Wereld

AUSTRALIË : GROOT BARRIèRERIF NOG NIET OFFICIEEL BEDREIGD

Sedert 1955 verloor het Groot Barrièrerif (3000 riffen en 900 eilanden in de Koraalzee voor Queensland : meer dan 400 soorten koraal, 1500 soorten vis en 4000 soorten weekdieren) al de helft van zijn koraal. Omdat Australië dit grootste koraalrif ter wereld niet voldoende beschermt wou de Unesco het na 40 jaar op de Werelderfgoedlijst op de lijst met bedreigd erfgoed plaatsen. Maar na intensief lobbywerk krijgt Australië nu toch de tijd om het tegendeel te bewijzen.

 

BRAZILIË : BOLSONARO WIL WEG DOOR JAGUARPARADIJS

Over de ramp die president B. betekent voor natuur en milieu in Brazilië is in onze nieuwsbrieven al geschreven. Nu wil hij een asfaltweg door de enige plek in het Braziliaanse Atlantisch regenwoud waar de jaguarpopulatie de afgelopen jaren is toegenomen : het Nationale Park Iguaçu in de staat Parana, op de grens van Brazilië en Argentinië, 260.000 hectaren groot en eigenlijk maar een schamele restant van het woud dat rond 1890 nog heel Parana innam. Iguaçu  is ook wereldberoemd door de gigantische watervallen daar, die jaarlijks honderdduizenden bezoekers trekken. Tussen 2009 en 2018 groeide het aantal jaguars in het N.P. van 11 naar 28 . Een jaguar heeft ongeveer 260 km²  als leefgebied.  De geplande asfaltweg zou het park in tweeën splitsen  en daarnaast ontbossing meebrengen, drugshandel en stroperij : de dieren zijn nu al gezocht omdat hun huid en hoektanden op de zwarte markt en in China veel geld opbrengen.  Als Bolsonaro  zijn zin krijgt wordt het meteen  makkelijker om ook in andere beschermde gebieden wegen aan te leggen, bvb in de Amazone. De biologen van het Projeto Onças do Iguaçu (Jaguars van Iguaçu)  houden hun hart vast, zij betogen dat er daar niet meer wegen nodig zijn maar dat juist het bos dat nog over is beschermd moet worden.

 

CANADA : GEBREK AAN IJS

Tegen het jaareinde was er maar weinig zee-ijs in de Hudsonbaai. In het noordwestelijk deel was slechts 13% met ijs bedekt, een laagterecord : normaal is dat 70% .Door de opwarming van de aarde kalft het Arctische zee-ijs per tien jaar zo’n 13 % af. Het vormt een, bedreiging voor de ijsberen. Hoe langer en geen zee-ijs is, hoe langer ze moeten vasten en steeds meer zullen dat niet overleven.

NewScientist, 6 December 2021 : Extreme lack of sea ice in Hudson Bay puts polar bears under pressure

 

CHINA : REUZENPANDA NIET MEER BEDREIGD

In de jaren 1980 leefden er nog zo’n 1200 panda’s in het wild. China begon daarop met een programma om de populatie te laten groeien via speciale leefgebieden met veel bamboe. Hierdoor nam het aantal langzaam weer toe en nu leven er stabiel meer dan 1800 panda’s in het wild. De VN en China hebben de status daarom naar ‘kwetsbaar’ bijgesteld.

 

EGYPTE : PALEIS VAN TAWFIQ ANDRAOS PASJA AFGEBROKEN

Begin de jaren 1980 namen leden van Natuur 2000 deel aan een studiekamp van de Arab Office for Youth and Environment te Sharm el-Sheikh (dat tevoren door Israel ontruimd was). We maakten er o.m. kennis met de jonge en gedreven Egyptische ornitholoog en vogeltekenaar Sherif Baha el-Din, die zou later nog meedoen met een N2-kamp op Texel. Na het kamp bezochten we o.m. ook Luxor. Daar stonden we op de Rams Road bij de Nijl, niet ver van de  beroemde Tempel van Luxor, in bewondering voor een paleis uit het einde van de 19de eeuw en we geraakten er in gesprek met twee oudere bewoonsters. Dat bleken de dochters te zijn van Tawfiq Andraos Pasja, destijds koptisch-christelijk voorman van de nationalistische Wafd-partij die opkwam tegen het Britse bewind in Egypte. De dames werden in 2013 in onopgehelderde omstandigheden in hun paleis vermoord en het mooie gebouw geraakte verloederd. Op 23 augustus 2021 werd het afgebroken, het bleek gebouwd op de resten van een Romeinse tempel …

 

FRANKRIJK : REFILL

Door een nieuwe wet ga je in Frankrijk binnen afzienbare tijd in de supermarkt plasticvrij boodschappen kunnen doen. Zulks na een aanbeveling van de Convention Citoyenne pour le Climat  die in deze wet uitmondde. De bedoeling is dat  je gewoon je eigen bakje of zak meeneemt naar de supermarkt en die vult met pasta, noten, rijst of whatever. Je hergebruikt dus je eigen verpakking. Tegen 2030 moet 20% van het vloeroppervlak van winkels groter dan 400 m²  voorzien zijn van  refill-systemen. Een voorbeeld voor andere landen.  Nederland geven 6000 winkels al met een Zero Waste sticker aan dat je in hun zaak welkom bent met je eigen beker, zak of bak, bij ons blijft het bij (loze ?) beloften om in 2025 minder plastic te gebruiken, vooral door minder plastic per verpakking te gebruiken. Maar het aantal in plastic verpakte producten verandert niet of nauwelijks …

