DE KRONIEK VAN FORT OELEGEM IN 2022
HET 39STE WERKJAAR SEDERT 1984
VOOR MEER INFO : info@fortoelegem.be
ZONDAG 2 JANUARI 2022 : VLEERMUIZENTELLING 2022/1
Watervleermuis 171. Baardvleermuis 96. Baard/Brandtsvleermuis 2. Franjestaart 145. Ingekorven vleermuis 126. Myotis 8. Gewone grootoorvleermuis 2. Gewone dwergvleermuis 2. Vleermuis 3. Totaal 555.
Totaal anders dan tijdens alle andere januaritellingen : het warme weer begin januari, met een buitentemperatuur tot 14°C !
Hiermee heeft zeker te maken de enorme terugval bij de verschillende soorten (1/2 à 1/3 van de normale januari-aantallen) , al is de afname bij de ene soort (franjestaart) al meer dan bij de andere (ingekorven vleermuis).
De achteruitgang bleek gelijk gespreid over het hele fort, incl. de 4 afwateringsgangen. Vaste hangplaatsen met veel dieren hadden er nu nauwelijks of geen.
Ook op de andere vleermuisplaatsen in het Antwerpse werden (begin februari) relatief lagere aantallen geteld, het meest uitgesproken bij de Baardvleermuis : in het totaal 4311 exemplaren van 9 soorten.
Waar zijn ze naartoe ? In boomholten in de buurt, menselijke bouwwerken (huizen, zolders, onverwarmde schuurtjes/loodsen), zomerlocaties ? Bij de Mopsvleermuizen is bvb aangetoond dat ze bij milde wintertemperaturen gewoon in hun zomerkwartieren blijven.
Bij deze niet meer normale temperaturen kunnen we ons wel zorgen beginnen te maken over het klimaat. Op termijn dreigt dit ecosystemen te ontwrichten. Vleermuizen gaan te veel energie verbruiken om de omgevingstemperatuur te verkrijgen. De dieren kunnen vroeger wakker worden, maar de ‘normale’ insecten waar ze na de winter op teren ondergaan ook de invloed van de temperatuur en gaan er op dat moment niet meer zijn, enz.
Zorgwekkend.
P.S. Vastgesteld werd ook een marter-latrine in de gang van saillant I.
WOENSDAG 19 JANUARI 2022 : TERREINBEZOEK FORTOMGEVING I.F.V. BEHEER/ONDERHOUD
Afgevaardigden van het Regionale Landschap, de VMM, het ANB, de provincie, de gemeente. Namens de WGFO : Jorne en Ludo.
Gesproken werd over de kappingen langs de Antitankgracht, over de eigendom en het onderhoud van de vm. Bedekte Weg ten oosten van het fort, over het wildkamperen op de glacisweide, over de scheur in de oostelijke oever van de fortgracht, over het onderhoud van de infoborden bij de fortoprit.
ZONDAG 13 FEBRUARI 2022 : INTERNE PLAATSBESPREKING PLANNEN M.B.T. NOORDELIJK BINNENPLEIN
Een kasseistrook langs het hoofdgebouw werd blootgelegd en ook een ‘pad’ van kleine betonplavuizen dat het binnenplein van zuid naar noord doorsnijdt evenals twee parallelle muurbasissen… Naar begin juli toe wordt gedacht aan egalisatie en hergrassing van het binnenplein alsmede aan aanpassing van de helling naar het hoofddak t.b.v. rolstoelgebruikers. Aan de rand van het poternedak wordt de bramenopslag verwijderd, aan de interessante overige vegetatie op het dak wordt niet geraakt.
ZONDAG 27 FEBRUARI 2022 : VLEERMUIZENTELLING 2022/2
Watervleermuis 108, Baardvleermuis 49, Baard/Brandtsvleermuis 51, Franjestaart 97, Ingekorven vleermuis 106, Myotis 13, Gewone grootoorvleermuis 4, Gewone dwergvleermuis 17, Vleermuis 4. Totaal 444.
De aantallen van einde februari zijn traditioneel lager doordat al een deel van de vleermuizen het winterverblijf verlaten hebben. Die lagere aantallen vielen deze keer verhoudingsgewijs mee (20%, vaak is dat veel meer).
Blijft dan de vraag of er tussen begin januari en einde februazri 2022 niet véél meer vleermuizen zijn komen overwinteren die we tijdens geen van beide tellingen hebben gezien of dat er tout court heel weinig dieren zaten deze winter.
Het zal wachten worden tot de volgende winter om te zien of de aantallen zich bij normalere temperaturen ook terug normaliseren.
