NIEUWS UIT DE WERELD 2024
ANTWERPEN : LUCHTKWALITEIT BLIJFT PROBLEMATISCH
De burgerbeweging Recht op Lucht bevestigde ook in 2022 buisjes op 28 locaties om de concentraties aan stikstofdioxide (NO2) in de lucht te meten en verving die elke vier weken om een nauwkeurig jaargemiddelde te kunnen berekenen. En te kunnen vergelijken met de norm van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) : die zegt dat voor NO2 de jaargemiddelde concentratie onder de 10 µg per kubieke meter moet blijven. Helaas lagen de waarden overal van in de 20 tot 40, met hier en daar een lichte verbetering t.o.v. 2021 maar vele straten gaven concentraties die slechter zijn dan op de Antwerpse Ring. De vervuiling door het autoverkeer blijft in de lange smalle street canyons met hoge bebouwing lang hangen en ververst traag. Recht op Lucht mat ook op het Ringfietspad en in de fietstunnel : daar werden 30 tot 35 µg NO2 gemeten, meer dan drie maal de internationale gezondheidsnorm. Naast het Ringfietspad liggen heel wat speeltuinen. Het wordt dus hoog tijd om het autoverkeer drastischer terug te dringen, om te beginnen in de sluipverkeerstraten. Een aanpak van de leefbaarheid via o.m. ontharding, aanpak van sluipverkeer, handhaving en geleiding stond nochtans in het Antwerpse bestuursakkoord, maar dat bleef dus dode letter. Recht op Lucht maakt zich nu zorgen om dat sluipverkeer door de bypass van het viaduct van Merksem tijdens de werken aan de Oosterweelverbinding.
P.S. Ondertussen worden in Antwerpen elk jaar m.d. 10 miljoen euro aan LEZ-boetes uitgeschreven (een jackpot voor BDW’s stadskas) en blijft de zorg om degelijk openbaar vervoer niet aan de machtspolitiekers besteed, tegen een golf van protesten in probeerden ze al 3 tramlijnen te schrappen.
ANTWERPEN : N-VA-GEDOMINEERD COLLEGE SLIKT BOUWOVERTREDINGEN BOTANIC SANCTUARY ANTWERP (*****)
Over de bouwovertredingen van het Botanic hotel naast de Antwerpse botanische tuin en het 13de-eeuwse Sint-Elisabethziekenhuisklooster (erfgoedsite dus) is al veel te doen geweest : 6 pv’s, negatieve beoordelingen door de Antwerpse omgevingsambtenaar, de dienst Monumentenzorg en het Vlaams Agentschap Onroerend Erfgoed. En toch deed de sinistere Annick De Ridder, De Wever’s akoliet na haar mislukte eerste carrièrepoging bij de liberalen en ook N-VA- schepen voor stadsontwikkeling, ruimtelijke ordening en patrimonium het schepencollege leukweg en plotseling al die bouwovertredingen ‘regulariseren’. Volgens haar wordt het hotel een nieuwe erfgoedplek. Cynisme ten top, je moet maar durven. De N-VA en leider Bart De Wever zitten er wel op één lijn mee met allerlei andere omstreden beslissingen : het gedoe met de bouwpromotoren (BDW’s “processie” naar restaurant Het Fornuis), het gedoe met Ineos enz. Zielig hoe deze omhooggevallen kleinburgertjes de zolen likken van de echte machthebbers. De milieubewuste Antwerpenaren slikken dit al lang niet meer, op wie rekent de N-VA nog wel om bij de gemeenteraadsverkiezingen overeind te blijven ? En dat voor een partij voor wie het Vlaamse erfgoed eigenlijk op de eerste plaats zou moeten komen …
BELGIË : DE SCHANDE VAN DE NMBS FNUIKT HET VERTROUWEN IN DE POLTIEK NOG MEER
Het politiekers-vakbonden-ambtenarencomplex achter de Nationale Maatschappij van de Belgische Spoorwegen is, bij het gerotzooi van De Lijn, ook van het treinaspect van het openbaar vervoer een echte schande aan het maken. Na het tumult over de tanende stiptheid en na de voortschrijdende sluiting van tal van stations maken we deze dagen de liquidatie van de overblijvende loketten mee. In Antwerpen-Centraal bvb werden de loketten in de iconische inkomhal vervangen door een zgn. Travel Store, op bijna een kilometer lopen verderop. In zijn cynische arrogantie durft bedoeld complex dat voorstellen als een aanpassing aan het gedrag van de klanten. Hoe durven ze! In feite kunnen stationshallen nu makkelijker worden verhuurd voor commerciële events en die extra inkomsten (naast het belastinggeld