 

FRIESLAND : EERSTE KIEVITSEI 2021

Het eerste “ljipaai” werd dit jaar gevonden in een weiland van vogelvriendelijke boer Eelco Hiemstra bij  Raard (Nordeast-Fryslan) op 6 maart. Simon Spriensma uit Dokkum kreeg de Sulveren Ljip en 15 euro vindersloon uitgereikt resp. toegekend door de Commissaris van de Koning, in de Stateseal van het Provinsjehus te Ljouwert (Leeuwarden).

 

ITALIË : HET REGENT DODE SPREEUWEN

Ondanks het vuurwerkverbod werd in Rome tijdens de jaarwisseling volop vuurwerk afgestoken. Dat kostte blijkbaar het leven aan honderden spreeuwen die als een regen lijkjes neerdaalden over enkele straten in het stadscentrum, o.m. de Via Cavour bij het Termini-station.  Het richtingsgevoel van de vogels moet in de war geraakt zijn, waardoor ze tegen elektriciteitskabels of tegen gebouwen botsten. Het voorbije najaar kwamen ca.4 miljoen spreeuwen in Rome overwinteren. Ze slapen met duizenden in de bomen bij voornoemd station.

ITALIË : NO GRANDI NAVI

Begin juni 2021 keerde het eerste MSC-cruiseschip terug in Venetië, achttien maanden was het corona-rustig geweest in de lagune. En na een oproep van Unesco had de Italiaanse regering ook besloten om de megaschepen voortaan om te leiden. Niettemin … Meer dan 1500 demonstranten kwamen hiertegen protesteren. De grote schepen verergeren nl. de erosie waardoor Venetië dreigt te verzakken. Bovendien zijn die schepen enorm SO2-vervuilend.

 

KENIA  : DROOGTECRISIS IN TURKANA

De nu iets meer dan een miljoen Nilotische Turkana (in 1979 nog geen 150.000) vormen de tweede grootste groep van semi-nomadische herders in Kenia. Ze leven in het noordwesten van het land (Lake Turkana), bij de grenzen met Oeganda, Zuid-Soedan en Ethiopië. In Turkanaland is de temperatuur de laatste 50 jaar met 1,8 °C gestegen. In de rest van de wereld was dat 0,8 °C in 100 jaar tijd.  Turkana wordt daarom als een ‘klimaatkanarie’ beschouwd.  Tussen 1950 en 2000 waren er al 9 verschrikkelijke droogtes. Het wordt  een van de eerste gebieden die in de toekomst onbewoonbaar gaan zijn : tegen 2070 zal dat voor 19% van het aardoppervlak gelden, vandaag is dat nog maar 0,8 %. Er is nog nauwelijks grasland en geen tijd voor herstel.  Het landschap doet denken aan de beelden die de Perseverance vanop Mars doorstuurt. De enige plant die overleeft is de  Mathenge (Prosopis juliflora),  de “duivelse” struik die in de jaren 1970 geïntroduceerd werd om schaduw en brandstof te geven maar die alle andere planten wegdrukt. Turkana illustreert hoe de alleramsten die zelf geen schuld hebben aan de klimaatverandering het hardst getroffen worden. Het Wereldvoedselprogramma van de VN doneerde voedselhulp aan de Keniaanse regering om de woestijngebieden te helpen, maar die hulp geraakt niet voldoende door : er bestaat in Nairobi niet veel interesse voor. Het is moeilijk voor te stellen dat dit volk in de 19de eeuw één van de welvarendste van Oost-Afrika was …

Bron : De Standaard, 28 maart 2021.

 

NEDERLAND : STATIEGELD OP PLASTIC FLESJES EN OP BLIKJES

Na Denemarken, Duitsland, Noorwegen en Zweden en na een decenniënlange uitputtingsslag door uiteindelijk honderden organisaties  komt het er in Nederland ook van : per 1/7/2021 statiegeld op kleine plasticflessen (0,15 €, op grote was het al langer 0,25) en per 31/12/2022 statiegeld op blikjes (ook 0,15 €).  De maatregel werd genomen nadat de “sector” niet zelf in staat bleek om het percentage flessen in het zwerfvuil te doen dalen : in de toegemeten 2 jaar steeg het zelfs met 7%.  Ook reductie van het aandeel aan blikjes in het zwerfvuil lukte niet, daarom …   En bij ons ? Van de Vlaamse bevolking is 80 % pro en 150 gemeenten sloten zich aan bij de Statiegeldalliantie . Maar de Vlaamse machtspartijen blijven een gelijkaardige maatregel op de lange baan schuiven en tegelijk met nepafspraken zwaaien : bvb tegen 2022 zou 90% van de drankverpakkingen moeten ingezameld en gerecycleerd worden, met een evaluatie eind 2023.  Wie gelooft dat nog ? Wat zit hier allemaal achter ?