ZATERDAG 5 MAART 2022 : FATSOENERING NOORDELIJK BINNENPLEIN
Onder impuls van Glenn, geholpen door medestanders. Alles outdoors en met alle voorzorgen naar de ‘bewoners’ van de gebouwen toe. Weer enkele ‘artefacten’ gevonden , naast sporen van vier baksteenmuurtjes met een parallel noord-zuidverloop over het plein.
MAANDAG 28 MAART 2022 : FORT OELEGEM OP TV-EEN
Zie ook www.nieuwsbriefnatuur2000.be jaargang 2021, rubriek Fort Oelegem, vrijdag 11 juni 2021. Onder leiding van Glenn bezocht het beroemde Arnout Hauben-drietal alle kanten van het fort. Nadat alles door de handen van de knipgrage monteurs was gegaan bleek er vandaag een acceptabele impressie van het monument over, maar van alles wat Glenn vertelde over de vleermuizen, toch de actuele eerste raison d’être van het fort : geen woord. Weinig bat minded knipvolk dus bij producent De Chinezen. Gelukkig staat er wel iets op blz 85 van het begeleidend boek…
ZATERDAG 23 APRIL 2022 : FORTWERKDAG
Voorbereiding ODD o.l.v. Tim. Ook natuurpad onder handen genomen.
ZATERDAG 23 APRIL 2022 : LENTENIEUWSBRIEF
Jeroen verstuurt de lente-editie van de Fortnieuwsbrief, met o.m. de vleermuizentellingen 2022 en het bezoek van Arnout Hauben,
ZONDAG 24 APRIL 2022 : OPENDEURDAG/ERFGOEDDAG
Onze 37ste sedert 1985 (2020 afgelast wegens corona). Zonnig windweer. Alles samen 181 bezoekers. Een tiental rondleidingen verzorgd door Jorne, Glenn en conservator. Registratie door Mikey. Communicatie door Jeroen. Noordelijk binnenplein niet betreedbaar wegens grasgroei. Speciaal : fietsbezoek van Mw. Maria Van Looveren (85) , erelid van de WGFO, die als kind van de fortconciërge de jaren 1945 e.v. in het fort zelf beleefde. Zij schonk ons een foto uit die tijd, opgenomen vanuit de fortgracht voor het zuidelijke keelfront.
ZONDAG 15 MEI 2022 : FIETSERSDAG
Op deze mooie/warme echte lentedag waren we zowat het enige Antwerpse fort dat de destijdse fortengordel voor fietsers trouw bleef nadat het nieuwe provinciebestuur de hulp aan dit ooit zo succesrijke initiatief liet vallen als een baksteen (welke partij zat daar vooral achter ?). Alles samen een 50-tal bezoekers (passerende fietsers/wandelaars). Begeleiding door Jorne, Glenn, Guy, Mikey en conservator. Aspirant-gids Joris kwam zich inwerken. Stagiairs Thorben en Laura zorgden als ‘poortwachters’ de hele dag voor onthaal en registratie.
ZONDAG 29 MEI 2022 : BEZOEKSNAMIDDAG
Minder interessant weer vandaag, 14°C en regelmatig buien. Toch nog 49 geïnteresseerde bezoekers. Begeleiding door Jorne, Glenn, Guy, Joris en conservator. Guy had Tomas en Senne meegebracht als aspirant kidsgidsen, Guy Finn. Ook weer getrouwheidsbezoek van Mw Van Looveren (88), die als dochtertje van de fortconciërge tjjdens de ‘Amerikaanse’ en volgende maanden in 1945 en volgende jaren in Fort Oelegem woonde. Het gras op het noordelijk binnenplein begint te gedijen, er werd ook van gedachten gewisseld over de plannen voor een expo in het zuidelijk keelgebouw.
ZATERDAG 11 JUNI 2022 : ROEFELDAG
We doen al sedert 1991 mee met de Roefeldag, destijds een initiatief van de Koning Boudewijnstichting . Joris leidde dit keer een groepje kinderen uit de omgeving over het fortdomein rond, op vraag van het Roefelcomité Ranst.
ZATERDAG 25 JUNI 2022 : OPNIEUW BEVER
In maart 2019 ontdekte Peter Van Dun bever-vraatsporen op de zuidelijke oever van het forteiland. De bever was blijkbaar via de Tappelbeek vanuit de Netevallei ook in de Schijnvallei geraakt. Er waren daar al verschillende waarnemingen gedaan. Begin januari 2020 filmde Marc Gorrens ook een bever bij De Pont in het Schijn. Dit voorjaar vond Glenn veel vraatsporen op de oostelijke oever van het forteiland. En op 25/6 zag hij ook een bever in de fortgracht zwemmen, niet ver van de fortbrug …
ZATERDAG 25 JUNI 2022 : VLEERMUIZENAVOND 1
Nog nooit een avond zo uitgeregend geweten als vandaag, bijna de hele dag regen. Toch nog enkele dappere geïnteresseerde opgedaagd. Vleermuizenbriefing door conservator. Fortbriefing door Jorne. Rondleiding door Glenn. Er zat een grootoorvleermuis in de schouderhoekcaponnière en er was weer veel vleermuisgefladder tussen de beide vm. machinenkamers (zoals enkele jaren geleden). Buiten vlogen er ondanks de continue regen toch ook nog enkele, hoog boven de brug.
