MILIEUNIEUWS 2021
AFVAL : CADEAUTJES ZERO WASTE INPAKKEN MET FUROSHIKI
Furoshiki is een eeuwenoude Japanse inpaktechniek. Het woord betekent letterlijk inpakdoek. Je kan hiervoor elke (vierkante) doek gebruiken die je kan vinden. Om dat je geen papier gebruikt dat je daarna weggooit is het erg milieuvriendelijk. De ontvanger kan het doek bovendien opnieuw gebruiken, geen afval dus.
ASBEST : ASBESTOS FREE EUROPE BY 2023 ?
Niet alleen wij maken ons bezorgd om de effecten van asbest op de volksgezondheid, zowel ingeademd asbest als via het kraanwater gedronken asbest (waar nog veel te weinig over geweten blijft). Een en ander wordt binnenkort actueler omdat 2023 voor de Europese Commissie streefjaar is voor een asbestvrij Europa. Het is echter niet gemakkelijk om een idee te krijgen over de situatie vandaag in Vlaanderen met zijn 19.000 km asbestcement-waterleidingbuizen. Staat men al wat verder dan het dooddoen met de dubieuze WHO Guidelines uit 1993 ? Er zijn een tijd geleden vragen gesteld in het Vlaams Parlement n.a.v. een opengebarsten asbestcementleiding, maar die werden niet serieus genomen door de toenmalige (omstreden) milieuministerin Schauvliege …
AVOCADO : NIET DUURZAAM
De invoer van avocado’s naar het noordelijk halfrond van de wereld stijgt de laatste decennia met het jaar en dat is ook zo met de productie, in landen als bvb Chili, Peru, Colombia, Mexico en Zuid-Afrika : alleen bij ons gaat het om tienduizenden tonnen per jaar. Bij het vervoer van de fragiele vruchten gaat zowat 1/3 van de oogst verloren, terwijl de de watervoetafdruk hoog ligt : voor één avocado is gemiddeld 70 liter toegevoegd water nodig en dat in landen met een niet zo hoge watervoorraad, de teelt kan dan regionaal ook tot waterschaarste en droogte leiden. O.m. in Mexico worden er bossen (o.m. de coniferenbossen van de monarchvlinder) illegaal gekapt om de productie op te drijven en er wordt ook kwistig omgesprongen met meststoffen en pesticiden. De populariteit van de avocado leidt in Zuid-Amerika bovendien tot georganiseerde criminaliteit en bij de plaatselijke bevolking tot gezondheidsproblemen en ondervoeding, de mensen kunnen de avocado’s zelf nog amper betalen. Er wordt ter plaatse wel geprobeerd om alles te verduurzamen, maar … Daarom wordt de consument voorgehouden dat avocado’s geen dagelijkse kost mogen worden en duurzame koks vertikken het om nog avocado’s te gebruiken. Eén avocado nu en dan, per vrachtwagen vervoerd uit Spanje, moet nog wel kunnen : de ecologische voetafdruk blijft nog altijd een stuk kleiner dan die van vlees of kaas.
BITCOIN: GIGANTISCHE ECOLOGISCHE VOETAFDRUK
Schatting van de unief van Cambridge : de digitale munt Bitcoin verbruikte in 2021 in het totaal 122.4 tWh (terrawattuur) elektriciteit. Dat is meer dan het jaarlijkse elektriciteitsverbruik van een land als Argentinië ( = 121.8 tWh). En de impact van de Bitcoin op het klimaat wordt steeds maar groter. Aan het huidige tempo gaat het Bitcoin-netwerk in 2022 meer dan 200 tWh verbruiken, dat is evenveel als het verbruik van alle datacentra ter wereld (dus alles van Amazon, Facebook, Google enz.)