P.S. Ervaren “rapers” signaleerden ter gelegenheid van World Cleanup Day dat er sinds 1 juli  beduidend minder kleine plastic flesjes op straat liggen. Nu er minder plastic rondslingert vallen de vele blikjes des te meer op : vooral achtergelaten door lamlendige gebruikers van Red Bull e.a. energiedrankjes.

NEDERLAND : DE PROVINCIEBESTUREN EN DE NATUUR

In Nederland spelen de provinciepolitiekers een even bedenkelijke rol als bij ons wanneer het aankomt op ontheffingen van voor vriendjes nadelige reglementen.   De Nederlandse provincie Limburg gaf bvb zo’n ontheffing aan een Roermondse projectontwikkelaar die weer eens een grond “bouwrijp” wilde maken. : zogezegd om twee volwassen dassenvrouwtjes te evacueren naar een opvangcentrum (hoewel de dieren niet mogen verplaatst worden tijdens de paar- en zoogtijd). In feite werd zo verdoezeld dat een hele dassenburcht  geruimd mocht worden en tegelijk werden ook bunzings, konijnen en vossen doodgedrukt of verstikt in hun holen. Verder werden nog bomen gekapt met eekhoornnesten en jonge eekhoorns er in…  Als zoiets al uitkomt denken zo’n door de politiek bevoordeelde figuren in Nederland of bij ons dan met een geveinsd “sorry” rap weg te komen. Elders ligt dat wel anders. In Londen werd in december 2020 nog een boete van 600.000 pond uitgedeeld aan een bouwbedrijf dat in 2018 een kolonie kleine dwergvleermuizen sloopte. De krant The Guardian noemde dat een wildlife crime. Het Roermondse gebeuren werd door de Nederlandse NRC in een klein stukje vermeld. De Vlaamse media zouden die moeite nog niet nemen…

NEDERLAND : LEPELAARS IN ZEELAND

Gedurende een paar honderd jaar was Nederland het enige land in Noordwest-Europa waar de lepelaar voorkwam : de kolonie in het Naardermeer was internationaal bekend, de bedreiging ervan rond de voorlaatste eeuwwisseling leidde tot een kleine volksopstand en de stichting van de verenigingen Vogelbescherming en Natuurmonumenten. Maar in 1980 werd voornoemde kolonie opgerold door foeragerende vossen, dat merkten we met Natuur 2000 tot ons leedwezen ook op onze jaarlijkse vaarexcursie. Gelukkig verplaatsten de vogels zich naar nieuwe kolonies. In Zeeland bvb vestigden de lepelaars anno 1997 voor het eerst sinds eeuwen een kolonie op de Middelplaten in het Veerse Meer (helaas ook geplunderd door vossen). Daarna kwamen er nog : in het Sloe en het Markiezaat, op een eiland in het Krammer-Volkerak, op de Hooge Platen, de Neeltje Jans. Het broeden op eilanden is een manier om beschermd te zijn tegen vossenpredatie, ook het broeden in de nabijheid van broedkolonies van andere vogels  zoals blauwe reiger, aalscholver, zilvermeeuw en grote mantelmeeuw. De lepelaars arriveren hier van eind februari af en ze vertrekken in september-oktober naar Afrika; een aantal blijft overwinteren.

NEDERLAND : DE KONING-JAGER

De Nederlandse Oranje-Nassaudynastie houdt tot op de dag van vandaag vast aan haar “jachtrechten”, zeker de huidige en niet onomstreden koning Willem-Alexander. Zijn overgrootmoeder Wilhelmina zorgde in de Veluwe bij het paleis Het Loo (niet ver van Apeldoorn) voor een kroondomein van van m.d. 10.000 hectaren, dat zij in 1959 aan de Nederlandse staat schonk. Maar  het blijft wel van midden september tot einde december gesloten zodat de koninklijke familie en haar gasten hier ongestoord hun jachtliefhebberij kunnen uitoefenen : destijds WWF-president prins Bernhard voorop, nu dus Willem-Alexander (“Ik jaag en ik sta daar achter”).  Hier bestaat al lang verzet tegen, het Nederlandse parlement nam in 2018 zelfs een motie aan waarin op algehele openstelling werd aangedrongen, maar de regering Rutte blijft naar de pijpen van de koning dansen. De Faunabescherming voert evengoed  al jaren actie met o.m. demonstratieve fietstochten door het kroondomein midden september onder het motto “Jacht past een koning niet”. Overigens lopen de gemoederen op de Veluwe eveneens op omdat er ook elders in de streek plannen bestaan om wilde zwijnen af te schieten,  terwijl de wolf zich daar inmiddels vestigde en afschot van zijn prooidieren niet mag volgens de Europese habitatrichtlijn.