dat nog altijd fors naar het bedrijf vloeit) moeten de verliezen door slecht beleid camoufleren. De sociale functie van een spoormaatschappij en de aantrekkelijkheid van het openbaar vervoer zal voornoemde complexers worst wezen, al was de Belgische minister van Verkeer de voorbije jaren een groene. De klanten moeten dus voortaan maar hun plan trekken met hun smartphone, terwijl 39% van alleen al de Vlamingen tussen 16 en 74 jaar geen of lage digitale vaardigheden heeft. Een bijzonder kwalijke evolutie en een enorme verantwoordelijkheid naar de toekomst toe van opnieuw het sinistere complex, de politiekers voorop (niet alleen m.b.t. het openbaar vervoer overigens) : bij hun promoten van een fake neoliberaal ideaalbeeld van de zelfredzame burger verdwijnt tegelijkertijd de zichtbare en aanspreekbare overheid. Met als echt gevolg nog minder vertrouwen van die burger in de reeds zo vermaledijde politieke profiteurs en de hielenlikkende ambtenaren. En evengoed in heel onze samenleving …
ETHIOPIË : AFRIKAANSE EZELS SERIEUS BEDREIGD
De 37ste Algemene Vergadering van de African Union (AU), op 14-18 februari gehouden te Addis Abeba, drukte haar bezorgdheid uit over de toekomst van de Afrikaanse ezels (60% van de wereld-ezelbevolking). Elk jaar worden in Afrika miljoenen ezels gestolen en afgemaakt. UIteindelijk moet de gelatine uit de gekookte ezelshuiden dienen om in China Ejiao te maken : een middel dat volgens de traditionele Chinese geneeskunde (TCM) gezondheid en verjonging zou garanderen. Parallel met de economische groei ging in China zelf tussen 1999 en 2018 de ezelpopulatie met 77% achteruit. Daarom wordt er sindsdien naar Afrika gekeken …
FRANKRIJK : PARIJS VS SUV’S
Eigenaars van een grote auto gaan in Parijs drie keer zoveel moeten betalen aan parkeerkosten : van 12 tot 18 euro per uur. Op 4 februari stemde 54,5 % van de Parijzenaars in een raadgevend referendum voor deze maatregel, die vooral bedoeld is om SUV’s uit de stad te weren. In Montréal, Lyon en delen van Londen waren dergelijke maatregelen al ingevoerd of aangekondigd, al kwamen daar geen volksraadplegingen aan te pas. Tegen de SUV-plaag wordt in Frankrijk, zoals in vele andere landen, overigens ook al langer geageerd door de Tyre Extinguishers (tyerextinguishers.com). SUV’s stoten zo’n 10 à 20 % meer broeikasgassen uit dan andere auto’s. De opkomst van de gevaarlijke SUV’s is een van de redenen dat de uitstoot van het totale Europese wagenpark niet daalt.
GRIEKENLAND : CRUISESCHEPEN WEREN OP DE EILANDEN
De Griekse premier Mitsotakis wil het aantal cruiseschepen beperken dat de toeristeneilanden in de Egeïsche en Ionische Zee aandoet : Santorini kreeg vorig jaar bvb 800 cruises, ook Mykonos ziet af van het massatoerisme. Het aantal aanlegplaatse voor de grote schepen zou best teruggebracht worden. De cruises leverden wel 847,4 miljoen euro op.
INDIA : GIERENCATASTROFE
In een land met 300 miljoen stuks vee hebben scavengers (aaseters) zoals gieren een cruciale ecologische en economische rol te spelen. Nog niet zo lang geleden waren er een 50 miljoen Bengaalse gieren, Indische gieren en Dunsnavelgieren. In minder dan 40 minuten consumeerden ze een koe, hielpen ze de verspreiding van ziekten en die van kleine aaseters als honden en ratten tegen te gaan. Maar het gebruik van de ontstekingsremmer diclofenac onder het vee in het midden van de jaren 1990 veroorzaakte een catastrofale terugval in de gierenpopulatie : met 95 % ! Het maakte van de gieren op slag bedreigde vogels i.p.v. algemeen voorkomende. Het veterinair gebruik van diclofenac werd daarop in 2006 gebannen, maar het wordt vandaag nog volop illegaal toegepast. Het resultaat : opstapeling van aan hun lot overgelaten karkassen aan de rand van bevolkingscentra, toename van honden en ratten die op het rottend vlees afkomen, toename van hondsdolheid. Een recente studie linkt het verdwijnen van de gieren aan de dood van 500.000 mensen en een economische schade van 70 miljard dollar per jaar.