BODEMDALING : EEN ANDER MILIEUPROBLEEM
Een recente wereldwijde literatuuranalyse gepubliceerd in het eerste Science-nummer van 2021 vestigt de aandacht op een milieuprobleem dat wat verborgen blijft bij de focus op de stijgende zeespiegel : de dalende bodem, veroorzaakt doordat mensen teveel grondwater oppompen. Het effect blijkt makkelijk tien keer zo groot als voornoemde zeespiegelstijging ( = 3 à 4 mm/jaar) en het maakt het overstromingsrisico dan ook stukken groter. Het fenomeen doet zich wel niet alleen in kustgebieden voor : in Mexico-stad bedraagt de daling eventjes 12 m en in centraal Iran zinken de pistache-oogstgebieden elk jaar met 30 cm. Als het volume grondwater afneemt kan de concentratie vervuiling of zout erin te hoog worden om het water nog te kunnen gebruiken,. Ook kunnen er soms kilometerslange “fissures” (scheuren) ontstaan in de bodem, met allerlei schade vandien. In die risico-bodems is er een afwisseling van poreuze zandige met minder poreuze kleiige lagen : die geraken samengedrukt en herstellen zich maar moeilijk, zelfs als je meer water in de bodem laat stromen.
Op basis van literatuuranalyse werd een wereldkaart gemaakt met de gebieden gevoelig voor bodemdaling. Een hoog risico geldt voor 2,2 miljoen km² ofte 1?6 % van het wereldwijde landoppervlak. In deze gebieden wonen 1,2 miljard mensen (naar verwacht zullen dat er in 2040 1,6 miljard zijn). Hoogrisico-gebieden zijn bvb de landbouwgronden rond Beijing in China en het noorden van India. In diverse landen wordt er wel iets aan gedaan : beperkingen op het onttrekken van grondwater op de eerste plaats, gecombineerd met veel metingen. Maar …
Lit. Gerardo Herrera-Garcia cs. Mapping the global threat of land subsidence. Science 01 Jan.2021. Vol.371, issue 6524, pp.34-36. DOI : 10.1126/science.abb8549.
GSM’S : TERUG NAAR DE DUMBPHONE ?
Steeds meer (jonge) mensen lozen blijkbaar hun smartphone en halen een ouder, minder slim toestel in huis. Niet alleen omdat smartphones tegenwoordig voorgeprogrammeerd lijken om na drie jaar de geest te geven en een Nokia niet. Door een minimum aan functies kunnen dumbphones echt functioneel blijven terwijl de zogenaamd functionele smartphones stilaan iemands leven gaan regisseren : gedaan met problematic smartphone use en zijn negatieve gevolgen. Het vraagt even wennen, maar het maakt het leven terug een stuk zinniger en het doet bvb de kunstmatigheid van FOMO inzien, het FOMO-gevoel dat onze leefomgeving tot een wachtkamer degradeerde en dat ons tegelijk de wereld achterna deed hollen. En dan zijn er natuurlijk ook nog de milieu-overwegingen.
JONGEREN.KLIMAAT.NU : MANIFEST VOOR KLIMAATRECHTVAARDIGHEID
Jongeren Milieu Actief (JMA), de jongerenorganisatie van de Nederlandse milieuvereniging Milieudefensie, wil het land klimaatneutraal tegen 2035 en met vervuilers die betalen. Op initiatief van JMA werd een manifest opgesteld voor een klimaatrechtvaardige toekomst met negen actiepunten : 1. De adviezen van de wetenschap volgen, onder de 1,5°C blijven. 2. Een Green New Deal ontwikkelen. 3. De democratie beschermen tegen de lobby van de fossiele industrie. 4. Investeren in groene energie. 5. Duurzame productie stimuleren. 6. Kies meer voor treinen, minder vliegen. 7. Een duurzame landbouw met een kleinere veestapel. 8. Bescherm de natuur tegen het beschadigen of vernietigen van ecosystemen. 9. Denk planeetbreed. Jan Terlouw schreef er een voorwoord voor.