www.faunabescherming.nl

NEDERLAND :  VISSEN NAAR 800.000 KG AFVAL UIT DE NOORDZEE en de WADDENZEE

Zie onze Nieuwsbrief 2019, rubriek Actualiteit, donderdag 3 januari 2019.  Toen verloor de MSC Zoe 342 volgeladen containers : 3,2 miljoen kilo. Meteen spoelde een massa piepschuim op de Waddeneilanden aan. Snel volgden giftige stoffen als waterstofperoxide en ook allerlei gebruiksartikelen. Onderzoek met sonars toonde aan dat in een gebied van 3000 km² nog veel lading van het schip op de zeebodem ligt, naast andere troep. MSC hoefde dat niet zelf op te ruimen van de Nederlandse politiekers en ambtenaren.  Onverteerbaar voor Nederlandse natuurorganisaties als de Waddenvereniging en de Stichting De Noordzee. Met een project CleanUpXL willen ze alles op alles zetten om 800.000 kg afval die bij de ramp in zee terechtkwam en er nog ligt op te ruimen en te recyclen. Drie jaar gaat dat tussen half augustus en eind september duren met de ingehuurde hulp van de bergingsbedrijven Friendship Offshore en BDS Harlingen. Het is nog altijd onduidelijk wat de hele ecologische impact van de containerramp is en ook hoe zoiets in de toekomst kan worden voorkomen. CleanUpXL pleit in elk geval voor geen piepschuim of granulaat meetr in zeevracht, een resultaatverplichting bij opruiming en gedragsverandering bij de consument.

NEDERLAND : OOSTVAARDERSPLASSEN ANDERS

Ook in vroegere edities van onze Nieuwsbrief was er te doen over de bij N2’ers welbekende Oostvaardersplassen en de ‘moderne’ beheersoptie (fauna en flora met rust laten). Na een heftige ‘nationale’ discussie is er nu gekozen voor een ander beheer. Het waterpeil in het moerasdeel wordt verlaagd, er worden dammen en kaden opgeworpen, slenken gegraven en boompjes geplant, er zijn  1785 herten afgeschoten (er moeten er nog 1000 meer aan) en er komt een nieuw faunaplan. Gehoopt wordt om zo de biodiversiteit te verbeteren. Door het Europees Natuurbeschermingsprogramma Natura 2000 werd alvast opgedragen dat de wetlands een leefgebied moeten vormen voor 31 vogelsoorten die van dit habitat afhankelijk zijn : kluut, blauwborst, kievit enz. Resultaten zullen er op zijn vroegst over 5 jaar te zien zijn …

DODE KANOETEN OP SCHIER

Midden december 2021 spoelden vele honderden dode kanoetstrandlopers aan op Schiermonnikoog, het strand lag er vol van. De kanoeten overwinteren en pleisteren gewoonlijk in het Waddengebied. Er moeten grote massa’s gestorven zijn boven zee, slechts een deel spoelt aan. Naast Schiermonnikoog werden ook dode of zieke kanoeten gevonden in Oost-Groningen. Vogelgriep ?

 

NIGERIA : NIGERIAANSE BOEREN VS SHELL

Oliebedrijf Shell moet Nigeriaanse boeren schadevergoeding betalen omdat olielekkages 15 jaar geleden hun land en visvijvers in de Nigerdelta verwoestten. Shell moet ook de pijpleidingen in Nigeria beter in de gaten houden om toekomstige schade te voorkomen. Dat was einde januari de uitkomst van een hoger beroep door  de Nederlandse milieuorganisatie Milieudefensie voor het gerechtshof in Den Haag. De lekkages van Shell-olieleidingen in Nigeria zijn wel een aanhoudend probleem. In 2019 waren er bvb 156, door sabotage en diefstal. En de Nigeriaanse wetgeving stelt dat een oliebedrjif moet bewijzen dat er sabotage  heeft plaatsgevonden om onder de schadevergoeding uit te komen.

 

FRANS POLYNESIË : SCHADEVERGOEDING VOOR DE ATOOMPROEVEN

Terg gelegenheid van een bezoek van de Franse president Macron aan Frans Polynesië kwamen de Franse atoomproeven terug onder de aandacht, tussen 1966 en 1996 waren het  er 193. De eerste acht jaar gebeurde dat in de atmosfeer en niet ondergronds. Radioactieve straling kon zich vanaf de atols Mururoa en Fangataufa vrij verspreiden : ongeveer 110.000 mensen werden zo blootgesteld aan die straling, dat is bijna de gehele bevolking en daarnaast de Franse militairen die onbekend met de risico’s meewerkten aan de kernproeven. Er werden al 23 ziektes aangewezen die verband zouden kunnen houden met de atoomtesten en aan zo’n 500 erkende slachtoffers werd 36 miljoen euro uitgekeerd, een druppel op een hete plaat. De Franse politiek heeft de effecten van de atoomtesten altijd gebagatelliseerd  maar Macron wil nu wel met concrete plannen afkomen.

 