(Vulture Conservation Foundation, 4vultures.org)
NEDERLAND : GASWINNING BIJ SCHIERMONIKOOG
Gasbedrijf One-Dyas mag een boorplatform installeren op 20 km noordwaarts van de Waddeneilanden Schiermonnikoog, Rottumerplaat, Rottumeroog en Borkum om daar vanaf einde 2024 gas te winnen : relatief duurzaam doordat de stroom van een aangrenzend Duits windpark moet komen. Tegen een in 2022 verleende vergunning voor kabelaanleg diende Deutsche Umwelthilfe (DUH) wel bezwaar in : de kabel zou bijzondere steenriffen beschadigen. Andere milieuorganisaties als Mobilisation for the Environment, Greenpeace enz. proberen de gaswinning op de Noordzee al jaren tegen te houden vanwege de stikstofuitstoot en onderwaterherrie ten nadele van o.m. bruinvissen. De machtspolitiekers willen juist meer gaswinning opdat Nederland minder afhankelijk wordt van buitenlands gas na de sluiting van het Groningerveld en het wegvallen van de toevoer van Russisch aardgas. Alle gasvelden in het gebied kunnen 50 miljard kubieke meter aardgas opleveren. Het totale Nederlandse verbruik was in 2023 ongeveer 30 miljard kuub.
NEPAL : VUILE CLOWNS OP DE EVEREST
Ooit was op de top van de hoogste bergen ter wereld slechts rauwe natuur en ongerepte schoonheid te zien. Vandaag wordt de Chomolungma ofte godin van het universum, zoals de Tibetanen de 8849 m hoge Mount Everest noemen, “verkocht” aan duizenden gelegenheidsklimmers. Die laten er een berg afval achter : zuurstofflessen, etensbakjes, drankblikjes, gasblikjes, tenten. Zeker in de basiskampen weet je niet wat je ziet. Het is er ordinaire glamping geworden, met wifi-verbindingen, bakkerijen waar je warme broodjes kan kopen enz. Mensen sluiten packagedeals. Met helikopters worden de spullen omhoog gebracht. Op de stukken dat de amateurs wel klimmen, laten ze sherpa’s van alles meeslepen. Soms jagen ze er 30 zuurstofflessen doorheen. En dan maken die clowns op de top een foto, als bewijs van hun wereldprestatie. Eigenlijk zou het gebruik van zuurstofflessen moeten worden verboden, om het kaf van het koren te scheiden. Bij een recente opruimactie werd er in twee maanden tijd 16.500 kg afval van de hoger gelegen gebieden op de berg gehaald. Op de top, boven de 6500 m, kwam daar nog eens 2,2 ton aan menselijke uitwerpselen bij …
SPITSBERGEN : SNELLERE OPWARMING, TOERISME LOOPT UIT DE HAND
Het afgelegen Noorse Spitsbergen – halverwege Noord-Noorwegen en de Noordpool – is een toeristische trekpleister van formaat geworden. Tienduizenden cruisetoeristen (78.555 in 2023) bezoeken jaarlijks de witte eilanden. Door klimaatverandering smelten terzelfdertijd de ijskappen, Spitsbergen warmt acht keer zo snel op als de rest van de wereld. Er is minder ijs en meer water, waardoor het gebied begaanbaarder is voor boten. Honderden expeditieschepen zetten de toeristen middenin de wildernis aan land op meer dan 400 locaties. Ze verstoren er het leven van de ijsberen die hun leefgebied en voedselvoorziening al zagen slinken door het smeltende zee-ijs. Ook kolonies van vogels die maar een korte paringsperiode hebben. En verder de vegetatie die er lang over doet om te herstellen. Om dat uit de hand gelopen toerisme aan te pakken wil het Noorse milieuagentschap wijzigingen in de milieuwet van Spitsbergen per januari 2025 : de grote cruiseschepen zullen alleen nog maar bij hoofdplaats Longyearbyen kunnen komen en het aantal plaatsen waar toeristen aan land mogen gaat terug naar 43. Cruiseaanbieders verzetten zich tegen deze verstrengingen, maar tevergeefs. Ze verleggen nu hun koers naar Groenland en IJsland …