Info : jma.org
KLIMAAT : SNELLER SMELTEND IJS
Het ijs is over de hele aarde in een razend tempo aan het smelten, het snelst op de Groenlandse en Zuidpoolse ijskappen. Tussen 1994 en 2017 ging 28 biljoen ton (!) ijs verloren, door de opwarming van de atmosfeer en de zeeën. Het ijsverlies versnelde in diezelfde periode ook met 65 %. Door dat ijsverlies is de zeespiegel met 35 mm gestegen. Wanneer drijvend zeeijs smelt onthult het overigens donker water dat meer warmte absorbeert, waardoor de opwarming verder wordt versneld in een feedbacklus : het albedo-effect.
Pro Memorie : stel dat alle Groenlandse en Zuidpoolse (Antarctische) ijs ineens zou smelten, dan stijgt de zeespiegel overal met 55 m …
Lit. Thomas Slater cs. Earth’s ice imbalance. The Cryosphere, 15, 233-246, 2021. DOI : https://doi.org/10.5194/tc-15-233-2021
KLIMAAT : GEVAARLIJKE ZOMERHITTE
Dit jaar werden er weer hitterecords gebroken, met grote cijfers. Bij ons, maar ook in Canada, het Midden-Oosten enz. Met de opwarming van de atmosfeer (nu zo’n 1,1 °C heter dan voor het industriële tijdperk) neemt de kans op weerextremen meer toe. De kooldioxide e.a. broeikasgassen die nu en de komende jaren de lucht in gaan zorgen immers met vertraging voor nog meer opwarming. Bij een opwarming van 2 graden krijgen 420 miljoen mensen al in 2050 vaker met “extreme hittegolven’ te maken. Het risico op andere rampen neemt ook toe : branden, cyclonen, droogte en overstromingen. Een groeiend gevaar vormen bovendien de zgn. omslagpunten. Dat zijn gebeurtenissen zoals het smelten van de ijskap die zodanig ingrijpen in het klimaatsysteem dat de gevolgen onomkeerbaar zijn en andere rampen als dominostenen zullen volgen. Bij klimaatwetenschappers groeit de angst dat de politiekers veel te laks zijn met klimaatbeleid. Zeer snelle radicale reductie van uitstoot is nodig om de planeet leefbaar te houden : het ergste moet nog komen, met nog grotere gevolgen voor het leven van de mensen na ons dan voor dat van onszelf …
(Het klimaatpanel IPCC publiceert begin 2022 een 4000 pagina’s tellend rapport dat de gevolgen van de opwarming breed in kaart brengt, het is veel alarmerender dan de vorige versie uit 2014).
CLIMATE CHANGE : BEYOND THE TIPPING POINT
In het tijdschrift BioScience van juli 2021 wordt verwezen naar de Climate Crisis Advisory Group (www.ccag.earth). Die actualiseerde info over de vitale functies van de aarde aan de hand van 31 parameters. Daaruit blijkt dat het op amper 2 jaar tijd alweer een pak minder goed gaat met onze planeet. Ondanks een daling in de eerste lockdown steeg de broeikasgasuitstoot nog meer en was 2020 op één jaar na het heetste jaar ooit. De smeltende gletsjers in Groenland en West-Antarctica deden de zeespiegel verder stijgen en het Braziliaanse regenwoud (de “longen van de aarde”) stoot nu meer CO2 uit dan dat het koolstof absorbeert. Bij een verdere opwarming van het klimaat kunnen deze systemen kantelpunten worden die een catastrofe in gang zetten en de opwarming nog kunnen versterken tot een algemene omgevingscrisis. Een rem is absoluut nodig op de bevolkingsgroei. Verder een circulaire economie, meer plantrijk eten en een CO2-taks zodat er meer shift komt naar hernieuwbare energie. Bijna 14.000 wetenschappers van over de hele wereld onderschrijven dit rapport en slaan nog maar eens alarm. Ze waarschuwen de mensheid voor “onnoemelijk lijden” als de politiekers en iedereen de signalen van de klimaatverandering blijven negeren.