ZONDAG 10 JULI 2022 : NAMIDDAGBEZOEK
Redelijk weer. Gidsing Jorne & Co, registratie conservator. Een 65 bezoekers, tot uit Hell in Gelderland toe. Besprekingen over onderhoud en expo. Verkenningsbezoek van Quinten ovm natuurinventarisatie.
WOENSDAG 20 JULI 2022 : VT BROCHURE
Op vraag van het Netwerk Vrije Tijd voor iedereen Ranst stuurden we ons aanbod rond Fort Oelegem in, voor een brochure “Vrije Tijd voor iedereen in Ranst”, editie 2022.
VRIJDAG 29 JULI 2022 : BEVERS AAN HET WERK
Op de westoever van het forteiland, tussen de vm soldatentoiletten en de noordwestpunt , zijn bevers volop bezig met een takkenburcht te bouwen : het wandelpad langs de binnenoevers van de fortgracht moest er aan geloven, het zal wat moeten omgelegd worden.
VRIJDAG 29 JULI 2022 : KENNISMAKING MET DANNY PEINEN
Danny is kandidaat-fortgids. De conservator zorgde voor een inleidende voorbeeld-rondleiding.
ZONDAG 31 JULI 2022 : GO4NATURE
Ruilproject met Duinen-Heide (Tim). Onderhoud natuurpad en buitentrappen, fatsoenering exporuimten in het keelgebouw.
DONDERDAG 11 AUGUSTUS 2022 : ZOMERNIEUWSBRIEF
Jeroen verstuurt de zomereditie van de Fortnieuwsbrief 2022, met o.m. een bijdrage over vleermuizenbeul Spallanzani, over de kanonnen van F.O. en een In Memoriam voor pionier Vlaams vleermuizenonderzoek Robert Jooris.
ZONDAG 14 AUGUSTUS 2022 : NAMIDDAGBEZOEK
De warmste 14de augustus ooit, 35 °C. Gidsing Jorne en conservator, registratie Mikey. Een 67 bezoekers. Trouwheidsfietsbezoek door Mw Van Looveren (88), zie 29 mei.
WOENSDAG 17 AUGUSTUS : PLATTEGROND FORT
Geïnspireerd door zijn bezoek op 14/8 werkte deskundige tekenaar Jos De Peuter een prachtige en gedetailleerde plattegrond van het fort uit. Hier gaan we nog veel en nuttig gebruik van kunnen maken !
ZATERDAG 20 AUGUSTUS 2022 : VLEERMUIZENAVOND 2 (INTERNATIONAL BAT NIGHT)
Droog weer. Een 20-tal belangstellenden. Presentaties door Jorne en Kevin. Rondleiding door Glenn. Begeleiding observatie door Kevin.
ZONDAG 11 SEPTEMBER 2022 : OPEN MONUMENTENDAG
De zon terug van de partij na enkele regendagen. Alles samen 262 bezoekers. Drie grote rondleidingen van 1,5 uur (opgesplitst), onbepaald aantal kleinere van 20-30 minuten. Gidsing door Jorne, Glenn, Guy & 2 actieve kidsgidsen, conservator. Registratie door Mikey. Propaganda door Jeroen. Practische hulp door Danny. Info- en boekenstand in Kamer 1 aan de “Droge Gang”, met vleermuizenuitleg aan de passanten. Speciaal : bezoek Nederlandse vleermuistudiepionier Joop van den Hoorn & echtgenote uit Purmerend, fietsbezoek van WGFO-erelid Mw Van Looveren (86), kennismaking met getalenteerde fortenfotograaf en kandidaat-fortgids André De Locht.
ZATERDAG 24 SEPTEMBER 2022 : VLEERMUIZENAVOND 3
Helaas fris regenweer, niettemin waren de vleermuizen toch van de partij boven de fortgracht. Ook wat problemen met de elektriciteit. Een 40-tal belangstellenden. Opvang door Danny. Briefings door Kevin en Jorne. Bat detector sessie met conservator. Rondleidingen met Jorne en Glenn.
ZATERDAG 12 NOVEMBER 2022 : JAARVERGADERING WERKGROEP FORT OELEGEM
Over de activiteiten in het voorbije en het komende seizoen (het 40ste WGFO-seizoen !), ook over de expo-plannen voor de kamers aan de “Droge Gang” e.a. plannen. Komt er volgend jaar terug een (beperkt) fortengordel-fietscircuit ?