OOST-PRUISEN : VOGELWARTE ROSSITTEN

Het Canvaskanaal van de VRT zond op zondag 12 december 2021 in de documentaireserie Borderline de bijdrage “Before they meet” uit van de blijkbaar nogal chauvinistische Litouwer Vytautas Puidokas. Het gaat o.m. over de grens tussen de Russische exclave Kaliningrad en Litouwen,  die tegenwoordig  dwars door de Koerse Schoorwal (Duits : Kurische Nehrung) loopt, de 98 km lange landtong die de Oostzee scheidt van het Koerse Haf en die voor het noordelijk van het vm. Oost-Pruisen en van het vm. Memelland ligt.  Dit gebied is enorm interessant voor de vogeltrek en er zijn twee vogelringstations,  in het nu Russische Rybachy en in het Litouwse Ventes Ragas.  Puidokas blijft bij dit alles aan de oppervlakte en hij heeft er ook geen belang bij om dieper te graven, maar er speelt hier een belangrijke voorgeschiedenis. Het gaat nl. om zowat 1/3 van Duitsland met de provincie Oost-Pruisen, dat in 1945  bij het einde van WO2 door de Sovjet-Unie werd gekaapt : waarbij de noordelijke helft, rond de hoofdstad Königsberg (Nederlands : Koningsbergen, de Sovjets hernoemden de stad Kaliningrad), Russisch werd en de zuidelijke helft overgedragen aan Polen : zonder enig meedogen  voor de enkele miljoenen verdreven c.q. vermoorde Duitse bewoners.  Dat verklaart de Russische zuidkant van de grens in kwestie, de noordelijke Litouwse kant heeft te maken met een Franse kaping anno 1920 van het Duitse Memelland (hoofdstad Memel, nu Klaipeda) ten voordele van het na WO1 ontstane Litouwen.  Origineel was heel deze streek dus eeuwenlang Duitsland en dat verklaart ook dat Duitse ornithologen in 1901 hier  een belangrijke natuurwetenschappelijke innovatie realiseerden door bij het dorp Rossitten, zoals Rybachy tot 1945 heette, het eerste vogelringstation ter wereld op te richten met installaties die later op vele plaatsen werden gekopieerd zoals op Helgoland en te De Koog op Texel. In 1929 kwam er een steunpunt van Rossitten op de Windenburger Ecke tegenover de noordelijke punt van de Koerse Schoorwal (Windenburg was een Middeleeuwse burcht van de Duitse Orde uit 1360) en daaruit groeide het huidige Litouwse vogelringstation Ventes Ragas dat nu eerder een tegenhanger van Rybachy is …  P.S.  Na het uiteenvallen, van de Sovjet-Unie kon Rybachy alleen overleven met de financiële steun van de Duitse natuurfilmer Heinz Sielmann  (1917-2006), die zijn carrière in Rossitten startte.  In de bossen bij Rybachy staat ook een herdenkingskruis voor de verdreven Duitse inwoners  van Rossitten.

 

STILLE OCEAAN :  GEVAARLIJKE DIEPZEEMIJNBOUW

Greenpeace voerde midden april 2021 actie tegen testen voor diepzeemijnbouw in de Clarion-Clippertonzone van de Stille Oceaan, tussen Hawaï en Mexico, door het Belgische bedrijf GSR/DEME (gesponsord door de Belgische regering !). Met een Patania II-machine die 4000 m diep kan gaan worden daar mangaanknollen verzameld, om er o.a batterijen van smartphones mee te maken. Dat gaat natuurlijk ernstige schade toebrengen aan een heel marien ecosysteem, dat voor een groot deel nog niet eens wetenschappelijk beschreven is geraakt (er is meer geweten over het maanoppervlak) …

 

TURKIJE : MILIEUACTIVISTEN TEGEN DE BOUWWOEDE VAN ERDOGAN

President Erdogan en zijn AKP-partij staan in Turkije bekend om hun bouwwoede : grote bouwprojecten waar aannemersbedrijven van bevriende zakenmensen flink aan verdienen. De natuur moet er telkens voor wijken. Het land is ook een van de zes landen ter wereld die het klimaatakkoord van Parijs niet hebben geratificeerd. Verzet is heel moeilijk. Een belangrijk moment was het Geziparkprotest in 2013. Milieuactivisten kwamen toen in opstand tegen plannen om een winkelcentrum te bouwen in een van de weinige parken in Istanbul. Onvrede over de bomenkap ging over in groot antiregeringsprotest. Maar Erdogan drijft door. Protesteerders werden later, tot in 2017 toe, opgesloten. Dit jaar is er al maanden gedoe rond een ander resterend natuurgebied in de wijk Üsküdar  (Scutari/Chrysopolis) op de Aziatische Bosporusoever. Daar bevindt zich het biodiverse Validebagbos bij een voormalig Ottomaans paleis, dat men ook wil volbouwen.  De nieuwopgerichte partij De Groenen (Yesiller Partisi) wil de lokale protesten zoals in Validebag nu verbinden met grotere thema’s als klimaatverandering. Het wordt hen niet gemakkelijk gemaakt : al een jaar wachten ze bvb op een simpel maar essentieel document van het ministerie van Binnenlandse Zaken, om een officiële status te krijgen.

 

VLAANDEREN & BIODIVERSITEIT :  30 TEGEN 2030 ?

De VN-Conventie voor Biologische Diversiteit wil 30% van de aarde als natuur, met 2030 als deadline. Dat is voor de Vlaamse politiekers & ambtenaren een grote uitdaging, want in eigen land bakten ze er tot nu niet veel van : elk jaar geraken maar enkele honderden ha als nieuw natuurgebied  aangeduid. De oppervlakte onder effectief natuurbeheer bedraagt hier 100.000 ha,  minder dan 10% van de 1,3 miljoen ha die ons land groot is. Daar zou dus nog minstens 30.000 ha moeten bijkomen.  Zelfs de totale oppervlakte aan groene bestemmingen bedraagt maar 200.000 ha, dus ook lang geen 30% van de oppervlakte …

P.S. Vergelijk met het bosuitbreidingsplan van Vlaams milieuministerin Demir (4000 ha per 2024) : volgens bosteller.be werden er van de jaarlijks beloofde 1000 ha amper 282 ha geplant …

P.P.S. En ondertussen is wel 28,6 % van Vlaanderen bebouwd geraakt (3.898 km²), een cijfer dat blijft stijgen met 4,1 ha per dag. In 1985 was dat ‘nog maar’ 19,6 %. Vergelijk met Wallonië : 15,4 %.

