedselsysteem …
VLAANDEREN : INBO-RAPPORT BUIST VLAANDEREN VOOR 5,5 VAN DE 6 EUROPESE NATUURDOELSTELLINGEN
De natuur is er in Vlaanderen niet goed aan toe. De Vlaamse natuurgebieden zijn veel te versnipperd en we doen het slecht op het vlak van de bescherming van inheemse planten- en dierensoorten. Dat blijkt uit een midden december 2020 uitgebracht rapport van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek over onze biodiversiteit. Een derde van de onderzochte soorten staat op de ene of andere manier op de rode lijst …
VSA : OLIEGIGANTEN IN PROBLEMEN
De Amerikaanse productie van schalieolie leidt tot een stevige stijging van het olie-aanbod en dus ook dalende prijzen. Dat brengt de grote olieproducenten in zwaar weer. Chevron en ExxonMobil zagen hun inkomsten in 2019 afkalven, ze boekten de slechtste resultaten in jaren. Chevron investeert ondertussen wel fors in het grootste schalieveld van de VS, het Permian Basin (West-Texas, Zuidoost-New Mexico). Overigens laten ook de investeerders, o.m. de pensioenfondsen, de oliejongens vaker links liggen. Die tanende interesse zou te maken kunnen hebben met de veranderende perceptie van fossiele brandstoffen in tijden van klimaatverandering… (De Standaard, 3 februari 2020)
VSA : MILJOENEN CICADEN BOVENGRONDS
Na 17 jaar ondergronds nimfenleven bij de wortels van loofbomen komen in mei-juni 2020 weer eens vele miljoenen (zowat 3 miljoen per ha !) cicaden bovengronds. Het gaat om het Brood IX van het genus Magicicada en het gebeurt dit jaar in Zuidwest-Virginia, in delen van Noord-Carolina en in West-Virginia (vind het detail van die Brood-kwestie desgewenst op Wikipedia). Het gaat dus om een periodisch weerkerend en voor mensen onschadelijk ofschoon luidruchtig fenomeen. De insecten leven 2 à 4 weken maar voor de gewassen zijn ze niet zo onschadelijk. Over het waarom is al veel gediscuteerd : predatoren ontwijken ?
ZUID-AFRIKA : CORONA GEEFT NEUSHOORNS TIJDELIJK ADEM
Alle Zuid-Afrikaanse havens en vliegvelden zaten sedert het ingaan van de corona-lockdown op 27 maart dicht. Daarnaast werd langs de poreuze landsgrenzen met Mozambique en Zimbabwe extra gepatrouilleerd door het leger. Dat maakte de illegale handel in dierlijke producten erg risicovol en zo daalde het aantal gestroopt neushoorns duidelijk. Maar die situatie is niet permanent. De tussenpersonen die stropers ronselen herpakken zich . Omdat er vrijwel geen aanbod is explodeert de vraag naar neushoorn-hoorn, ivoor en vooral schubdier-schubben (zie ook de rubriek Natuur van deze Nieuwsbrief 2020). Door de economische impact van de lockdown in Zuid-Afrika ( 50% van de beroepsbevolking zit zonder werk, mogelijk gaan er 1,6 miljoen arbeidsplaatsen verloren) ) en in andere Afrikaanse landen zijn er in de buurt van de wildreservaten genoeg arme mensen te porren voor stroperswerk. Een ander bijkomend probleem is dat het toerisme in Afrika – één van de belangrijkste inkomstenbronnen van anti-stroopprojecten ! – door de coronapandemie in elkaar is gestort en dat er dit jaar minder geld beschikbaar zal zijn voor bewaking van beschermde gebieden.
ZWITSERLAND : PATRIJS OUT
Rond 1950 broedden er in Zwitserland nog zo’n 10.000 patrijzen, dat was toen al beduidend minder dan in de 19e eeuw. Daarna waren er herintroductiepogingen maar die mislukten : door het weer, te kleine gebieden, predatiedruk. Patrijzen leven te kort voor kleinschalige projecten. In 2019 was het duidelijk gedaan, geen enkele waarneming meer. Niet alleen in Zwitserland valt de Patrijs ten prooi aan de veranderde landbouwmethoden. Al eerder deden die nog andere soorten van het platteland verdwijnen : Kuifleeuwerik, Ortolaan, Grauwe Klauwier, Roodkopklauwier, Klapekster …