Lit. William J. Ripple cs. World Scientists’ Warning of a Climate Emergency 2021. BioScience, 28 July, 2021. DOI : https://doi.org/10.1093/biosc/biab079
https://scientistswarning.forestry.oregonstate.edu
LAWAAI : OOK ONDERWATER
Het geraas en gedreun van de mens met zijn schepen, boorplatformen, vliegtuigen enz. blijft ook niet zonder gevolgen voor het onderwaterleven. Dat tonen wetenschappers aan in een artikel in Science. Ze checkten een 500 papers over onderzoek naar de effecten van menselijk geluid op en boven de zeeën. Zo’n geluid kan tot kilometers diep gaan, het speelt een grotere rol onder dan boven water. De toename in scheepsverkeer heeft de laatste 50 jaar al voor 32 keer zoveel geluid van lage frequenties (= dat het verst draagt) gezorgd. Dat werkt verstorend, bijna alle onderwaterleven is er gevoelig voor. Niet alleen grotere dieren, die hun weg kwijt kunnen geraken of die niet meer met elkaar kunnen communiceren, maar het heeft ook impact op kleinere organismen. Mossels bvb gaan dicht en eten niet meer, zo verslechtert de waterkwaliteit. Nog een minder bekend zij-effect : door overbevissing, walvisjacht en verdwijnende koraalriffen worden wateren juist stiller. Maar vissenlarven gebruiken de geluiden van het rif om te navigeren en een goede plek te vinden om op te groeien. Het wordt tijd om er wat aan te doen. En dat is mogelijk, doordat vele geluiden bijeffecten zijn. een voorbeeld : slecht afgestelde scheepspropellers produceren bellen die imploderen en een enorm lawaai geven. Denk ook aan het gebruik van elektrische motoren, aan lichtere scheepsmaterialen die geluiddempend werken, aan richtlijnen voor de snelheid van schepen, het beperken van constructiegeluid bij de aanleg van windmolenparken…
Lit. Carlos Duarte cs. The soundscape of the Anthropcene ocean. Science 05 Feb 2021. Vol 371, Issue 6529, eaba 4658. DOI : 10.1126/science.aba4658
LUCHTVERONTREINIGING : OPNIEUW OP NIVEAU VAN VOOR CORONA
Op basis van data uit 63 steden in 25 landen op alle continenten rapporteerde de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) dat de luchtkwaliteit opnieuw op het niveau van voor de coronacrisis zit. In veel steden was die kwaliteit verbeterd door een daling van het verkeer : de uitstoot van NO2 ging tot 70% achteruit en de aanwezigheid van fijnstof daalde tot 40%. Toch bleven extreme weersomstandigheden die het gevolg zijn van de opwarming van de aarde voor zand- en stofstormen en bosbranden zorgen, met een negatieve impact op de luchtkwaliteit.
P.S. Het aantal door luchtvervuiling veroorzaakte overlijdens steeg volgens dezelfde WMO van 2,3 miljoen in 1990 naar 4,5 miljoen in 2019 …
Lit. WMO Air Quality and Climate Bulletin No 1 : September 2021.
https://public.wmo.int
LUCHTVERONTREINIGING : RECORDUITSTOOT CO2 VERWACHT IN 2023
Een nieuwe analyse van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) voorspelt dat binnen 2 jaar de broeikasgasuitstoot een record van net geen 34 gigaton (34 miljard ton !) gaat bereiken. Door de coronapandemie zakte die uitstoot van 33,4 Gt in 2019 naar 31,5 Gt in 2020, maar ondertussen is het opnieuw 33 Gt. Nochtans moeten de staten 37% van hun corona-hersteluitgaven besteden aan klimaatgerelateerde investeringen en hervormingen om geld uit het Herstelfonds te krijgen. Wat wordt vastgesteld : zonder de groene hersteluitgaven had de wereld in 2023 nog ruim 0,8 Gt meer broeikasgassen uitgestoten dan wat het IEA nu voorziet. Maar om tegen 2050 een nuluitstoot te halen (Klimaatakkoord van Parijs) moeten we in 2023 zo’n 4,4 Gt minder uitstoten … ?