VK : AFSCHEID VAN STEENKOOL
Het land waar de Industriële Revolutie begon gebruikt sedert begin oktober 2024 geen steenkool meer om stroom te produceren. Anno 1852 opende de beroemde Amerikaanse uitvinder Thomas Edison in Londen de eerste centrale ter wereld waar elektriciteit werd opgewekt door steenkool te verbranden. En op 7 oktober 2024 schoof de laatste lading steenkool te Ratcliffe-on-Soar (Nottinghamshire) een elektriciteitscentrale in. Als binnenkort ook de laatste hoogovens in Scunthorpe dichtgaan heeft het VK geen eigen staalproductie meer. Er komen elektrische smeltovens voor in de plaats, die maken van schroot nieuw staal. Toch liggen de energieprijzen hier een heel stuk hoger dan in vergelijkbare landen. De regering wil in 2030 een klimaat-neutrale energievoorziening en in 2050 moet de hele samenleving op “netto nul” CO2-uitstoot uitkomen. In 2023 kwam nog 23% van de elektriciteit uit gasgestookte elektriciteitscentrales terwijl windmolens 29,4 % van de stroom leverden.
VLAANDEREN : SLECHTE KWALITEIT WATERLOPEN
De rechtbank van eerste aanleg te Brussel veroordeelde Vlaanderen op 28 juni 2024 tot een dwangsom van 1000 euro per dag voor de slechte kwaliteit van de waterlopen. Nitraat door bemesting van de boeren is de boosdoener. En minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) kon geen nieuw mestactieplan goedgekeurd krijgen. Zij clashte ook hevig met de CD&V-minister van Landbouw Jo Brouns.
VLAANDEREN : BEBOUWDE OPPERVLAKTE STABILISEERT ?
Volgens Statistiek Vlaanderen was begin 2023 zo’n 3940 vierkante kilometer in Vlaanderen in beslag genomen door bebouwde gronden ofte 28,9 % van de totale oppervlakte van het Vlaams Gewest : net als in 2022. In 2000 was dat nog 24,4 %.
VSA : CICADAS 2024, 13 YEAR-BROOD XIX + 17-YEAR BROOD XIII
Tijdens de maanden mei-juni van dit jaar kruipen in de Southeast, resp. de Midwest van de States miljarden cicaden (geslacht Magicicada) tegelijkertijd uit de grond. In het algemeen kunnen er in de VS twee grote groepen gezien worden : de jaarlijkse zomercicaden en de periodieke. De nimfen van de periodieke woelen m.d. 99% van hun leven in de aarde, ze voeden zich met sap van bomen- en plantenwortels om plots tuinen, parken en bossen over te nemen. De periodieke cicades tellen 7 soorten, 4 doen er 13 jaar over om te ontwikkelen, de andere 17 jaar. Als ze volledig ontwikkeld zijn komen ze bovengronds zodra het op 10 cm diepte enkele dagen 18 °C is. Ze verzamelen dan in bomen om er een laatste keer uit hun larvenhuid te kruipen. Na die vervelling zijn ze volwassen insecten met rode ogen en een zwart lijf, op zoek naar een partner om zich voort te planten. Mannetjes zingen in koor om vrouwtjes aan te trekken : met miljoenen tegelijk, 100 decibel luid. Na het paren leggen de vrouwtjes vele miljoenen eieren op struiken en bomen : hieruit komen opnieuw nimfen die op de grond vallen en hun ondergronds leven starten. Dit jaar wordt een overlap van 13-jarigen en 17-jarigen verwacht, dat gebeurt maar om de 13 x 17 = 221 jaren … Waarom die lange, gesynchroniseerde cyclus ? Een verdediging tegen roofdieren ? Zo’n immense “brood” valt onmogelijk volledig op te eten. Een cicadenzwerm ziet er angstaanjagend uit maar ze vormen geen gevaar, alleen de zang kan vervelend zijn. Ze leveren ook voordelen aan de natuur : hun tunnels verluchten de bodem en hun huiden zijn natuurlijke bemesting.