VLAANDEREN : MEER RESTAFVAL DOOR LOCKDOWN

Gemiddeld produceerde elke Vlaming in 2020 3,5 kilogram huishoudafval extra in vergelijking met het voorgaande jaar. Door de lockdown werd in  Vlaanderen 40.000 ton extra restafval geproduceerd. Het is voor het eerst sinds een kwarteeuw dat dit cijfer stijgt.

VLAANDEREN : NU OOK ONZE STIKSTOFCRISIS

Zie Nieuwsbrieven 2019 en 2020, rubrieken Wereld, Nederland.

Door de actie van enkele overtuigde milieubeschermers was in Nederland de samenleving (en vooral de boerenstand) al in 2019 tot de orde geroepen na decenniën van laksheid en wegkijken bij de verstikstoffing van de natuur.  Bij ons presteerde de combinatie politiekers-ambtenaren het nog erger, van Europese regels wilden ze blijkbaar niet weten. Onder impuls van vooral Boerenbondbegunstigster en CD&V-topgewicht Joke Schauvliege  werden de voorbije jaren volop stallen, fabrieken  e.a. gebouwd in de nabijheid van natuurgebieden, ook al ging de stikstofdruk er diep in het rood.  Die stikstof veroorzaakt ernstige schade aan het milieu wanneer het neerslaat op de bodem. Het verrijkt die bodem. Zeldzame planten die weinig stikstof nodig hebben, zoals orchideeën of heide, worden verdrongen door planten die hard groeien door stikstof zoals bramen en netels. Daardoor komen kwetsbare ecosystemen in het gedrang en verdwijnen ook de dieren die van zeldzame planten leven. Ga bvb eens kijken in de Kalmthoutse Heide, nu populairder dan ooit bij wandelaars, maar in een meer belabberde toestand dan ooit voor wie scherp wil observeren.  De oorzaak : de Antwerpse haven (inclusief o.m. de door de N-VA en ook Natuurpunt gekoesterde Ineos-gruwel), met een stikstof-impact  per hectare per jaar die meer dan 100 x boven de grens ligt die Nederland aanvaardt.  Geen Europese overheid doet het slechter t.a.v. de vrijwaring van beschermde habitattypes.

Vooral de landbouw (2/3 : cijfers van de VMM) zorgt ervoor dat in Vlaanderen jaarlijks 23.4 tot max.40 kilogram stikstof neerkomt op elke hectare. Die vaak vlakbij gesitueerde landbouw heeft met zijn stallen-ammoniak ook de grootste impact op kwetsbare natuurgebieden.  En dat terwijl het aandeel van steeds dezelfde landbouw in de gehele stikstofdepositie nog toeneemt : de stikstofuitstoot van het verkeer en de energiesector is sedert 2000 gevoelig gedaald, maar die van de landbouw blijft stabiel : doordat bepaalde “boeren” steeds meer dieren willen in steeds grotere stallen…

Nu heeft het arrest van de Vlaamse Raad voor Vergunningsbetwistingen  (zie deze Nieuwsbrief, rubriek Actualiteit, donderdag 25 februari 2021), met zijn verwijzing naar een uitspraak van het Europees Hof van Justitie eind 2018 naar aanleiding van de Nederlandse stikstofkwestie, de relatie tussen economie, landbouw en natuur  eindelijk ook bij ons op scherp gezet. De Raad heeft duidelijk dezelfde redenering gevolgd als de Nederlandse rechter. Elke bijdrage van stikstof op een overbelast natuurgebied telt, hoe weinig ook. Wie een vergunning wil moet bewijzen dat er nergens impact zal zijn. Gegoochel met drempels of herstelmaatregelen (Schauvliege !) wordt niet langer geduld.  En naar de politiekers/ambtenaren, toe luidt de boodschap : de 47 beschermde habitatgebieden moeten tegen 2050 allemaal (nu : amper 3) groen kleuren en in afwachting daarvan mag de toestand niet verder verslechteren.

De opinie van de milieubeweging (BBL Vlaanderen, 8 maart 2021) :

Een verdere toename van de verstikstoffing van Vlaanderen kan gewoon niet meer. Onze samenleving wordt op twee manieren geschaad : het veroorzaakt fijnstof en ziektes en het slaat neer op onze natuurgebieden met serieus kwaliteitsverlies tot gevolg. Op de eerste plaats moet de uitstoot door de landbouw (74 % !) omlaag. Een deeloplossing ligt in het gericht afbouwen van de veestapel. En niet langer mag open ruimte misbruikt worden voor ontwikkeling van industriële veeteelt.  Wat het verkeer  betreft (17 %) moet de stikstofuitstoot naar beneden door verlaging van de maximumsnelheid tot 100 km/h en door een slimme kilometerheffing.