www.iea.org
LUCHTVERONTREINIGING : ULTRAFIJNSTOF
Niet iedereen weet blijkbaar dat er verschillende categorieën fijnstof ( = kleine deeltjes die in de lucht zweven als zand, zeezout, maar ook roet, uitlaatgassen en deeltjes die ontstaan doordat gassen met elkaar reageren) bestaan. De grootste categorie is Particulate Matter PM10 , in de lucht zwevende deeltjes van 2,5 tot 10 micrometer groot, zowat de doorsnee van een spinnendraad : een micrometer (µm) is een duizendste van een millimeter. PM2,5 deeltjes zijn een slag kleiner, maximaal 2,5 micrometer. En de allerkleinste deeltjes worden ultrafijnstof genoemd, deze zijn kleiner dan 0,1 micrometer. Ultrafijnstof komt vnl vrij bij verbrandings-processen, in verkeer, luchtvaart en energieproductie. Hoe kleiner de deeltjes, hoe verder ze het lichaam kunnen binnendringen : tot diep in de longen en zelfs in de bloedbaan, met o.m hartproblemen en astma tot mogelijk gevolg. Toch wordt het nauwelijks gemeten (ook niet zo eenvoudig), het onderzoek naar UFS zit wereldwijd nog in een beginfase. In de omgeving van Brussels Airport mat het VITO anno 2019 gedurende twee maanden in de zomer en twee maanden in de winter gemiddelde concentraties van 10-20.000 deeltjes/cm³, in Nederland mat men langs drukke wegen in Amsterdam 31.000 deeltjes/cm³. Voor ultrafijnstof zijn er ook nog geen Europese normen vastgelegd en ook in de richtlijnen voor luchtkwaliteit van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO uit 2005 komt UFS niet voor…
KRITISCHE EN ZELDZAME AARDMETALEN & VERGROENING TRANSPORT
Enkele jaren geleden hadden we het al eens over de jacht op kritische metalen zoals lithium, kobalt, zeldzame aardmetalen (dysprosium, neodymium, praseodymium …), nodig voor bvb mobiele telefoons en elektrische auto’s. Voor die mineralen is de wereld in grote mate afhankelijk van Chili, Australië, Congo en China. Daarom wordt er ijverig gezocht naar nieuwe vindplaatsen. Op veel plaatsen zitten ze genesteld tegen radioactieve ertsen als uranium en thorium en ze worden dan gewonnen als bijproduct. Japan ontdekte er bij het atol Minamitori in de Stille Oceaan en paalde er meteen een economische zone af van 2500 km², goed voor 16 miljoen ton metalen in de diepzeemodder die door robots worden afgegraven. Maar ook vele andere landen liggen op de loer : Rusland, Frankrijk, Duitsland en zelfs België. Dat wordt in de gaten gehouden door de International Seabed Authority van de Verenigde Naties (ISA). Want die mijnbouw kan leiden tot een ernstige verstoring van het diepzeeleven, vooral de diepzeefauna : vele soorten zijn niet eens beschreven. Anderzijds wordt verwacht dat de elektrificatie van het wegvervoer ( = nodig voor het halen van de “targets” van het Parijse Klimaatakkoord) gaat leiden tot hogere prijzen en tot nog hogere afhankelijkheid van voornoemde landen : via platina, palladium en rodium ook van Zuid-Afrika en Rusland. De weg naar de vergroening van het wegtransport gaat er dus geen gemakkelijke worden…
PFAS EN PFOS
Zie in deze Nieuwsbrief 2021 de rubriek Wereld, lemma Vlaanderen …
KEURMERKEN M.B.T. MICROPLASTCS
Over microplastics (plasticstukjes van minder dan 5 mm groot die in het milieu nog eens uiteen kunnen vallen) ) en hun ophoping in dieren die wij opeten, maar ook in ons drinkwater, is er al veel geschreven. Het VELT-tijdschrift Seizoenen vermeldt in zijn mei-juninummer 2021 keurmerken die producten helpen herkennen zonder microplastics. Er is het Europese Ecolabel voor cosmetica, verzorgings- en schoonmaakproducten, doe-het-zelf en tuinieren. En Demeter, het keurmerk van de biologisch-dynamische landbouw, cosmetica, verzorging en voeding. Verder Cosmos Organic, het Europese keurmerk voor natuurcosmetica. Tot slot zijn er het Nordic Ecolabel ( = het Scandinavische milieukeurmerk voor schoonmaakmiddelen, cosmetica, verzorgingsproducten en wasmiddelen) en Zero plastics inside. Dat laatste is het keurmerk van beatthemicrobead.org voor bedrijven die hun ingrediëntenlijst met de organisatie delen en de 100% microplasticvrij-verklaring tekenen.
RECYCLAGE : ZONNEPANELEN
Afgedankte zonnepanelen leveren na 25 jaar gebruik een grote afvalberg op : tegen 2040 verwacht men 100.000e tonnen afval. En goede recycling van dat meerlagig spul blijkt moeilijk, er zitten bvb schadelijke stoffen in (PFAS, lood). Momenteel wordt alles gewoon vergruisd. Wie duurzame en recycleerbare zonnepanelen wil produceren botst ook op de grote volumes Chinese zonnepanelen op de markt. Toch wordt daar aan gewerkt, o.m. in het Solar Lab van het Nederlandse onderzoeksinstituut TNO te Petten (www.tno.nl) …
SCHEEPVAART UITSTOOTVRIJ ?
De wereldwijde scheepvaart stoot ca.2,5 % van alle broeikasgassen uit. Samen met de luchtvaart valt ook de scheepvaart buiten het klimaatakkoord van Parijs. Het Europees Parlement en de Europese Commissie willen dat veranderen, zodat de hele Europese scheepvaart per 2050 geen broeikasgassen meer uitstoot. Dat is één van de voorstellen om de scheepvaart duurzamer te maken. En daartoe moeten schepen overstappen op waterstof, hoewel de sector meer ziet in LNG.
SIGARETTENPEUKEN : GIFTIG !
Bij clean-ups op onze stranden en elders hebben sigarettenpeuken een groot aandeel in het gevonden plasticafval. Met miljoenen belanden ze in de natuur, in waterlopen en in zee. Een gemiddelde roker steekt 15 sigaretten per dag op, 64 % van de gerookte tabaksproducten zijn filtersigaretten. Beseft ie wel goed dat die nepdingen (in feite een marketingtool die niets aan de gezondheid bijdraagt) van plastic zijn (celluloseacetaat) ? En vol zitten met chemicaliën (arsenicum, aceton, benzeen, ammoniak en lood) ? Dat maakt ze ook zo gevaarlijk voor vissen wanneer ze in het water belanden : gooi een peuk in een waterbak met vissen en de helft ervan sterft binnen de 96 uur. Net als andere plastic vergaan ze overigens evenmin, ze vallen finaal in kleine stukjes uiteen…
STILTE EN STILTEGEBIEDEN
Na luchtverontreiniging is stiltegebrek de voornaamste aan de milieukwaliteit gelinkte ziekteoorzaak . Maar waar is het nog stil ? Om op de stiltebehoefte in te spelen creëerden politiek en ambtenarij ten tijde van de Vlaamse nepminister van Leefmilieu en Natuur Kris Peeters negen officiële stiltegebieden. Voor een stiltegebied wordt normaal vereist dat de geluiddrukte de 30 à 40 decibel niet overschrijdt. Maar in Vlaanderen is het nergens stil, ook niet in die fameuze stiltegebieden zoals de Kalmthoutse Heide of het Zwin. Dat werd op 27 januari 2021 nog eens aangetoond in het TV-Een-programma Factcheckers, waarin de medewerkers die gebieden afliepen met decibelmeters …
THORIUMREACTOR
In het najaar van 2021 opent China bij Wuwei een zelfontwikkelde gesmoltenzoutreactor met beperkt vermogen die op thorium en uranium kan draaien : een nieuwe energiebron die veiliger is dan de kerncentrales, minder langlevend radioactief afval oplevert (300 jaren i.p.v. 10.000en), minder beslag legt op ruimte en bijna geen CO2 de atmosfeer in jaagt ? Thorium (ken je het nog van de kousjes in de campinggaslampen ?) is op zich niet splijtbaar maar als er een neutron in wordt geschoten valt het uiteen in uranium 233 en zo kan het indirect dienen als brandstof. Er worden geen splijtstofstaven gebruikt maar het thorium zit