P.S. Sinds dit arrest wordt er achter de schermen druk onderhandeld om tot een nieuwe regeling te komen in de betekenis van een compromis.  Alle recente stikstofarresten, te beginnen met het arrest van het Europees Hof van Justitie uit 2018 over de Nederlandse PAS, hebben de ondergrens voor de aanvaardbare milieudruk op onze natuurgebieden duidelijk op scherp gesteld.  Milieuministerin Demir (N-VA) wil niettemin met een tijdelijk kader afkomen dat elke wetenschappelijke onderbouw mist en dat geen enkele juridische zekerheid biedt …

VLAANDEREN : DE UITSTOOT VAN UMICORE HOBOKEN

Vele decenniën wordt er te Hoboken bij Antwerpen al geklaagd over de looduitstoot van het “materiaaltechnologie- en recyclagebedrijf”  Umicore (vroeger : Union Minière du Haut-Katanga + Vieille Montagne, baas : Thomas Leysen) en de loodwaarden in het bloed van omwonende kinderen. Umicore stoot ook arseen en cadmium uit , deze kankerverwekkende zware metalen vormen een risico voor alle leeftijden. Tot dusver (sinds 1978 maar) organiseerde de overheid een halfjaarlijkse bloedprik bij kinderen tussen 1 en 12 jaar, maar nu gaat men ook een eenmalig uitgebreider gezondheidsonderzoek verrichten.  Niets te laat want nergens in Vlaanderen meet de VMM zulke hoge arseenconcentraties als in Hoboken : 3 keer hoger dan de Europese streefwaarde van 6 nanogram/m³ in een zone waar 2600 mensen wonen. En onderzoek op stuifmeel  uit een bijenkast uit de buurt wees bovendien uit dat de norm voor arseen 9 x werd overschreden, die voor lood 8 x en die voor cadmium 4 x. Ondertussen heeft Umicore nog altijd  een milieuvergunning van de Provincie Antwerpen die gebaseerd is op 20 jaar oude, achterhaalde inzichten over de risico’s van lood in bloed …

VLAANDEREN : SERIEUZE PFOS-VERONTREINIGING DOOR 3M TE ZWIJNDRECHT

PFOS of perfluoroctaansulfonaat behoort tot de poly- en perfluoroalkylstoffen ofte PFAS. Het zijn man made water-, vet-, vuil- en stofafstotende stoffen die je vindt in kleding, fastfood-verpakkingen, anti-aanbakpannen, blusschuim enz.  Ze breken niet af, verspreiden  zich snel in het milieu en stapelen zich op in planten, dieren en (via drinkwater en voeding) in mensen. PFOS heeft een bewezen kankerverwekkend effect en het werd tot 2002 jarenlang te Zwijndrecht vlakbij de Blokkersdijk-vogelplas geproduceerd door de Minnesota Mining and Manufacturing Company 3M, bekend vanwege de Post-its en Scotch.  Door de Oosterweel-wegenwerken kwam in die buurt recent 1 miljoen m³ met PFOS vervuilde grond naar boven. De concentraties lagen 26 x boven de “toegelaten” normen en die normen worden al danig betwist. Lantis berichtte dat al in 2017 naar Bourgeois & Co (Vlaamse regering) en naar De Wever & Co (Antwerps stadsbestuur), maar die deden niks. Waarom ? Ook minister van Verkeer Weyts (N-VA) wist hiervan en van een financiële overeenkomst tussen 3M en Lantis,  maar hield het blijkbaar eveneens stil.  De huidige ministerin van Omgeving Demir heeft alsnog een opdrachthouder aangesteld voor een “gecoördineerde aanpak van de PFOS-verontreiniging”. Er komt ook een parlementaire onderzoekscommissie en nagegaan zal worden in welke mate omwonenden van 3M blootgesteld werden aan PFAS en wie die schade gaat moeten betalen. Zoiets hadden ze in het Vlaams Parlement al 21 jaar niet geduld.  Er kwam direct tegenwind van de zgn. meerderheidspartijen, zelfs van Demirs eigen weinig milieugezinde N-VA-bazen De Wever en Jambon. Via Lantis, de opvolger van de sinistere BAM en eerste betrokken Oosterweelpartij, heeft ook N-VA-topper en mandatenkampioen Koen Kenis hier mee te maken en wil ie evengoed  dit potje liever gedekt houden ? Lantis kreeg nog in 2017 de toelating om met PFOS vervuilde grond te hergebruiken voor de aanleg van bermen en wegen …

Bedenkelijk in dezen is evengoed de rol van het Antwerpse provinciebestuur en van de betrokken N-VA-gedeputeerde Lemmens. Die zorgde er voor dat 3M een “omgevingsvergunning” kreeg die stukken soepeler was dan voor andere bedrijven, met tal van uitzonderingen. Zo kon de 3M-fabriek gewoon doorgaan met het produceren van giftige stoffen in grote hoeveelheden en met het lozen van (ongezuiverd !) afvalwater in de Schelde : dat afvalwater bevat o.m. FBSA (hoofdbestanddeel van de vlekkenverwijderaar Scotchgard), een product dat al in hoge concentraties in levende vissen in de Schelde werd gevonden. Bij confrontatie met de media liet Lemmens duidelijk verstaan dat hij 3M geen strobreed in de weg wil leggen. En dit terwijl kankerexperten er op aandringen om alle PFAS-stoffen (6000) ten spoedigste uit te faseren… Even straf is het feit dat zelfs de milieu-inspectie geen graten zag in deze illegale FBSA-lozingen door 3M,  de arrogante hoofdambtenaar  was ook niet van plan om in te grijpen bij 3M tot ie door ministerin Demir verplicht werd om stalen af te nemen. Omdat voornoemde inspectie die stalen nog altijd niet zelf kan analyseren  moesten die dan weer doorgestuurd worden naar het VITO …