opgelost in zout, waarvan de hitte gebruikt wordt om stoom te genereren voor een turbine die elektriciteit produceert. Alle brandstof wordt gebruikt en het afval is minder lang schadelijk : de halfwaardetijd van de radioactieve straling is 30 jaar, na 300 jaar is het grootste deel niet meer schadelijk maar toch niet alles : een klein deel moet wel voor duizenden jaren opgeborgen worden en dat is voor bvb WISE (World Information Service on Energy) een reden om kritisch te blijven. In feite bestaat deze technologie al een halve eeuw (in de VSA) en de eerste commerciële gesmoltenzoutreactor op thorium is in China pas voorzien voor 2040, een aantal technieken zijn nog niet ver genoeg ontwikkeld. Of deze route echt gaat werken blijft onzeker. China stak al 300 miljoen euro in het thoriumproject. Eigenlijk zou Europa ook bereid moeten zijn om een paar honderd miljoen in een demonstratiereactor te steken (cfr de Iter-kernfusiereactor in Frankrijk), maar het budget voorziet maar 5 miljoen in 4 jaar tijd…
VOEDING : ETHYLEENOXIDE IN BROOD E.A. GEEFT KANKER
In Europa gelden voedingsreglementeringen maar gevaarlijke verontreinigingen blijven door de mazen van het net glippen. Neem bvb het gasvormig ontsmettingsmiddel ethyleendioxide tegen beschimmelen. Kleine concentraties kunnen al kanker veroorzaken. En het wordt overal ontdekt met (geen) dank aan bvb vervuild sesamzaad uit India : zo omzeilen ze daar de door Europa geëiste sterilisering. Die soms eerder toevallige ontdekkingen doen dan levensmiddelen uit de rekken halen : koekjes, crackers, ijsproducten, smeerkazen, sauzen, maar ook brood. Daarom willen instanties als Foodwatch en de Hoge Gezondheidsraad dat stoffen die mogelijk kanker veroorzaken verboden worden. Voedingswetenschappers betwijfelen de haalbaarheid daarvan : in koffie zit bvb ook acrylamide, een kankerverwekkende stof die gevormd wordt bij bakken, braden en roosteren. Hoe ga je daar mee om ? Het risico spreiden door gevarieerd te eten ? Zeker niet elke dag hetzelfde eten en ook sterk bewerkte voeding vermijden, die een waslijst aan toxische stoffen bevat…
P.S. Het helpt niet van je toevlucht te nemen tot biovoeding. Ook in biovoeding worden pesticiden gebruikt. Bio heeft te maken met de productiemethode, die minder belastend moet zijn voor het milieu maar die niks te maken heeft met gezondheid.
(Knack, 25 augustus 2021)
DURE WINDENERGIE
Rond de windmolenparken in de Noordzee is al wat te doen geweest. Eerst was er de te snel onderhandelde oversubsidiëring (miljarden meer dan gelijkaardige Nederlandse parken !). Nu wil men het vermogen uitbreiden van 2,2 gigawatt tot 5,8 gigawatt, waarbij wel meer windcapaciteit opeen wordt geplakt op eenzelfde oppervlakte. Maar als windturbines dicht op elkaar staan, vangen ze elkaars wind af : waardoor ze minder stroom produceren en de kosten per megawattuur toenemen… De overheid gaf de uitbreidingsplannen weer in handen van een (Brussels) adviesbureau, 3E, zgn. gespecialiseerd in hernieuwbare energie. De energieregulator CREG waarschuwde energieminister Van der Straeten er al voor dat de kosten om de windcapaciteit op zee op te voeren zo hoger zullen oplopen dan gedacht.