P.S. Sinds het begin van de jaren 2000 waren er al talrijke signalen over deze vervuiling, maar de politiekers en de opeenvolgende CD&V-milieuministers Peeters, Crevits, Schauvliege  deden er niets mee (Erger : het kabinet van Schauvliege wilde de PFOS-affaire gewoon onder de mat vegen). Ook de groene burgemeester van Zwijndrecht niet. En  de omstreden OVAM ging evengoed in de fout door geen informatie door te geven. PFOS werd pas een probleem toen de pers er is opgesp^rongen. Volgens UA-berekeningen zijn er alvast in een straal van 15 km rond de 3M-fabriek gezondheidsrisico’s bij het eten van eieren en aardbeien uit de eigen tuin (PFOS-concentraties hoger dan de Europese consumptienorm), maar ons oud-lid toxicoloog Jan Tytgat vermoedt dat het gevaar tot Hasselt kan reiken. Hij raadde al in 2017 het eten van eieren af in een rapport …

P.P.S. Niet alleen 3M heeft met PFOS te maken, ook de bedrijven Bayer, Ineos, Umicore enz. En in de VSA begonnen de problemen met PFOS-achtige stoffen al einde jaren 1990 (film Dark Water !). Ook in Nederland, Duitsland en Italië waren er reeds serieuze  schandalen : er is dus al heel lang veel over geweten.

VLAANDEREN : PAKKANS ZWERFVUILERS GROTER ?

Omgevingsministerin Demir wil in  de zomer van 2021 dertig extra controleurs op zwerfvuil inzetten en ze geeft 273 handhavers (o.m. bos- en parkwachters) de bevoegdheid om GAS-boetes uit te schrijven voor zwerfvuil.Ook werkgestraften kunnen ingeschakeld worden voor zwerfvuilprojecten. “De tijd van sensibilisreren is voorbij” zei Zuhal. ‘Wie blijft sluikstorten moet het in zijn portemonnee voelen”.

VLAANDEREN : DE PIJPLEIDING

Einde augustus 2021 kwamen plannen van de Vlaamse regering naar boven om de Antwerpse haven en chemiebedrijven te verbinden met het Duitse Ruhrgebied via een bundel pijplijnen van 45 m breed en minstens 130 km lang. Hele stukken natuurgebied, bos en landbouwgrond in de provincies Antwerpen, Brabant en Limburg zouden daarvoor omwoeld c.q. gekapt moeten worden …

VLAANDEREN : DE KERNUITSTAP EN DE POLITIEKE SPELLETJES, N-VA TEGEN GROEN

De groene federale minister van Energie Tinne Van der Straeten houdt zich aan de regeringsbeslissing tot een kernuitstap in 2025, zij rekent daarbij op een tijdelijke inzet van gascentrales. Maar de Vlaamse minister van Energie Zuhal Demir van de niet bepaald milieuvriendelijke N-VA probeert een streep door die rekening te trekken door zelf of via partijgenoten aan die gascentrales vergunningen te weigeren. Bij dat politieke spelletje gebruikt de N-VA milieu-argumenten die natuurlijk tijdelijk terecht zijn (ammoniakuitstoot, afvalwater), maar bij het verbeten streven  van leider De Wever en zijn zelfbenoemde milieu-experts om de kerncentrales toch maar open te houden blijft de N-VA bewust volledig blind voor alle negatieve argumenten van veel langere termijn tegen de nog veel milieu-schadelijkere kerncentrales …  Geen fraai gezicht.

ZIMBABWE : VERKOOP VAN 500 OLIFANTEN

Anno 1981 kwamen we tijdens de IUCN-GA te Christchurch, Nieuw-Zeeland o.m. de ambtenaren tegen die het redelijk voorbeeldige natuurbehoudsbeleid van Zuid-Rhodesië moesten overdragen aan het pas onafhankelijk geworden Zimbabwe.  Van dat beleid schiet vandaag niet veel over. Zoals in heel Afrika worden de olifanten er met uitsterven bedreigd ( van de 1,5 miljoen Afrikaanse olifanten van 50 jaar geleden schieten er nu nog 415.000 over). Toch verkoopt de “overheid” van Zimbabwe vergunningen voor het doden van 500 dieren tegen 10.000 euro, vooral aan Amerikaanse gegadigden (www.bookyourhunt.com).  Door grandioos mismanagement na voornoemde onafhankelijkheid is het land zo goed als failliet  en ging  het te veel van toerisme afhangen : daar is door de coronapandemie natuurlijk de klad in gekomen.  Ondertussen jagen de inlanders er nog meer dan vroeger op olifanten om de huid, de slagtanden en het vlees en de wildparken hebben nog minder financiële middelen om tegen stroperij op te treden. Ook in Botswana en Namibië werd het jachtverbod opgeheven …

© 2025 Nieuwsbrief Natuur 2000 | WordPress Theme: Cosimo by CrestaProject.